Voor de 45e keer wordt vanavond, maandag 24 februari, de staatsgreep van 25 februari 1980 herdacht. Het wordt voor het eerst zonder de onlangs overleden voormalig NDP-voorzitter en ex-president Desi Bouterse.
Bij een ceremonie geleid door de NDP zullen vanavond kransen gelegd worden bij het zogeheten Revo-plein. Op die plek stond het voormalig politiebureau dat tijdens de coup van Bouterse in vlammen opging na beschieting.
Machtsgreep
Dinsdag 25 februari is het precies 45 jaar geleden dat de coup van 25 februari 1980 plaatsvond. De machtsgreep werd gepleegd door 16 onderofficieren onder leiding van de toenmalige sergeant-majoor Desi Bouterse. Roy Horb was een andere toenmalige kopstuk van de groep van 16. Voor de coup was er onder de militairen geruis over het oprichten van een vakbond, bekend als de Bond Militair Kader (Bomika). De Bomika werd niet toegestaan door de toenmalige legerleiding en de regering onder premier Henck Arron.
Bij een confrontatie voor de coup werden 3 legersergants, waaronder Ramon Abrahams, genomen. Op de dag van de coup werden strategische locaties, zoals de marinebasis en de munitieopslag locatie door de militairen geïnfiltreerd. De drie gearresteerde militairen werden op die dag uit het toenmalig hoofdkantoor van de politie aan de Waterkant bevrijd. Het hoofdkantoor werd daarbij door een marineboot, die door de coupplegers werd beheerd, gebombardeerd en ging in vlammen op. Tijdens de coup vielen er ook doden. Ook na de coup vielen er op verschillende momenten doden en er vonden mensenrechtenschendingen plaats.
Terugkeer democratie en NDP
Na de staatsgreep werd de Nationale Militaire Raad (NMR) ingesteld en werd de facto hoogste orgaan in het land. Bouterse werd het kopstuk en Suriname werd tussen 1980-1987 door militairen geleid. Na 1987 kwamen er democratische verkiezingen en werd een nieuwe grondwet geïntroduceerd. De militairen onder leiding van Bouterse richtten de Nationale Democratische Partij (NDP) op en deden mee aan de verkiezingen. Zij werden afgewezen en de eerste Front-regering werd gevormd in 1987. In de afgelopen regeerperiode, en in periodes daarvoor waarbij er een NDP gelieerde regering was werd 25 februari gevierd als dag der Revolutie. Door de militairen en de NDP wordt de coup revolutie genoemd.
Er valt niets te vieren op 25 februari
Tussen 2011-2020 heette deze dag de Dag der Vernieuwing en Bevrijding. Door de huidige regering is deze feestdag ingetrokken onder het argument dat in de periode 1980-1987 schendingen van de rechtsstaat hebben plaatsgevonden.
In een eerder gesprek met Dagblad Suriname heeft VHP-parlementariër Cedric van Samson aangegeven dat er niets te vieren is op 25 februari. Hij zegt: “We moeten eerst kijken wat de definitie is van revolutie We zijn opgevoed met de dag van de revolutie als de dag van bevrijding. In mijn jonge jaren heb ik het ook zo ervaren. Wat wij in Suriname hadden was geen volksopstand, maar een militaire junta, onder leiding van Desi Bouterse die op 25 februari 1980 de macht greep. Letterlijk naar de macht heeft gegrepen. Er is geen verandering gekomen in Suriname, in het politieke, maatschappelijke en economische. De term revolutie past niet bij wat er is gebeurd in 1980, het was een staatsgreep>.”
“Een staatsgreep kun je niet vieren, want het is letterlijk het wegschieten van de democratische orde. Dat hebben we gehad. Totdat je zelf inziet dat de revolutie zijn eigen kinderen opeet. We hebben niets om te vieren.”
Van Samson geeft ook aan dat regeringen na de jaren ‘80 hebben nagelaten dat de jongeren de geschiedenis van Suriname van 1975-2000 leren kennen. “We leren de kinderen wel over Columbus, we kennen Abraham Crijnssen en de boten, maar niet over ons land. Dat maakt dat jongeren opkijken naar iemand als Bouterse. Als we vandaag kijken waar ons land staat, dan is het duidelijk dat er niets te vieren valt”, besluit Van Samson.
