De inheemse en tribale volken (ITV) van Suriname eisen stopzetting van een carbon credit deal die de regering van Suriname al zou hebben gesloten met een organisatie of bedrijf dat de verkoop moet faciliteren. We hebben hier gepleit voor de verkoop van de carbon credit van Suriname. Dat is een meer duurzame manier om geld te verdienen met de bossen van Suriname dan de kaalkap en de vernietiging van het bos en het milieu met de kleinschalige goudwinning in het binnenland.
De verkoop van carbon credit komt met een aantal voorwaarden die verder ervoor zouden zorgen dat het een bepaald niveau van bescherming van de bossen in stand wordt gehouden. De verkoop van carbon credits is nationaal niet goed doorgepraat, maar internationale media hadden het regeringsbesluit al aangekondigd. Surinamers moesten het vernemen van buitenlandse media en er zou zelfs een adviseur in dienst zijn van de Surinaamse regering. Die persoon had het regeringsbesluit in Suriname besproken met de internationale pers. Dit alles geeft aan dat de verkoop van de Surinaamse carbon credits niet nationaal gepaard gaat met een debat. De kans is dan groot dat cruciale stakeholders niet zijn gehoord en niet adequaat in de besluitvorming zijn betrokken.
Het heeft allemaal te maken met de adviseurs die de regering op het hoogste niveau betrekt of juist niet betrekt. Er zijn geluiden in de wandelgangen dat de deskundigen niet worden betrokken bij het ontwerpen van klimaatmaatregelen. Er worden consultants in dienst genomen die politiek een connectie hebben maar niets van klimaat afweten. Deze gaan dan snel een paar duizenden dollars maken en halve gare adviezen geven. Echte klimaatdeskundigen of hoge ambtenaren komen niet aan bod en worden genegeerd. Of men handelt in strijd met hun gegeven adviezen.
Internationaal is het de meest gangbare werkwijze dat bossen worden beschermd in nauwe samenwerking met de ITV.
De ITV zijn een partner in het beschermen van de bossen waarvan hun levensonderhoud en voortbestaan afhankelijk is. De ITV behoren een partner te zijn in het beschermen van het bos. Het verkopen van carbon credits is primair een maatregel om het bos te beschermen. Het is niet primair een economische maatregel, dus om staatsinkomsten te verwerven. Bij de verkoop van carbon credit worden beheersdaden gevoerd over het bos. De bossen in het binnenland behoren toe aan de ITV althans het komt voor op land dat van oudsher door de ITV wordt bewoond en bewerkt en hen toekomt. Het beheer van de bossen kan daarom niet zonder participatie, betrokkenheid en inbreng van de ITV.
Terecht verwijzen de ITV naar het principe van FPIC dat in deze van toepassing had behoren te zijn. De Surinaamse wetgeving erkent dit principe al in de nieuwe milieuwetgeving: de wet waarbij de Nationale Milieu Autoriteit is opgericht. Daarin is het principe gedefinieerd en is de toepassing daarvan bij het uitvoeren van exploratie- en exploratie-activiteiten dwingend voorgeschreven.
FPIC staat voor Free Prior Informed Consent. In het Nederlands vrij vertaald betekent de Vrijelijke Vooraf gegeven Geïnformeerde Instemming (VVIG). Dat betekent dat voordat activiteiten van exploratie en exploitatie worden ondernomen in gebieden die ITV bewonen en bewerken, het principe van VVIG moet zijn toegepast.
Ten eerste moeten de ITV hun ‘instemming’ geven aan projecten als de verkoop van carbon credit deals. Er bestaat een verschil tussen instemming en toestemming. Het recht van toestemming is sterker dan het recht van instemming. Vandaar dat het niet zo is dat de ITV het vetorecht hebben. Ze kunnen bezwaar hebben tegen een economisch project en hun bezwaar telt wel, maar ze hebben niet het recht om een project stop te zetten. Het recht van instemming wordt niet door de Surinaamse regering als zodanig erkend, alhoewel het wel in de wetgeving al is opgenomen. Het staat ook in het concept van de wet die de rechten van de ITV regelt. Het niet erkennen en respecteren blijkt steeds uit de handelingen van de regering. Verder moet de instemming ‘vrijelijk’ zijn gegeven. Vrijelijk betekent dat men zelfstandig tot het besluit moet komen om in te stemmen of niet. Voor die instemming is er geen enkele dwang. Voorts moet de vrijelijke instemming worden gegeven nadat de ITV volledig zijn geïnformeerd. Alle positieve en negatieve punten van een project moet met hen worden besproken, dus ook de schade die de ITV van de projecten kunnen ondervinden.
Ook moet worden aangegeven welke voordelen de ITV zullen krijgen. Dan denken we aan compensatie en winstdelingen. In Suriname geeft de regering over het algemeen heel weinig of opzettelijk halve informatie aan stakeholders.
Openbaarheid van bestuur is geen Surinaamse bestuurscultuur, het geheim houden van alle staatszaken wel. Dat is een enorme zwakte van het bestuur. En waar het meest bezwaarlijk aan schort is het gedeelte van Prior oftewel Voorafgaand. De vrijelijke gegeven geïnformeerde instemming moet vooraf worden gegeven aan het sluiten van de deals.
Nu heeft de regering dit gedeelte van de FPIC zwaar overtreden. Er is al een deal gesloten en de ITV weten van niets.
Wij vragen ons af waar de adviseurs van de regering op dit stuk mee bezig zijn geweest. Verkoop van carbon credits heeft een technisch gedeelte, maar het heeft ook een gedeelte van inspraak en dialoog met stakeholders. Dit tweede gedeelte is over het hoofd gezien. omdat Surinaamse regeringen fungeren op basis van een laag democratisch gehalte. In elk geval moeten wij het betreuren dat de regering zelf door haar in wetgeving voorgestelde principe van FPIC niet in acht neemt. Dat komt omdat de regering niet met overtuiging erin gelooft.
