Decentralisatie
Jarenlang heeft in ons land bij de politiek het waanidee postgevat dat decentralisatie een panacee is voor het tot stand brengen van ontwikkeling in de rurale sector. Decentralisatie betekent immers delegatie van taken verantwoordelijkheden en bevoegdheden naar lagere en andere organen van de staat. Maar de praktijk is dat in de meeste districten van Suriname kader niet aanwezig is om de taken verantwoordelijkheden en bevoegdheden op zich te nemen die de centrale overheid naar hun toe delegeert. Er is een decentralisatieproject uitgevoerd in de jaren ‘90 en de enige die er beter van geworden is, is meneer Bas Ahmadali. Het kantoor van het door de Inter Amerikaanse Ontwikkelingsbank gefinancierde project was bij hem thuis aan de Anton Dragtenweg. Realisatie van sociaaleconomische ontwikkeling in de districten is een voorwaarde voor succesvolle decentralisatie.
Het randvoorwaarden beleid
Wat is het grootste sociaal-economisch probleem van Suriname? Dat is de negatieve lopende rekening welke een constante druk uitoefent op de wisselkoers. Aangezien Suriname een klein land is moet het de meeste goederen en diensten importeren die nodig zijn voor een samenleving met een redelijke welvaart. De wisselkoers beïnvloedt daardoor de koopkracht nadrukkelijk. Beheersing van de wisselkoers is derhalve geboden. Dat kan alleen door de nationaal beheersbare exportsector voldoende deviezen te laten verdienen zo dat de lopende rekening neutraler wordt.
Daarnaast is het zo dat de verborgen werkloosheid met name in de publieke sector groot is. Op een beroepsgeschikte bevolking van 397000 in 2025 is er een beroepsbevolking van 201.000 en zijn er 64.000 ambtenaren, van deze laatste zijn er 44.000 ambtenaren teveel. De formele werkgelegenheid in 2025 bedraagt 115.000. Het verschil tussen de beroepsbevolking en de formele werkgelegenheid bedraagt 201.000 minus 115.000 is 86.000. Dat is de onvrijwillige werkloosheid dan wel de informele sector. De informele sector en de onvrijwillige werkloosheid is echter groter namelijk 86.000 plus de verborgen werkloosheid bij de overheid dat is 44.000 plus 10.000 verborgen werkloosheid in de parastatale sector, in totaal 86.000 plus 54.000 is 140.000. De publieke sector is een bodemloze put, de productiviteit is laag, de meeste van de laatstgenoemde bedrijven zijn monopolies die hun inefficiëntie afwentelen op de rest van de economie.
Dit grote leger van onvrijwillig werklozen is de voedingsbodem voor criminaliteit, sociale ellende, en geringe economische ontwikkeling.
Om het tekort op de lopende rekening te kunnen neutraliseren moet de exportsector een flinke boost krijgen. Echter de exportsector kan niet exporteren als haar concurrentiekracht laag is. En de concurrentiekracht is laag omdat de cruciale factorkosten als energie, telecommunicatie, technologie et cetera te duur zijn in vergelijking met de opportuniteitskosten. Daarnaast schort het behoorlijk aan de productiviteit, zowel de arbeidsproductiviteit als de kapitaalsproductiviteit.
Vandaar mijn voorstel om binnen het kader van een Suriname Business Centrum op te richten een Bureau of Standards, een innovatiecentrum, een small businesscentrum, en een productiviteitcentrum. Echter heeft president Venetiaan dit project gesaboteerd.
Conclusie
Het identificeren van projecten en sectoren die een substantiële bijdrage kunnen leveren aan de opbouw van het land is geen simpele kwestie. Het vergt deskundigheid, ervaring met projectontwikkeling en projectuitvoering, gedegen project en sector analyse, kennis van technisch en financieel economisch haalbare product markt technologie combinaties in Suriname. Wat werkt in Suriname hoeft elders niet te werken en omgekeerd. Derhalve is een zorgvuldige analyse geboden. De speerpunten zullen zijn investeringen in de exportsector en investeringen die veel werkgelegenheid bieden op het kennis en kundigheidsniveau van de werkzoekenden.
Het is manifest dat Suriname zwanger is van een groot aantal structurele problemen welke fundamentele hervormingen vereisen om ze op te lossen.
Richard B Kalloe
