Het ministerie van LVV heeft er een handje van om vlak bij de verkiezingen arme goedgelovige landbouwers een worst voor te houden en hen na de verkiezingen iets anders te wijzen wat op een worst lijkt. Dit ministerie heeft een reputatie opgebouwd om boeren dromen voor te houden en daarna dezelfde boeren voor de gek te houden. Maar, wat we ook zien is dat wat de ene coalitieregering verkeerd doet, geen les is voor de andere coalitieregering. Dat betekent dat er iets structureel fout zit op het ministerie van LVV dat los staat van deze of gene minister.
Wij hebben recent de minister van LVV gehoord een droom voorhouden aan een groep boeren. Er is een nieuwe droom uitgevonden: markoesa. Er komt een fabriek op een terrein dat de regering al de beschikking over heeft: dat van Melkcentrale. Er komt op het terrein een fabriek. Op dit moment is er niets te zien, dus burgers moeten hun ogen hard dichtknijpen en een beroep doen op hun voorstellingsvermogen. Als ze geluk hebben, zullen ze een fabriek in hun droom zien verschijnen en machines in een samenwerking met India, maar alleen als ze ergens in een ander land een fabriek hebben gezien die hetzelfde doet, want anders is het ook onmogelijk om jezelf zo voor de gek te houden. Maar, de kans is groot dat wanneer burgers hun ogen dichtknijpen om de denkbeeldige fabriek te zien, dat ze een andere fabriek in hun droom gaan zien opdoemen: de fabriek van de IAP NV die cassave zou gaan verwerken. Dat zal dan een goede droom zijn, een droom over iets dat bestaat. Dat zal een droom zijn over een fabriek zoals het niet moet worden opgezet, het zal een waarschuwing zijn.
We hebben heel flinke media in Suriname, maar niemand die nu weet wat er binnen in de IAP fabriek staat en gebeurt. In elk geval moeten we toch stellen dat de cassavedroom veel realistischer was dan de markoesadroom die door deze regering ons wordt voorgehouden.
Het markoesaverhaal in Suriname gaat al een hele tijd rond, het is een favoriete vrucht bij een bepaalde politieke partij, al sinds de jaren ’90. Iedereen is ermee bezig, maar Suriname heeft nog steeds geen markoesa-industrie. Vraag het aan de burger buiten Paramaribo, of hij een beetje weet wat om hem heen gebeurt, dan zal hij een markoesa-verhaal weten te vertellen.
Het zal altijd geassocieerd zijn met mensen van een bepaalde politieke partij. Heel vaak zal het ook gaan om gronden die men op oneigenlijke wijze op zijn naam heeft weten te schrijven door de politieke connecties die men heeft.
Wij vinden het een zeer kwalijke zaak als we een mislukt cassave-verhaal hebben, dat we op dezelfde manier een markoesa-verhaal de wereld in sturen en burgers de kosten in zullen jagen. De regering van Suriname en het ministerie van LVV hebben eens boeren getraind in het effectief planten van cassave. Er zou gegarandeerde afzet zijn, dat was de belofte van LVV. De boeren is toen gevraagd om massaal cassave te planten en dat hebben ze ook gedaan. Toen het tijd was om te oogsten, was LVV nergens te zien om de ‘produce’ af te nemen. LVV heeft de boeren laten vallen als een baksteen. Het verhaal was geloofwaardig. omdat tijdens de Bouterse regering een fabriekshal was opgezet en een naamloze vennootschap.
De zaak begon fout te lopen toen de gierigheid toesloeg en een minister van Buitenlandse Zaken het nodig vond zijn vrouw in de top van de nv te laten aanstellen. Het verzet groeide, de regering was niet bereid de zaak gezond te maken. Terwijl de cassave in de grond groeide, kneep de Bouterse-regering de IAP NV de keel dicht. De cassaveboeren hebben cassave gegeten tot het hun de strot uit liep.
LVV is gepromoveerd in het verkopen van dromen anno 2025; was het zo dat men na iets tastbaars te hebben opgezet een droom verkocht, nu doet men geheel en al een beroep op het voorstellingsvermogen van de boer. LVV kan geen markoesa-verhaal beginnen zonder correctie van het cassave-verhaal.
In elk geval, de boer die het durft om leningen te gaan nemen, hectares aan markoesa te gaan planten en straks met zakken vol vruchten te zitten in augustus en september, moet niemand dan zichzelf de schuld geven. Want…je bent dan hardhorend en je leert dan je lessen niet.
Het is dezelfde LVV die nu aan de deur is, het is wat dit soort beloftes betreft geen betrouwbare partner. Men moet eerst een fabriek opzetten en aantonen dat het gaat om een bedrijf dat aangesloten is op gegarandeerde energievoorziening en dat het duurzaam kan draaien. Dat het gaat om een fabriek die er is om te blijven. Op dat moment moet er dan een geloofwaardig beheersstructuur in place zijn, zoals een overheids-nv waarvan de rvc en de directie al moeten zijn benoemd. Daarna moet de regering/LVV met alle boeren een contract met een boeteclausule aangaan. Als de regering niet in staat is door zijn eigen nalatigheid de geproduceerde vruchten van goede kwaliteit te kopen, omdat door intern gerommel en geruzie de overheids-nv niet up and running is, dat de regering toch de afgesproken prijs per kilo zal betalen aan de boer en dat de regering daarvoor civielrechtelijk aanspreekbaar zal zijn. Als de regering dit alles kan organiseren, dan hebben de boeren de garantie dat ze niet te maken hebben met de grappenmakers van de cassave-campagne. Dan kunnen ze wat ons betreft overgaan om markoesa te planten, maar toch met de nodige voorzichtigheid. Men moet een plan B al hebben voor de vruchten.
Overigens, hier hebben we het nog niet gehad over hoe geloofwaardig het markoesa-verhaal is wat betreft de internationale markt. Je kan een fabriek opzetten, maar wat is daarvan de output? Is het pulp voor export of eindproduct zoals markoesasap of oplosbaar poeder verpakt in zakjes? En, hoe zit het met ziektes waarvan we online lezen dat ze zo nu en dan de sector vloeren? De minister gaf aan dat op het terrein van FAI markoesa zal worden geplant: wat is er met de bananenplantages te Jarikaba gebeurd? Is het zo dat door nalatigheid van ex-minister Algoe, deze sector ten gronde is gegaan aan een ziekte?
