Met de naderende inauguratie van de Venezolaansw president Nicolás Maduro op 10 januari, lijkt een gewapend conflict dichterbij te komen. De Verenigde Staten, gesteund door Europese en andere Zuid-Amerikaanse landen, weigeren de uitslag van de recent gehouden Venezolaanse verkiezingen te erkennen. Zij hebben de oppositieleider, Edmundo Gonzalez, erkend als de rechtmatige winnaar. Gonzalez heeft opgeroepen tot een militaire coup om de inauguratie van Maduro te voorkomen.
In het verleden heeft de Verenigde Staten al meerdere malen geprobeerd de regering-Maduro omver te werpen, door middel van staatsgrepen en het steunen van oppositieleiders zoals Juan Guaidó. Deze inspanningen zijn tot nu toe mislukt.
Venezuela herbergt de grootste oliereserves ter wereld, maar door Amerikaanse sancties heeft het land moeite zijn economie te ontwikkelen. Deze sancties werden grotendeels ingesteld tijdens de regering van Donald Trump, waarbij de toenmalige vicepresident Mike Pence een belangrijke rol speelde.
Met de mogelijke terugkeer van Trump aan de macht, is het waarschijnlijk dat de druk op Venezuela alleen maar zal toenemen. De VS Southern Command, verantwoordelijk voor militaire operaties in Zuid-Amerika en het Caribisch gebied, is al actief in de regio. De Verenigde Staten heeft militaire bases in verschillende landen rondom Venezuela, waaronder Cuba, Honduras en Colombia.
De VS volgt nog steeds de Monroe-doctrine, een beleidsverklaring die Europese inmenging in de Amerika’s verbiedt, en gebruikt deze doctrine nu ook tegen concurrerende wereldmachten. Onder president Ronald Reagan werd Latijns-Amerika als de “achtertuin” van de VS beschouwd, wat aangeeft hoeveel invloed de Verenigde Staten daar willen behouden.
In de geopolitieke situatie verkeren Venezuela en Guyana in een conflict over het Essequibo-gebied, dat driekwart van Guyana’s territorium omvat. De VS heeft plannen om Guyana te beschermen, gezien de recente olievondsten daar. De VS heeft onlangs ook een overeenkomst gesloten met Trinidad en Tobago om daar troepen te stationeren bij een mogelijk conflict met Venezuela; de afstand tussen Trinidad en Venezuela bedraagt slechts ongeveer 11 kilometer.
In deze gespannen context werkt het Surinaamse leger samen met het Southern Command tijdens geplande gezamenlijke oefeningen in wat ook als voorbereiding op een oorlog tegen Venezuela gezien kan worden door de VS.
Venezuela’s dichte jungle biedt tactische voordelen voor een guerrillaoorlog, wat dergelijke oefeningen des te relevanter maakt. Suriname moet voorzichtig zijn en zich niet inlaten met een conflict dat haar eigenlijk niet aangaat.
Onder diplomatieke druk van de VS heeft Suriname de uitslag van de Venezolaanse verkiezingen nog niet erkend .
Met de onvoorspelbare aard van de Amerikaanse politiek onder Trump, bekend om zijn “America First”-beleid en de slogan “Drill, baby, drill”, lijkt het onwaarschijnlijk dat Venezuela gespaard blijft.
“Drill, baby, drill” was een slogan gebruikt door politici, waaronder Donald Trump, om aan te moedigen dat meer binnenlandse olieboringen en -productie in de Verenigde Staten gepromoot moesten worden. Het idee was om de energieonafhankelijkheid te vergroten en economische voordelen te behalen.
Venezuela heeft echter eerdere ervaringen met het mobiliseren van troepen tegen Colombia.
Venezuela heeft meerdere keren militaire paraatheid afgekondigd tegen Colombia, vaak vanwege spanningen over grensgeschillen, beschuldigingen van inmenging, en vermeende steun van Colombia aan Venezolaanse dissidenten. Een opvallend moment was in september 2019, toen president Nicolás Maduro de paraatheid verhoogde wegens vermeende bedreigingen en militaire oefeningen aan de grens met Colombia.
Mocht een toekomstige coup tegen Maduro mislukken, dan is een militaire interventie van de VS goed mogelijk.
Venezuela kan militair rekenen op steun van grondtroepen uit Cuba en Nicaragua. Bondgenoten als Rusland bevinden zich ver weg en hebben hun eigen conflicten. Ook Iran is betrokken bij spanningen in het Midden-Oosten. Ze zou eerder materieel en militaire deskundigen kunnen leveren, maar geen grondtroepen.
Gezien deze complexe geopolitieke situatie, ligt er een uitdagend jaar in het verschiet voor Suriname. Het is van cruciaal belang dat de Surinaamse regering een bedachtzame en diplomatieke koers kiest en zich niet laat meeslepen in internationale conflicten zonder een duidelijke kijk op de wereld en haar regio.
