MAX DU PREEZ schrijft een brief aan een Joodse vriend die hem een Jodenhater noemde vanwege zijn kritiek op Israëls reactie op de Hamas-aanval op 7 oktober.
Beste Dave
Ik mis onze gesprekken via e-mail en WhatsApp, en af en toe bij een kop koffie of een glas wijn. En ik word gekweld omdat onze vervreemding ontstond nadat jij mij een Jodenhater noemde. Jij, van alle mensen, die mij al tientallen jaren kent.
Ik ben ook behoorlijk wat andere Joodse vrienden verloren sinds Israël zijn felle oorlog tegen de mensen in Gaza begon na de terreuraanval van Hamas op 7 oktober vorig jaar.
Ik wou dat ik gewoon mijn mond had kunnen houden over Gaza; er gewoon nooit over had geschreven of er uitspraken over had gedaan. Dan was je misschien nog steeds mijn vriend geweest en had ik niet met het vreselijke etiket van antisemitisme gezeten.
Maar ik kon het gewoon niet negeren. Niemand durft de andere kant op te kijken als er zich voor onze ogen een genocide voltrekt. Het ondermijnt je eigen menselijkheid. Daarom kon ik als jonge journalist mijn mond niet houden over apartheid en onrecht in mijn eigen land, en ik heb er een hoge prijs voor betaald.
Dave, jij en ik werden in die tijd vrienden. Jij was een van de Joodse Zuid-Afrikanen die de trotse traditie van activisten als Denis Goldberg, Rowley Arenstein, Ruth First, Ben Turok, Wolfie Kodesh, Helen Suzman, Lionel en Hilda Bernstein, Albie Sachs, Joe Slovo, Arthur Goldreich, Helen Joseph, Harold Wolpe, Nadine Gordimer, Gill Marcus, Ronnie Kasrils, Hugh Lewin en vele anderen voortzetten die zich met alle macht tegen apartheid verzetten.
Allemaal vrienden van Nelson Mandela, allemaal nationale helden in mijn ogen – in die van jou ook, vertelde je me ooit trots.
En hier zitten we nu tegenover elkaar, en jij noemt me in feite een racist. Ik zeg dat je door je stilzwijgen en mededogen medeplichtig bent aan een van de grootste mensenrechtenschendingen in ons leven. En vóór 7 oktober waren jij en ik het in principe over heel weinig dingen oneens.
Zoals je weet, kom ik uit een conservatieve, landelijke, christelijk-nationale Afrikaner achtergrond. In de gemeenschap van mijn jeugd was de karikatuur van Hoggenheimer groot. Ik herinner me een tijd dat ze een winkel in Kroonstad boycotten omdat de eigenaar Joods was. Als iemand oneerlijk of hebzuchtig was, zeiden mensen dat hij op een Jood leek. (Slechts een paar geliefde Boerejode werden anders behandeld.)
Niet dat antisemitisme per se erger was onder Afrikaners dan onder veel andere Zuid-Afrikanen. Ik herinner me dat ik als journalist voor de Financial Mail halverwege de jaren 80 een banket van elite-zakenlieden bijwoonde, toen een top-industrieel me vertelde over een nieuwe getalenteerde man die hij had aangenomen: hongerig, getalenteerd en meedogenloos – “een beetje een Jood”, zei de man lachend. Niemand anders die zijn opmerking hoorde, voelde zich ongemakkelijk. Ik walgde ervan.
Ja, Jodenhaat is een nare realiteit, hier en elders. Jij hebt het, net als je voorouders, je hele leven meegemaakt. Als niet-Jood kan ik me niet echt in jouw schoenen verplaatsen, maar als Zuid-Afrikaan kon ik zien wat zulke vooroordelen deden met mijn zwarte en bruine landgenoten en kreeg ik er een klein voorproefje van als blanke Afrikaner, aan de ene kant de domme harige rotsspin en aan de andere kant de landdief die terug moet naar Nederland.
