Zonder serieuze integrale hervormingen zal ontwikkeling en vooruitgang niet gerealiseerd kunnen worden. Immers we praten hier over een systeem, met name over de werking van een democratische maatschappij. Een systeem functioneert goed als alle onderdelen ervan goed op elkaar afgestemd zijn. Het Westen heeft haar vooruitgang niet alleen te danken aan het bezit van koloniën maar meer nog aan een goed werkend sociaal maatschappelijk systeem waardoor allocatie van middelen efficiënt plaatsvindt terwijl allocatie van bestuurders eveneens efficiënt en effectief plaatsvindt waardoor personen met de beste talenten hun land besturen. In Suriname hebben wij een kartel democratie (Hoppe, 1976) die ervoor zorgt dat mensen met de beste talenten niet doorstromen naar de top.
Eerst hadden wij een districtenkiesstelsel die een bepaalde etnische groep sterk bevoordeelde, een etnische groep die niet bepaald uitblonk in het bezit van technocratische capaciteiten.
Het voornoemde kiesstelsel is inmiddels gelukkig afgeschaft door het initiatief van een jurist en een goed werkend constitutionele Hof.
Komende verkiezing gaat geen soelaas brengen
De komende verkiezing gaat geen verandering brengen in de reeds decennia voortdurende achteruitgang van de sociaaleconomische toestand van het land. Debet daaraan zijn het regeersysteem, het parlementair systeem en het kiesstelsel. Het kiesstelsel is gelukkig gerepareerd. Maar we zitten met een parlementair systeem die volgens de grondwet het hoogste orgaan van de staat zou moeten zijn.
De grondwet legt vast welk bestuurssysteem wij hebben en welk kiesstelsel in ons land gehanteerd wordt. Is de Grondwet bestuurstechnisch solide? Immers er is gekozen voor de vorm van een presidentiële democratie waarbij de president de uitvoerende macht vertegenwoordigt en tegelijk staatshoofd is. Een vorm die hangt tussen de zuivere presidentiële vorm in de USA en de half zuivere in Frankrijk. Echter met een groot aantal onzuiverheden die maken dat onze grondwet veel gelijkenis vertoont met Emmentaler kaas, dat is een kaas met veel grote gaten.
Om maar een paar voorbeelden te geven.
Zo kan de president geen tussentijdse verkiezingen uitschrijven. Dat doet de Nationale Assemblee. Volgens de grondwet is het DNA het hoogste gezag. Echter, elke wet is pas rechtsgeldig als het voorzien is van een handtekening van de president en gepubliceerd wordt door de president. Als de president in de DNA een motie van wantrouwen krijgt en dus moet aftreden kan hij weigeren om zijn eigen ontslagbrief te tekenen. Dit is geen democratie, onze grondwet is goed voor de prullenmand. Simpele checks and balances ontbreken. Alles is anders dan normaal.
Daarnevens is het zo dat grote landen problemen hebben om een geschikte president te vinden. Suriname met minder inwoners dan een klein dorp in China of India zal dus goed geredeneerd haast nooit een geschikte president vinden. De praktijk bevestigd dat. Ministers hebben in dit regeersysteem geen verantwoordelijkheid. Slechts de president is verantwoording verschuldigd aan de DNA. Is een persoon in staat om al die complexe problemen van het land enkel en alleen te managen en op te lossen? Dus waarom zijn we in de afgelopen halve eeuw geen millimeter vooruitgegaan terwijl onze economie meer dan 64 miljard Amerikaanse dollars verdiend heeft.
Richard B Kalloe
