De regering is er nog niet uit hoe douane ambtenaren mee te nemen bij de voorgenomen verzelfstandiging van de Belastingdienst. Dit is donderdag gebleken tijdens de debatten in het parlement over de ontwerpwet instelling Belastingdienst Suriname oftewel de Belasting Autoriteit.
Verzelfstandiging van de Belastingdienst betekent dat deze dienst een semi-overheidsinstantie wordt, vanwege de overheidstaken die hierbij horen. Ambtenaren die nu als landsdienaar bij het ministerie van Financiën werkzaam zijn bij de Dienst der Belastingen, zullen de mogelijkheid worden geboden om een arbeidsovereenkomst naar burgerlijk recht te sluiten met met de verzelfstandigde Belastingdienst.
Maar, met de ambtenaren bij de Douane, die ook onder de huidige Dienst der Belastingen vallen, is de situatie anders vanwege de juridische angels die er nog aan vast kleven. Er is daarom vooralsnog besloten de overstap van douane ambtenaren naar de verzelfstandigde Belasting Autoriteit niet mee te nemen in de ontwerpwet.
Privaat- en publiekrecht
De in eerste instantie voorgestelde wijziging naar een privaatrechtelijke status voor douane ambtenaren conflicteert met hun publiekrechtelijke taken. Douanebeambten voeren zowel fiscale als niet-fiscale taken uit, waaronder opsporing en handhaving. Deze taken zijn exclusieve overheidstaken die niet onder privaatrecht kunnen vallen.
Publiekrechtelijke bevoegdheden vereisen een publiekrechtelijke basis. Het overdragen van deze bevoegdheden naar een privaatrechtelijke status zou in strijd zijn met dit beginsel.
Douanebeambten oefenen dwangmiddelen uit zoals arrestaties. Dit is onverenigbaar met het privaatrecht, omdat werknemers in de zin van het Burgerlijk Wetboek dergelijke bevoegdheden niet mogen uitoefenen. Handelingen van douanebeambten zouden juridisch kunnen worden vernietigd bij gebrek aan een juiste publiekrechtelijke basis, met verstrekkende gevolgen voor de handhaving van wetten, zoals de Scheepvaartwet, Smokkelverordening en Wet Verdovende middelen.
Pas over 4 jaar
Over al deze juridische kwestie zal de regering zich nog nader moeten buigen. Dat zal in nauw overleg moeten gebeuren met de Douane ambtenaren en de dienst. Daartoe is nog tijd. Het is namelijk zo. dat bij goedkeuring door het parlement van de wet instelling Belastingdienst Suriname (Belasting Autoriteit) er een voorbereidingsfase van 2 jaar is ingeruimd voor de uitvoering van de wet. Daarna volgt nog de implementatiefase van nog eens 2 jaar voordat de verzelfstandiging van de Belastingdienst een feit wordt. Volgens het wetsontwerp dat nu in het parlement in behandeling is, wordt de verzelfstandiging van de Belastingdienst Suriname zorgvuldig voorbereid en uitgevoerd.
Het belangrijkste argument voor instelling van een zelfstandige Belastinginstantie is het verlenen van meer wettelijke autonomie aan de Belastingdienst van de overheid. De belangrijkste uitgangspunten van een autonome Belastingdienst zijn betere besluitvorming in verband met beter bestuur, betere prestatie dankzij beter opgeleid, bekwaam en gemotiveerd personeel en betere informatietechnologie en communicatie als gevolg van grotere financiële autonomie.