Jij en ik hebben het al gehad over mijn overweldigend positieve indrukken na mijn bezoek aan Israël. Mijn bezoek aan Auschwitz-Birkenau een paar jaar eerder maakte diepe indruk op mij en ik vond het goed en juist dat Joden een staat konden hebben waar ze zich veilig konden voelen.
De aanval van Hamas op 7 oktober was een regelrechte verschrikking. Ik kan begrijpen dat de bezetting van Israëlisch grondgebied door een Palestijnse militante beweging, de massamoord op burgers en de ontvoering van ongeveer 200 Israëliërs diepe existentiële angst zou oproepen bij Israëliërs en Joden elders; dat het herinneringen aan de Holocaust zou oproepen.
Ik denk dat als je het me die zaterdagochtend had gevraagd, ik zou hebben gezegd dat ik hoop dat Israël de Hamas-leiding hard straft en de moordenaars en ontvoerders arresteert en berecht, of ze neerschiet als ze weigeren te worden gevangengenomen.
Ik vermoed dat de meeste mensen in de wereld er zo over dachten. Er was intense sympathie voor Israël.
De volgende ochtend begon ik me ongemakkelijk te voelen toen president Isaac Herzog, in zijn reactie die ik op CNN volgde, Moshe Dayan citeerde: “Dit is het lot van onze natie. Dit is de keuze van ons leven – om klaar en bewapend en sterk en taai te zijn. Want als het zwaard uit onze vuist valt, zullen onze levens worden afgesneden.”
Mijn angsten werden maandag versterkt toen de minister van Defensie, Yoav Gallant, verklaarde: “We vechten tegen menselijke dieren, en we moeten dienovereenkomstig handelen.” Premier Benjamin Netanyahu antwoordde: “Ik noem ze geen menselijke dieren, want dat zou beledigend zijn voor dieren.”
De vicevoorzitter van de Knesset, Nissim Vaturi, zei dat het doel van Israël was om Gaza van de aardbodem te verwijderen en verklaarde op televisie: “Er zijn geen niet-betrokken mensen. We moeten daarheen gaan en doden, doden, doden.”
Ik kan nog wel even doorgaan. De minister van Financiën, Bezalel Smotrich, pleitte voor “totale vernietiging”. Verschillende regeringsleiders zeiden dat de Palestijnen vast moesten zitten in de Gazastrook zonder water, voedsel, elektriciteit of medische hulp – en dat is wat er gebeurde.
Binnen enkele weken werd duidelijk dat de regering van Netanyahu vastbesloten was om het maximale aantal Palestijnen in Gaza te doden en de hele strook tot één grote ruïne te bombarderen.
En dat is wat er de afgelopen 314 dagen onophoudelijk is gebeurd en nog steeds gebeurt. De meeste huizen, appartementen, scholen, ziekenhuizen, klinieken, universiteiten en moskeeën in Gaza zijn verwoest.
Terwijl ik dit schrijf, staat het aantal geïdentificeerde lichamen op iets meer dan 40.000, waarvan de overgrote meerderheid kinderen en vrouwen zijn. Waarschijnlijk liggen er nog duizenden lichamen onder het puin. Ongeveer 100.000 mensen zijn gewond geraakt. De bevolking van Gaza werd geschat op 2,1 miljoen.
Tienduizenden mensen verhongeren en zijn ziek. Mensenrechtenorganisaties zeggen dat het menselijk lijden is op een niveau dat ze nog nooit eerder hebben gezien. Het trauma dat de kinderen van Gaza doormaken, zal hen de rest van hun leven bijblijven.
Dit was/is collectieve straf op groteske schaal.
U beschuldigde mij ervan dat ik alle propaganda van Hamas geloofde en zei dat de aantallen lang niet zo hoog zijn. Ik ben er niet, maar ik geloof liever de VN-agentschappen en organisaties zoals Artsen zonder Grenzen, Save the Children, Amnesty International en geloofwaardige westerse journalisten dan Tel Aviv.
