Er is een opmerkelijk overheidsbericht gelanceerd over de verrichtingen van deze regering met betrekking tot huisvesting in Suriname. Huisvesting is een van de grootste problemen in ons land. Sinds de invoering van het algemeen voorschrift 7%-hypotheken in november 2023 is ongeveer SRD 200 miljoen aan kredieten verstrekt, waarmee veel gezinnen de kans hebben gekregen om hun woondromen te realiseren. De regering heeft deze aanpassing samen met de Centrale Bank van Suriname doorgevoerd. Door deze regeling zijn in de periode vanaf de aanpassing van hulpbedragen aan burgers in november 2023 73 nieuwe woningen gebouwd. Dit is geen hoog aantal, maar het draagt wel direct bij aan de uitbreiding van de woningvoorraad en de verbetering van de leefomstandigheden van gezinnen.
Verder zijn er 52 nieuw gebouwde woningen gekocht. Ook dat is geen hoog aantal, maar meer gezinnen hebben de mogelijkheid gekregen om een duurzame en veilige woning te bezitten.
Verder zijn onder deze regeling 20 kavels aangekocht, dat is super laag getal. Hiermee wordt niet alleen individuele woningbouw gestimuleerd, maar ook de ruimtelijke ontwikkeling van woongebieden. Verder zijn 67 woningen gerenoveerd, uitgebreid, afgebouwd of gerepareerd. Veel huishoudens hebben hun wooncomfort kunnen verbeteren en bestaande woningen behouden voor de lange termijn. Alles bij elkaar hebben 192 gezinnen een nieuwe of gerenoveerde woning en slechts 20 een bouwkavel. Alles bij elkaar gaat het om amper 212 gezinnen.
In 2023 is een aantal wijzigingen doorgevoerd in het 7% hypotheekprogramma van de regering. Het maximale leenbedrag is verhoogd van SRD 950.000 naar SRD 1.600.000. Het maximale inkomen is verhoogd van SRD 22.500 naar SRD 35.000. Met ingang van 2 mei 2024 is het maximale inkomen verhoogd naar SRD 50.000. De maximale looptijd is opgetrokken van 25 jaar naar 30 jaar. De eigen inbreng van minimaal 25% van de aanschafwaarde bij aankoop van een nieuwbouwwoning is niet meer van toepassing. De mogelijkheid om een bouwkavel te kopen onder de strikte voorwaarde dat op de kavel een huis zal worden gebouwd voor eigen bewoning. De minimale bouwoppervlakte voor nieuwbouw woonhuizen is teruggebracht van 50 m2 naar 40 m2, terwijl de maximale woonoppervlakte van 150 m2 gehandhaafd is.
In het Regeerakkoord 2020-2025 is aangegeven dat er bijzondere aandacht zal worden besteed aan sociale woningbouw voor minder draagkrachtige burgers. Jongeren en afgestudeerden die zelf kunnen bouwen zullen een stuk grond van de overheid krijgen. De SER heeft eens advies uitgebracht over het Huisvestingsplan van Suriname. De Raad vond dat uit het Huisvestingsplan is gebleken dat er een behoorlijke behoefte bestaat aan betaalbare woningen. Vanwege de lange duur van elk bouwproject lijkt het ons verstandig om snel aan tafel te zitten met de betrokken instanties om te komen tot beleid en uitvoering inzake sociale woningbouw.
Gezien de ontwikkelingen in de oil & gas sector in ons buurland gaat onze “skilled labour” richting Guyana en dat kan voor stagnatie zorgen. Nu al hebben we een merkbaar tekort aan arbeiders voor de bouwsector. De SER is van mening dat, de reden voor het niet of nauwelijks op gang komen van het Huisvestingsplan, waaronder ook de sociale woningbouw valt, is te wijten aan het feit dat verschillende ministeries, raadsadviseurs, commissies en instituten verantwoordelijk zijn voor het uitvoeren van de beleidsvoornemens. Hierdoor ontbreekt het aan een structurele centrale aanpak zijdens de overheid met als gevolg dat de voortgang van implementatie van huisvestingsplannen niet gemonitord wordt en er niet overgegaan wordt tot het daadwerkelijk bouwen van huizen.
De SER concludeerde in 2022 dat er weinig was gerealiseerd. In het MOP 2022-2026 (Strategie Grond en Huisvesting) gaat het over de aanname van het Appartementsrecht, waarbij de regering gehouden is om 500 huizen per jaar te bouwen en dat iedereen een betaalbaar huis moet kunnen vinden en dat de omgeving waarin mensen wonen duurzaam moet zijn. Deze aantallen zijn veel meer dan de cijfers van realisaties.
De regering heeft ook onder zich het Affordable Housing Project. Het Affordable Housing Project (AHP) is een ambitieus initiatief dat gericht is op het verbeteren van de woningkwaliteit en toegankelijkheid voor lage- en middeninkomens gezinnen. Dankzij een samenwerking tussen de Surinaamse overheid en de Islamitische Ontwikkelingsbank (IsDB) worden door heel Suriname stedelijke en landelijke woonprojecten gerealiseerd, inclusief nieuwbouw, renovaties en infrastructuurverbeteringen. Veel jongeren hebben al geruime tijd niet meer de mogelijkheid om het ouderlijk huis te verlaten en zelfstandig te gaan wonen. Het gevolg is dat meerdere generaties in dezelfde woning vertoeven. Los van overbewoning en achteruitgang van de woning, is dit vanwege verschillende sociale redenen, ongewenst. De onvermijdelijke onafhankelijke levenswijze, beperking in privacy en de beleving van “onvolwaardige” volwassenheid vormen mede aanleiding om het geluk elders, meestal buiten de grenzen des lands, te beproeven met als bijkomende consequentie het wegtrekken van kader.
Niet zelden is domeingrond uitgegeven ten behoeve van woningbouwdoeleinden, om in voorkomende gevallen een totaal andere bestemming te krijgen voor speculatie of verkaveling. Domeingrond voor woningbouwdoeleinden is schaars en voor zover beschikbaar, op steeds grotere afstand van voorzieningen, zoals onderwijs, werkgelegenheid en nutsvoorzieningen.
De bouwsector heeft een relatief hoge importcomponent van ruim 65%. Lokale productie van bouwmaterialen beperkt zich tot een kleine groep van producten, die ook importgevoelig zijn voor wat betreft materieel en grondstoffen.
In elk geval zijn er stappen gezet, maar hoe groot ze zijn zal de regering met cijfers moeten uitleggen.
