De Vereniging van Inheemse Dorpshoofden in Suriname (VIDS) heeft een boze brief geschreven naar de regering om hun ontevredenheid te uiten over de wet die de rechten van de inheemse en tribale volken (ITV) moet regelen. Het is een brief geschreven in een boze bui.
Het wetsvoorstel is door de regering weer op 18 februari ingediend. De VIDS vindt dat de nieuw ingediende conceptwet een 180 graden ommezwaai is van dezelfde regering die in 2021 nog de rechten van inheemse volken en tribale volken wilde erkennen. De VIDS stelt, dat de maskers van alle politieke partijen in de regering zijn gevallen. De VIDS concludeert dat deze regering de collectieve rechten van de inheemse en tribale volken (ITV) simpelweg niet wil erkennen conform internationale standaarden. De VIDS benadrukt dat de Staat Suriname juridisch verplicht is de collectieve rechten van de ITV te erkennen. Dat is aan de Staat Suriname opgelegd middels de vonnissen van het Inter-Amerikaans Hof voor Mensenrechten uitgesproken tegen Suriname.
De VIDS is boos en schrijft dat de nieuwe conceptwet letterlijk naar de prullenbak verwezen dient te worden.
En dan is het frappant dat ze zegt dat ze het wetsvoorstel dat is aangepast niet goed heeft bestudeerd. Hoe is het dan mogelijk dat men zulke zware uitspraken doet zonder de wet te hebben bestudeerd. De wet praat niet over Inheemse volken maar over “Inheemsen” (maar wel over Tribale volken) en dat is volgens VIDS een bewuste miskenning van de inheemse volken als de oorspronkelijke volken van dit land. Dat is een fout uitgangspunt van de VIDS, omdat in de definities aangeduid wordt dat de inheemsen de ‘oorspronkelijke bewoners’ van Suriname zijn. Maar inderdaad zou het beter zijn om te praten over inheemse- en tribale volken. Wij denken dat het puur een taalkundige zaak is en niet dat de inheemsen niet als een volk of als volken worden aangezien. ‘Inheemse volken’ staat wel in de toelichting in de 3e alinea.
Inheemsen en marrons worden ook in de wet gehanteerd, dus een beetje consequent gebruik van ITV zou goed zijn.
Dit is geen zaak om zo’n boze brief te schrijven en te praten over prullenbak. Dat de inheemse volken en tribale volken niet worden erkend, omdat ze als een “gemeenschap” moeten worden opgericht als rechtspersoon die zich moet inschrijven bij KKF, klopt ook niet. De volken worden wel in de wet erkend, ze worden gedefinieerd als zodanig, het noemen ervan is de erkenning.
In de wet staat ook niet dat de volken die ook als gemeenschappen worden aangeduid ‘opgericht’ moeten worden. Er staat dat ze erkend worden als rechtspersoon en dat er aanvragen kunnen worden ingediend voor die erkenning. Dat is terecht omdat niet alle gemeenschappen inheems of tribaal zijn: die gemeenschappen moeten zichzelf als zodanig accepteren volgens het principe van ‘zelfidentificatie’.
Het proces van erkenning moet van een autoriteit van de overheid komen en daaraan is er niets verkeerd. Als een aanvraag correct is gedaan dan zal de erkenning ook komen.
Wat er wel niet in de wet staat, is op welke gronden alleen de niet-erkenning zal geschieden. De erkenning kan zo een probleem zijn in gemeenschappen die verdeeld zijn over de status van het gebied. Zo komt het wel eens voor dat de jonge generatie grond individueel toegewezen in grondhuur wil om daarop een hypotheek te vestigen en dat de ouderen collectief beschermde grond willen.
Wij vinden wel dat de betrokkenheid van KKF in deze zaak een minder logische is, maar we vinden wel dat er een register moet komen.
De ITV gemeenschappen moeten in een officieel bij Staatsbeskluit vast te stellen register worden bijgehouden door een overheidsautoriteit. Dat volken per gemeenschap zich ergens moeten inschrijven en een verzoek moeten doen, is niet vreemd. Dit is al zo, omdat er verschillende dorpen en dorpsbesturen zijn. Als gemeenschappen geclusterd en geografisch een geheel vormen, dan kunnen ze zich als een groter gebindeld geheel registreren en een aanvraag doen.
Een ander bezwaar is dat eerdere rechten die in dat gebied bestonden (zoals mijnbouw, grondhuur, eigendomstitels, houtkap) blijven bestaan. Ze worden niet verlengd of vernieuwd, tenzij “in algemeen belang” staat in de wet. Deze uitzondering is te simpel geformuleerd. De uitzonderingen moeten mogelijk zijn maar ze moeten door DNA worden goedgekeurd.
Wij vinden dat het principe van FPIC wel goed in de wet is geregeld. De uitvoering van de FPIC moet niet bij wet maar nader verduidelijkt worden bij een staatsbesluit vinden wij.
Wij vinden dat de VIDS haar eigen ruiten door een bepaald advies laat inslaan en dat de ITV van deze irrationele houding geen voordeel zullen hebben. Het nieuwe concept kan nog bijgeschaafd worden maar het voert te ver om haar waardeloos te noemen.
De VIDS heeft vooroordelen: ze vindt dat ‘degenen’ die het voorstel hebben gedaan ‘de collectieve rechten van inheemse- en tribale volken niet oprecht en conform internationale standaarden wettelijk willen erkennen’. Men vindt dat de regering deze minderwaardige wetsproducten niet moet aanbieden voor goedkeuring.
Wij vinden wel dat de toelichting behoorlijk verzwakt is door de verwijzing naar bepaalde internationale verdragen weg te halen. Aan de DNA
wordt het beroep gedaan niet slechts als verlengstuk van de politieke partijen en regering te dienen.
We hopen dat de VIDS tot inkeer komt en een constructieve bijdrage levert. Opvallend is dat de VIDS niets zegt over ‘benefits sharing’ een regeling die ver gaat in het voordeel van de ITV.
