Als we zoetjes aan het einde van het jaar 2024 naderen, is het interessant om de vraag te stellen wie of wat als de winnaar van het haast afgelopen jaar kan worden betiteld. Voor ons zijn dat Israël en zijn staatshoofd en regeringsleider Netanyahu. De politicus Netanyahu staat aan het hoofd van een machtig land dat niet bevreesd is voor geen enkel land en geen enkel wereldorgaan. Israël bepaalt geheel onafhankelijk wat zijn belangen zijn en handelt daarna, waarbij alleen rekening wordt gehouden met 1 belang: dat van Israël.
De Staat Israël behoort tot de meest machtige in de wereld, het heeft een onaantastbaar leger (IDF). De macht van Israël gaat zover dat ook de USA zich schikt naar de wensen van het land. Met zijn handelingen na de misdaden van Hamas op 7 oktober 2023, heeft Israël getoond boven elk internationaal recht en VN-orgaan te staan. Het land beschikt over een zeer goed opererend leger dat alle oorlogen met de buurlanden sinds zijn oprichting in de jaren ’40 van de vorige eeuw heeft gewonnen. De Arabische landen om Israël heen, die dictaturen zijn en/of kampen met oneerlijke leiders en corruptie, zijn bang voor de IDF. Bij elke fout is de IDF in staat om heel snel ‘militaire doelen’ te raken waar dan ook. Als daarbij ook burgers omkomen is dat een noodzakelijke bijkomstigheid die niet te vermijden valt.
Sociale mediabedrijven hebben inmiddels duidelijk de kant van Israël gekozen en hebben platforms als Facebook via de technologie getracht om het verhaal van het lijden van de Palestijnen, te onderdrukken. Volgens onderzoek van de BBC heeft Facebook de mogelijkheid van Palestijnse nieuwskanalen om een publiek te bereiken tijdens de oorlog tussen Israël en Gaza ernstig beperkt. Uit een uitgebreide analyse van Facebook-gegevens bleek dat redactiekamers in de Palestijnse gebieden – in Gaza en de Westelijke Jordaanoever – sinds oktober 2023 een sterke daling in de betrokkenheid van het publiek hadden geleden. De BBC heeft ook gelekte documenten gezien waaruit blijkt dat Instagram – een ander platform dat eigendom is van Meta – na oktober 2023 de reacties van Palestijnse gebruikers heeft geïntensiveerd.
Sinds het begin van de oorlog tussen Israël en Gaza hebben slechts een paar externe verslaggevers het Palestijnse kustgebied van Gaza van buitenaf mogen betreden, en zij konden dit alleen doen onder begeleiding van het Israëlische leger. Sociale media hebben de leemte opgevuld voor degenen die meer stemmen uit Gaza willen horen. Naar verluidt zijn sinds het begin van het conflict minstens 137 Palestijnse journalisten in Gaza vermoord, maar enkelen gaan door ondanks de gevaren.
Er is iets vreemds aan de hand met Israël, schrijft Elie Barnavi, een voormalige Israëlische ambassadeur in Frankrijk en een vooraanstaand historicus en schrijver, in zijn autobiografie “Confessions d’un bon à rien:. In minder dan een eeuw heeft zijn land “de hele reeks van de Europese oorlogen gevoerd, maar in omgekeerde volgorde.” In Europa veranderde de oorlog tussen religies, de rooms-katholieken tegen de protestanten en later ook de christenen tegen de moslims, in een strijd tussen staten.
Israël, zo betoogt Barnavi, volgde het tegenovergestelde traject. De oorlogen van Israël begonnen als veldslagen tussen staten: de Joodse staat tegen aangrenzende Arabische staten, waarbij het ene nationale leger tegen het andere vocht. Deze oorlog tussen staten eindigde met de Jom Kippoeroorlog in 1973. Daarna voerde Israël geen grootschalige oorlogen meer tegen andere staten, maar vocht het vooral tegen Palestijnse guerrillastrijders.
Maar zelfs in die nieuwe fase bleef het Israëlisch-Palestijnse conflict een conflict tussen twee naties, twee nationale bewegingen, over hetzelfde stuk land. Door de Israëlische bezetting van de Westelijke Jordaanoever en de Gazastrook heeft deze strijd – die vandaag de dag nog steeds woedt – een koloniale dimensie gekregen. Daarnaast is de oorlog van karakter veranderd. Aan beide kanten zijn de politiek en de samenleving nu diep verdeeld. Zowel in Israël als in Palestina bestaat de belangrijkste interne verdeeldheid tussen degenen die seculier zijn en degenen die religieus gemotiveerd zijn. Aan beide kanten lijkt het religieuze kamp de overhand te krijgen.
Daarom is het potentieel voor verdere escalatie van de Gaza-oorlog in de bredere regio aanzienlijk.
De Israëlische premier Benjamin Netanyahu ‘verliest de controle’ over zijn regering omdat zijn extreemrechtse, religieuze coalitiepartners compromisloos zijn. De Israëlische minister van Financiën, Bezalel Smotrich, en de minister van Nationale Veiligheid, Itamar Ben-Gvir – die beiden in Israëlische nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever wonen – hebben bijvoorbeeld publiekelijk opgeroepen tot ‘migratie’ van Palestijnen uit Gaza en de bouw van nieuwe Israëlische nederzettingen. Ze hebben naar de Palestijnen verwezen als ‘menselijke dieren’ en ‘nazi’s’. Ondanks druk van de VS hebben ze ook geweigerd om de belastinginkomsten die Israël routinematig voor de Palestijnse Autoriteit int, over te dragen aan de regering in Ramallah, de feitelijke administratieve hoofdstad van Palestina. Netanyahu controleert duidelijk niet langer zijn eigen ministers. Zijn religieuze coalitiepartners weten dat hij hen niet zal ontslaan. Als hij dat doet, zou de regering vallen en zou de premier, die wordt aangeklaagd voor drie gevallen van fraude, omkoping en vertrouwensbreuk, de immuniteit verliezen die hem momenteel buiten het bereik van de rechterlijke macht houdt.
Aan de Palestijnse kant zijn de zaken niet beter. Voor veel Palestijnen heeft de 88-jarige Palestijnse president Mahmoud Abbas alle geloofwaardigheid verloren. Uit een peiling van december 2023 bleek dat de populariteit van Hamas feitelijk groeide – zelfs onder seculiere Palestijnen die Hamas normaal gesproken niet steunen en de bloedbaden van 7 oktober 2023 veroordelen. Dit resultaat moet worden gezien als een teken van totale politieke wanhoop; ze hebben de hoop verloren dat minder extremistische leiders een rechtvaardige vrede met Israël kunnen bereiken. Op deze manier veranderd wat vroeger een nationaal conflict was, steeds meer in een religieus conflict.
De geschiedenis leert dat staten met elkaar vrede kunnen sluiten, maar tussen religies is dat nooit gebeurd. Barnavi zijn boek werd in 2022 gepubliceerd. Hij kon destijds niet weten dat er eind 2023 een woedende oorlog tussen Israël en Hamas zou uitbreken. De oorlogen in Israël worden volgens Barnavi steeds erger. Het Isralisch leger heeft de overhand. Israël heeft met zelfvertrouwen, met daadkracht en vastberaden de operaties uitgevoerd.
De handelingen van de IDF veroorzaken veel menselijk leed en zijn er veel oorlogsmisdaden begaan en wordt er onderzoek gedaan naar genocide. Niets heeft Israël kunnen weerhouden of in enige mate storen. Zij zijn dus een grote winnaar in 2024.
