In Suriname zien we vaak dat volksvertegenwoordigers beweren “niet veel te kunnen doen” omdat zij niet in de uitvoerende macht zitten. Dit roept de vraag op: is deze bewering terecht, of wordt deze gebruikt als een schild tegen verantwoordelijkheid? Wat zijn nu eigenlijk de kerntaken van een volksvertegenwoordiger, en in hoeverre kunnen zij daadwerkelijk bijdragen aan verandering?
De kerntaken van volksvertegenwoordigers
Volksvertegenwoordigers, of parlementsleden, vervullen een essentiële rol in een democratie. Hun belangrijkste verantwoordelijkheden zijn als volgt:
1. Wetgeving: Parlementsleden hebben de macht om wetten voor te stellen, te bespreken, te amenderen en goed te keuren. Dit betekent dat zij, door het creëren en aanpassen van wetten, direct invloed kunnen uitoefenen op het beleid dat invloed heeft op het dagelijks leven van de burgers. Wetgeving is een krachtig instrument dat volksvertegenwoordigers kunnen gebruiken om structurele verbeteringen aan te brengen.
2. Controle van de uitvoerende macht: Volksvertegenwoordigers moeten erop toezien dat de regering verantwoording aflegt en dat het beleid op een transparante en eerlijke manier wordt uitgevoerd. Door middel van bijvoorbeeld begrotingscontroles, commissies, en het stellen van kritische vragen in openbare vergaderingen, kunnen parlementsleden misstanden en inefficiënties binnen de uitvoerende macht aan de kaak stellen.
3. Vertegenwoordiging: Het vertegenwoordigen van de belangen van hun kiezers is misschien wel de meest fundamentele taak van een volksvertegenwoordiger. Zij moeten op de hoogte zijn van de zorgen, behoeften en aspiraties van het volk en deze in het parlement naar voren brengen. Dit betekent niet alleen luisteren, maar ook actief pleiten voor beleid dat de levensomstandigheden van de bevolking verbetert.
Kunnen volksvertegenwoordigers “niets doen”?
Het argument dat parlementsleden “niet veel kunnen doen” omdat zij niet in de uitvoering zitten, is misleidend. Hoewel ze inderdaad geen directe uitvoerende macht hebben (zoals ministers en andere beleidsuitvoerders), betekent dit niet dat zij machteloos zijn. Hun invloed op het beleid, en daarmee op de uitvoerende macht, kan juist groot zijn als zij hun taken serieus nemen.
Hier zijn enkele manieren waarop volksvertegenwoordigers effectief kunnen zijn zonder in de uitvoerende macht te zitten:
Initiëren en aandringen op beleidshervormingen: Volksvertegenwoordigers kunnen wetten of beleidsvoorstellen indienen die bepaalde misstanden aanpakken. Als zij zich hard maken voor de goedkeuring van deze voorstellen en medestanders zoeken, kan dit het beleid veranderen zonder dat zij zelf in de uitvoerende macht hoeven te zijn.
Verantwoording eisende vragen: Door kritische vragen te stellen en regelmatig te eisen dat de uitvoerende macht transparant en verantwoording verschuldigd is, kunnen parlementsleden druk uitoefenen op ministers en beleidsmakers.
Mobiliseren van publieke ondersteuning: Een volksvertegenwoordiger kan publieke steun mobiliseren voor belangrijke kwesties door deze actief in de media te brengen of door middel van bijeenkomsten met belangengroepen. Wanneer een kwestie publiekelijk wordt besproken en burgers betrokken zijn, ontstaat er vaak meer druk op de uitvoerende macht om actie te ondernemen.
Is partijdiscipline een obstakel?
Een andere factor die vaak speelt in de beperkingen die parlementsleden ervaren, is partijdiscipline. Vaak hebben parlementsleden de neiging om zich aan de standpunten van hun partij te houden, ook als deze niet altijd in lijn zijn met de belangen van hun kiezers. Dit kan hen beperken in hun vrijheid om bepaalde standpunten in te nemen, vooral als de partijleiding van mening is dat een kwestie niet de prioriteit heeft.
Hoewel partijdiscipline soms belangrijk is voor eenheid binnen een partij, kan het ook het kritisch denkvermogen en de onafhankelijkheid van volksvertegenwoordigers in de weg staan. Volksvertegenwoordigers moeten zichzelf steeds afvragen: dienen zij de partij, of dienen zij het volk dat hen verkozen heeft?
Conclusie
Het idee dat volksvertegenwoordigers “niets kunnen doen” is een misvatting, en in veel gevallen een uitvlucht om verantwoordelijkheid te ontlopen. De invloed van parlementsleden reikt verder dan alleen het stemmen in de vergadering; ze hebben de macht om misstanden aan de kaak te stellen, beleid te sturen en de regering te controleren. Als parlementsleden hun taak serieus nemen en de belangen van hun kiezers vooropstellen, kunnen zij daadwerkelijk verandering teweegbrengen – ook zonder directe uitvoerende macht.
Als volksvertegenwoordigers dus aangeven dat ze “niets kunnen doen,” moeten we ons afvragen: houden ze zich echt aan hun taak om het volk te vertegenwoordigen, of verschuilen ze zich achter partijdiscipline en excuses? Een volksvertegenwoordiger die zijn taken begrijpt en serieus neemt, kan veel bereiken en zou geen excuses nodig moeten hebben.
Aniel Koendjbiharie