U vertelde mij dat ik Israël het recht ontzeg om zichzelf te verdedigen. Laat me een vergelijking gebruiken die voor u als Zuid-Afrikaan logisch zal zijn. Op 20 mei 1983 liet Umkhonto we Sizwe een krachtige bom ontploffen op Church Street in Pretoria, waarbij 19 mensen omkwamen. Als het apartheidsleger de logica van Israël had gevolgd, had het de township Mamelodi met de grond gelijk gemaakt en duizenden inwoners gedood, want daar verstopten de MK-strijders zich en kregen ze steun.
De propagandamachine van Israël was snel op volle toeren en aanvankelijk geloofde de wereld het: de verkrachting en onthoofding van tientallen baby’s, het opensnijden van de buik van een zwangere vrouw, massaverkrachtingen, kinderen levend verbranden, enzovoort. Het was een poging om de genocide op Palestijnen te rechtvaardigen.
Geleidelijk aan ontmaskerden de reguliere media en andere onderzoeksjournalisten deze propaganda als grotendeels vals. En iedereen die dat deed, werd bestempeld als Jodenhaters, zelfs als ze zelf Joods of Israëli’s waren.
De wreedheid van 7 oktober was al erg genoeg. Waarom loog je er zo schaamteloos over?
En jij en de Jewish Board of Deputies en andere Joodse organisaties in Zuid-Afrika logen mee, en doen dat nog steeds.
Toen Zuid-Afrika een weloverwogen zaak tegen Israël aanspande bij het Internationaal Gerechtshof, heb jij meegewerkt aan het veroordelen van iedereen die erbij betrokken was als aanhangers van Hamas en Iran en als antisemitisch.
Echt waar, Dave? Ronald Lamola en de gerespecteerde internationale juridische experts John Dugard, Adila Hassim, Tembeka Ngcukaitobi, Max du Plessis, Vaughan Lowe en Blinne Ní Ghrálaigh, allemaal aanhangers van Hamas en Jodenhaters?
Omdat ik in Israël en de Westelijke Jordaanoever ben geweest, heb ik een intense interesse in wat daar gebeurt. Als journalist ben ik me terdege bewust van de vooroordelen en belangen van verschillende mediahuizen, dus ik neem alles met een korreltje zout. Ik lees dagelijks de Israëlische krant Haaretz (in het Engels), ik kijk naar de BBC, CNN, Sky en ik volg Al Jazeera dagelijks. Ik lees The New York Times, The Washington Post, The Guardian, Politico en The Atlantic. Ik volg Mehdi Hasan’s Zeteo online en kijk en luister regelmatig naar anderen van alle kanten van het argument op YouTube en podcasts.
Ik wou dat jij hetzelfde zou doen, Dave, in plaats van zomaar Israëlische propaganda te slikken. Dan zou je weten dat je gewoon aan de verkeerde kant van de geschiedenis staat.
Ik neem de analyses van gerespecteerde Joodse denkers en academici over de oorlog in Gaza serieus. Zoals de Israëlisch/Amerikaanse historicus Omer Bartov, hoogleraar Holocaust- en Genocidestudies aan de Brown University en waarschijnlijk de belangrijkste expert op het gebied van genocide.
Bartov is ondubbelzinnig: wat het Israëlische leger in Gaza doet, is genocide. Hij schreef onlangs in The Guardian dat hij aanvankelijk dacht dat Israël schuldig zou kunnen zijn aan oorlogsmisdaden, maar nog geen genocide. Dat veranderde na de aanval op Rafah op 6 mei. “Het gaf duidelijk aan dat het uiteindelijke doel van deze hele onderneming vanaf het begin was geweest om de hele Gazastrook onbewoonbaar te maken en de bevolking zo te verzwakken dat ze ofwel zou uitsterven ofwel alle mogelijke opties zou zoeken om het gebied te ontvluchten.
“Met andere woorden, de retoriek die Israëlische leiders sinds 7 oktober spuiden, werd nu vertaald naar de realiteit.” Dit, zegt Bartov, is precies hoe de Genocideconventie van 1948 genocide definieert.
