Het recente besluit van het Constitutioneel Hof (CHof) over de kwestie van de waarborgsom voor politieke partijen om deel kunnen nemen aan verkiezingen, is niet voldoende onderbouwd en zorgt voor meer rechtsonzekerheid. Dit bevestigt de onhoudbaarheid van de huidige samenstelling van het hof. Gelukkig loopt de termijn van dit CHof binnenkort af, wat mogelijkheden biedt voor wetswijzigingen en een herziening van de bemensing.
Het Hof van Justitie heeft reeds geoordeeld over de waarborgsom en de mogelijke strijdigheid met de Grondwet en internationale verdragen. Het CHof had een abstracte toetsing kunnen uitvoeren en de wetgever raadplegen indien de toelichting onduidelijk was, zoals bij eerdere zaken. Echter, het CHof slaagde er niet in om de drie gehanteerde criteria – wettelijke grondslag, legitiem doel, en proportionaliteit en noodzakelijkheid – correct te analyseren en beoordelen.
De waarborgsom, vastgesteld in 2019 op basis van 1% van de kiesgerechtigden en SRD 25 per kiesgerechtigde, zou significant aangepast moeten worden door de inflatie van 300% en het gewijzigde kiesstelsel. Nu politieke partijen in alle 10 districten moeten deelnemen, zou de waarborgsom richting SRD 750 moeten worden aangepast. Tijdens de behandeling van dit wetsontwerp kwamen argumenten naar voren, die nu ontbreken in de toelichting van het CHof.
Bij de oprichting van het Constitutioneel Hof in 2019 waren er al twijfels over het functioneren, samenstelling en bemensing. Het land kan niet worden toevertrouwd aan drie mogelijk politiek benoemde personen. Er zijn twee opties: het CHof onderbrengen bij het Hof van Justitie in een speciale Kamer met 5 of 7 rechters, of het huidige CHof eerst laten balloteren door het Hof van Justitie.
Het VHP-Assembleelid Asiskumar Gajadien stelt voor om een initiatiefwet in te dienen om de waarborgsom te verlagen van SRD 250 naar SRD 245, zoals vereist door het CHof. Hij benadrukt dat een waarborgsom verzekert dat politieke partijen minimaal 1% steun hebben van de kiesgerechtigden, essentieel voor een goed functionerende democratie.
