De directeur van Staatsolie, Anand Jagessar, heeft steeds gezegd dat de productiedelingsovereenkomst (PSA) tussen Staatsolie en TotalEnergies ‘geheim’ is. Pas recent is duidelijk geworden dat de overeenkomst zo geheim is dat zelfs leden van de Raad van Commissarissen van Staatsolie NV niet op de hoogte zijn van de inhoud daarvan. Dit heeft binnen de Surinaamse gemeenschap nu al tot grote bezorgdheid geleid omdat terecht de angst bestaat dat Suriname ernstig benadeeld kan worden.
Vertrouwelijk
Sterker nog, het ziet ernaar uit dat ook binnen de directie van Staatsolie er maar een enkeling is die de precieze voorwaarden van de deal kent. En kan de president die dan wel op de hoogte moet zijn de juiste strekking van allerlei bepalingen in de overeenkomst overzien? Het feit dat de overeenkomst zo vertrouwelijk is, betekent dat niet alleen De Nationale Assemblee (DNA), maar ook de publieke en private sectoren geen inzicht hebben in wat onze Staatsolie heeft afgesproken met de Franse multinational.
Toezicht en verantwoording
Het feit dat de Raad van Commissarissen van Staatsolie, die is aangesteld om toezicht te houden op het bestuur van het staatsbedrijf, niet op de hoogte is van de inhoud van de overeenkomst, is extreem zorgwekkend. Dit gebrek aan interne controle suggereert dat alleen een paar hooggeplaatste functionarissen inzicht hebben in de deal, wat de deur opent voor corruptie en machtsmisbruik.
Parlementaire en publieke uitsluiting
Het feit dat deze overeenkomst geheim wordt gehouden voor zowel het parlement als het Surinaamse volk betekent dat er geen enkele manier is om te controleren of de deal in het nationale belang is. Staatsolie, een staatsbedrijf, zou verantwoording moeten afleggen aan de bevolking. Deze situatie doet het tegenovergestelde, waardoor de mogelijkheid ontstaat dat de belangen van het volk worden ondermijnd.
Local content
De geheimhouding van de overeenkomst roept de vraag op of er wel voldoende aandacht is besteed aan het creëren van banen en kansen voor Surinaamse bedrijven. Zonder duidelijke voorwaarden in de PSA loopt het land het risico dat de economische voordelen van de olie-industrie vooral naar buitenlandse bedrijven gaan, terwijl de lokale bevolking nauwelijks profiteert.
Aftrekbare kosten
Zoals de situatie in ons buurland laat zien is het van groot belang tot hoever de oliemaatschappij kosten mag aftrekken en op welk project. Welke beperkingen zijn hieraan gesteld of mag de multinational onbeperkt alle kosten in het blok blijven afschrijven op de lopende operatie, waardoor er voor Suriname minder inkomsten overblijven?
Transfer pricing
Er bestaat een groot risico dat TotalEnergies de kosten kan verschuiven tussen filialen om de belastbare winst in Suriname te minimaliseren. Zonder openbaar toezicht is het onmogelijk te controleren of Suriname de juiste hoeveelheid belastinginkomsten ontvangt, wat cruciaal is voor de ontwikkeling van de economie.
Verantwoordelijkheid bij olielekkages
Een ander zorgpunt is de aansprakelijkheid bij milieurampen zoals olielekkages. Als de PSA geen duidelijke bepalingen bevat over wie verantwoordelijk is voor opruimkosten en compensatie, zal Suriname de kosten van een eventuele ramp zelf moeten dragen. Dit zou niet alleen de economie, maar ook het kwetsbare ecosysteem van het land ernstig schaden. Ook schade die door onze olie in andere landen ontstaat hoort bij deze risico’s.
Machtspositie van TotalEnergies
Grote oliebedrijven zoals TotalEnergies zijn berucht om hun onderhandelingen waarin ze op een ondoorzichtige manier voorwaarden afdwingen die in hun voordeel zijn. De geheimhouding rond deze PSA voedt de angst dat Suriname niet de controle heeft over haar eigen hulpbronnen en dat er voorwaarden zijn afgesproken die nadelig kunnen zijn voor de lange termijnontwikkeling van ons land.
Belastingen en inkomstenverdeling
Zonder inzicht in de PSA kan het publiek niet weten welke belastingtarieven zijn overeengekomen en hoe de winsten worden verdeeld tussen Staatsolie en TotalEnergies. Suriname zou hierdoor mogelijk aanzienlijk minder inkomsten kunnen ontvangen dan verwacht, terwijl de natuurlijke hulpbronnen van het land worden uitgeput.
Deze situatie ondermijnt niet alleen het vertrouwen in de regering en onze Staatsolie, maar zet ook een gevaarlijk precedent voor de toekomstige exploitatie van Suriname’s natuurlijke hulpbronnen. Dat zo’n cruciale overeenkomst achter gesloten deuren wordt gehouden, zonder toezicht van zelfs de Raad van Commissarissen, doet vermoeden dat er meer aan de hand is dan wordt gecommuniceerd.
Suriname staat op een kruispunt, en transparantie is van vitaal belang om te waarborgen dat de natuurlijke rijkdommen van het land ten goede komen aan het Surinaamse volk en niet alleen aan een paar machtige spelers binnen en buiten het land.
PALU
Secretariaat voor Communicatie
