Gewezen militairen zijn niet meer in militaire dienst. Zij zijn daarmee noch gerechtigd het ambt van militair uit te oefenen, noch de uitingen ervan te dragen. Voor het strafrecht zijn gewezen militairen niet als militair, maar als burger te beschouwen. Bekomen van de roes en de massapsychose en wanneer we in het nieuwe jaar na het feestgejoel waar velen nog last hebben van een kater, een aanloop nemen naar de verkiezingen, denken we vandaag terug aan een spel van de groep ‘Den boi’ waar ze in de Surinaamse trend een paar Surinaamse begrippen behandelden.
Vandaag gaan we ook met u kijken naar een aantal begrippen, maar niet vooraleer we even aandacht vestigen op de rechtgeaarde Surinamer. De rechtgeaarde Surinamer die wandelt op een standvastig recht pad, ongeacht de weg die vrienden en familie bewandelen. De rechtgeaarde Surinamer is en blijft een mens, hij kan even afdwalen van het pad, maar zijn geweten zal hem zodanig pijnigen en kwellen dat hij algauw weer het rechte pad zal opzoeken. Hij zal niet een zijweg ingaan om zijn weg en zichzelf te verliezen in het grote bos. Wat wij de laatste dagen hebben gezien is dat mensen uit zogenaamde nette politieke partijen, en dan zijn het soms docenten of profeten, zodanig een ruitenwisser-weg hebben bewandeld dat je je afvraagt wat de mensen bezielt. Hoe kan een docent mensenrechten bijvoorbeeld misbruik van staats- en beroepssymbolen vergoelijken, het verdedigen en dan toegeven dat zijn missie is mislukt.
Opkomende politici zijn soms populisten, ze zijn op Facebook en denken dat alleen GLO-plus mensen bepaalde posts lezen, maar het is niet zo. Als je op een bepaald niveau in hogere ambten hebt gefunctioneerd en ook navenant op social media een zekere kring hebt aangetrokken tot je vriendengroep, dan zullen die mensen ook de troep die je schrijft voor de mensen met een mindere intellectuele bagage, lezen en heel soms je ook van repliek dienen. Die enkele keren dat het gebeurt, zal men dan afgaan op social media en valt dan ook een masker af. Politici lanceren nu populaire statements en puur voor de ‘likes’, men krijgt er een kick van omdat elke ‘like’ lijkt op een stem. Men volgt de massa, men zegt niet wat goed is voor Suriname, maar wat mensen willen horen.
Er zijn nieuwe politici die het hele jaar 2024 hebben benoemd wat fout is en wie nodig is om het goed te doen; in 2025 zijn deze mensen nu begonnen met te zeggen dat zij het anders kunnen doen. Het wemelt van de loze beloften. Maar in de trend van de laatste dagen een paar begrippen om u op te warmen voor het jaar. Ten eerste het begrip sekte: een gemeenschap met een gemeenschappelijke overtuiging en met opvattingen en gebruiken die zich onderscheiden van overige (geloofs)gemeenschappen die behoren tot dezelfde stroming als de sekte. Sekten zijn vaak gesticht door een charismatische leider met een nieuwe leer of openbaring.
Een tweede term is ‘persoonsverheerlijking’: het ophemelen en idealiseren van iemand. Persoonsverheerlijking heeft vaak een religieuze connotatie, waarbij vaak een cultus ontstaat rond deze persoon die wordt verheerlijkt of zelfs aanbeden. Specifiek daarvoor bestaat de term personencultus. Het synoniem idolatrie slaat oorspronkelijk enkel op religieuze verafgoding, maar werd in de loop der tijd breder en informeler gebruikt. Deze term wordt zowel in positieve als in negatieve zin gebruikt in verband met leiders van bepaalde religieuze stromingen, martelaren, maar ook popartiesten, en ook autoritaire leiders van dictaturen. In het geval van Noord-Korea leidt dit zelfs tot een feitelijke dynastie van ‘onfeilbare’ staats- en partijleiders, die wel elk een eigen officiële koosnaam krijgen. De stichter, Kim Il-sung, heeft zelfs een bijna goddelijke status gekregen en bezit de titel ‘Eeuwig President’. Een cultus is de verering van een bepaalde godheid, voorwerp of idool.
Een belangrijke term met het oog op de laatste afgelopen dagen is ‘massahysterie’: collectieve hysterie of groephysterie is collectieve paniek onder invloed van denkbeelden of dreigingen, zowel echt als fictief, gevoed door geruchten en angst die rondgaan in een groep. Voorbeelden hiervan zijn ufo’s, ziekten en de jacht op heksen. Massahysterie is van alle tijden. In veel gevallen maakt aandacht van de media de hysterie erger. De echte paniek bij massahysterie ontstaat doordat een groep mensen het gevoel krijgt de controle over een situatie te verliezen. Er is vaak sprake van een kettingreactie of domino-effect. In een groep raakt iemand in paniek, waarop de mensen eromheen ook in paniek raken, met onvoorspelbaar gedrag tot gevolg.
We nemen sociaal gedrag vaak over, ook in geval van angst en paniek. In de massasituatie is de individuele persoon lichtgeloviger en ook vatbaar voor propaganda en massapsychoses. Dat heeft tot gevolg dat de massa vaak blind achter een leider aanloopt. Bij sommige fans slaat hun bewondering voor hun idool om in een obsessie. Deze ongezonde aanbidding kan soms omslaan in massahysterie. Een obsessie is dwangmatig denken, een geestestoestand waarin een persoon bezeten is van een specifiek idee. Een persoon die ergens door geobsedeerd is, kan de gedachten niet uit zijn hoofd zetten, hoewel hij of zij dit meestal wel wil. Het dwangmatig denken leidt vaak tot dwanghandelingen, ook wel compulsies genoemd.
Ten slotte iets over het militaire uniform waarmee we in Suriname grappen maken waardoor Suriname, ten voordele van Guyana vandaag de dag een kleiner land is geworden. Aangezien een militair uniform onder meer uiting geeft aan een ambtelijke functie (de militaire ambtenaar) op grond waarvan bevoegdheden mogen worden uitgeoefend, is niet iedereen gerechtigd het uniform te dragen. Alleen personen die tot dat ambt behoren, zijn daartoe gerechtigd. De functie wordt door het dragen van een uniform publiekelijk kenbaar zodat duidelijk is wie overheidsautoriteit vertegenwoordigt. Terwijl dit onderscheid voor overheidsoptreden van belang is, kent de wet geen expliciete regel waarin het dragen van een militair uniform door personen die daar niet toe gerechtigd zijn, strafbaar is gesteld. Dat wil echter niet zeggen dat het dragen van een uniform onder bepaalde omstandigheden toch strafbaar kan zijn. Of dat zo is, hangt af van de context waarin een uniform gedragen wordt. Voor burgers is het ongeoorloofd dragen van de onderscheidingstekens van een ambt strafbaar.
Militairen mogen niet in uniform zijn als ze daarmee onderdeel worden van een bijeenkomst of stroming die gekant is tegen de macht (de regering) waar tegenover ze loyaal mogen zijn.
Zie verder voor ex-militairen het begin van dit stuk. Hiermee is een akte in het Surinaamse circus compleet: van bananenrepubliek naar bacovenwinkel. In mei 2025 worden de grote bacovenwinkels bekend die zullen streven naar een bananenrepubliek, waardoor dan weer een vicieuze cirkel door de kundige regeerders die Surinamers zijn, tot stand zal zijn gebracht.