Bartov is geboren in Israël en zijn familie woont daar nog steeds. Hij diende vier jaar in het Israëlische leger, waaronder tijdens de Jom Kipoeroorlog, en was infanteriecommandant. Is Bartov ook een Jodenhater, Dave, een Hamas-aanhanger?
Dave, ik had gedacht dat jij, als Jood en als Zuid-Afrikaan die opgroeide tijdens de apartheid, de alarmbellen zou horen rinkelen als een hele etnische groep als minderwaardig wordt beschouwd, als Untermenschen.
Vergeef me, maar ik kan niet anders dan vermoeden dat Joden zoals jij, en de meeste Israëliërs die de genocide rechtvaardigen, zich weinig aantrekken van de uitroeiing en verminking van Palestijnse burgers omdat jij Palestijnen ziet als Untermenschen.
Nog maar vorige week rechtvaardigde Israël de bomaanslag op een school waarbij meer dan 100 mensen omkwamen door te zeggen dat 13 van de doden Hamas-leden waren. Eerder dit jaar was er een geval waarbij een Hamas-leider het doelwit was en tientallen kinderen werden gedood bij de aanval. Missie volbracht, zegt Tel Aviv.
Naast de schokkende beelden van dode en verminkte kinderen, is het beeldmateriaal van Joodse kolonisten die Palestijnen aanvallen en hen van hun land verdrijven – met goedkeuring en bescherming van de Israëlische regering en veiligheidstroepen – het pijnlijkst om te zien. Doet het geen belletje rinkelen bij jou als Zuid-Afrikaan die ooit luid protesteerde tegen gedwongen verhuizingen en wetten aannam?
Mijn vriend, de regering van Netanyahu en het Israëlische leger hebben van Israël, met hun genocide in Gaza, een onveiliger plek gemaakt dan ooit sinds 1948. Israël is nu, in grote delen van de wereld, de pariastaat die apartheid Zuid-Afrika ooit was.
En daarmee heb je ook een nieuw antisemitisme aangewakkerd dat we overal ter wereld zien opkomen.
Verlies-verlies. En Israël kon zelfs de militaire oorlog zelf niet winnen – Hamas vuurde eergisteren raketten af op Tel Aviv vanuit Gaza. Hamas, een nare groep antidemocraten en schurken, is nu populairder dan ooit.
Onze Zuid-Afrikaanse geschiedenis had je moeten leren dat je een idee niet dood kunt schieten.
Israël is de enige democratie in het Midden-Oosten, zeggen zijn apologeten graag. Nou, er was een tijd dat de oude regering van de Nationale Partij in Zuid-Afrika ook opschepte dat het de enige democratie in Afrika was, weet je nog? Omdat de blanken elke vijf jaar gingen stemmen.
Israëls verschillende regels voor Arabieren en Joden, het negeren van de rechtsstaat (er zitten meer dan 10.000 Palestijnen vast zonder proces), de “legale” diefstal van Palestijns land, het negeren van het internationaal recht en veel VN-resoluties, en de beperking van de persvrijheid maken het moeilijk om het als een democratie te beschrijven.
Over de media gesproken: sinds 7 oktober zijn 160 journalisten in Gaza doodgeschoten door het Israëlische leger. Al Jazeera is het land uitgezet en Israël weigert pertinent om de internationale media toegang te verlenen tot Gaza.
Dave, ik kan alleen maar hopen dat de schubben van jouw ogen en die van de andere apologeten voor de genocide in Gaza zullen vallen, en dat je zult beseffen dat een onmiddellijk staakt-het-vuren nu noodzakelijk is, gevolgd door massale hulp aan de mensen en infrastructuur in Gaza.
En dan hoop ik dat mensen zoals jij in de Joodse diaspora al je invloed zullen gebruiken om de politici in Tel Aviv te dwingen om te onderhandelen over een duurzame vrede.
Zoals we deden in 1994. Weet je nog dat men tientallen jaren lang zei dat het onmogelijk was?
schrijver : Max du Preez
Bron: Vrye Weekblad
