Er is een belangrijke ontwikkeling in de internationale rechtszaak tegen de regering van Israël bij het Internationaal Strafhof. De rechters hebben enkele dagen terug in overweging genomen een arrestatiebevel uit te vaardigen tegen de Israëlisch premier Netanyahu en de leider van de Hamas. Deze bevelen moeten zijn naar aanleiding van hun aandeel in de oorlog in Gaza. Daarbij vallen nog steeds als zogenaamde ‘collateral damage’ duizenden burgerdoden aan de kant van de Palestijnen, waarvan ongeveer tweederde bestaat uit kinderen en vrouwen. Ook aan de kant van Hamas zouden oorlogsmisdaden zijn begaan op en na 7 oktober onder andere met de gegijzelden.
De zaak bij het Internationaal Strafhof aanhangig gemaakt door de regering van Zuid-Afrika is een heel ingewikkelde. Vooral ook hoe het duidelijk is dat een aantal landen wapens, munitie en onderdelen voor het oorlogsmateriaal van het Israelisch leger is blijven leger. Dit, ondanks de beelden in overvloed die uitgezonden zijn door Al Jazeera, een internationaal nieuwskanaal dat door het Israëlisch leger verbannen is uit Gaza, zodat er geen beelden meer beschikbaar zijn voor de genocide die gaande is. Bij de VN is eerder een stemming gehouden over de noodzaak tot het doen van een internationaal onderzoek naar oorlogsmisdaden in Gaza tijdens de beruchte oorlog.
De Mensenrechtenraad van de Verenigde Naties heeft een resolutie aangenomen die oproept tot het stoppen van wapenleveringen aan Israël. De raad wil dat Israël verantwoordelijk wordt gehouden voor mogelijke oorlogsmisdaden in Gaza. In de resolutie staat dat het stopzetten van wapenleveringen nodig is, omdat “verdere mensenrechtenschendingen kunnen worden voorkomen, inclusief mogelijke oorlogsmisdaden in de bezette Palestijnse Gebieden”. 28 lidstaten van de raad stemden voor de resolutie. Belgie, Luxemburg en de Arabische Emiraten zijn opvallende landen die voor onderzoek naar oorlogsmisdaden stemden in april. Zes landen stemden tegen: Verenigde Staten, Duitsland, Argentinië, Bulgarije, Malawi en Paraguay. Dertien landen onthielden zich van stemming: Albanië, Benin, Kameroen, Costa Rica, Dominicaans Republiek, Frankrijk, Georgië, India, Japan, Litouwen, Montenegro, Nederland en Roemenië.
Enige tijd terug zijn ongeveer tweehonderd lichamen opgegraven uit een massagraf in het Nasser Ziekenhuis in Khan Younis in Gaza. Volgens Al-Jazeera werd ook al een massagraf gevonden bij het Al-Shifa-ziekenhuis op de Gazastrook. Beide ziekenhuizen werden ook vernietigd naast de anderen. Een aantal landen dat zich onthield van stemming of tegen stemde, heeft wapens, munitie en onderdelen geleverd aan het Israëlisch leger waaronder dus ook Nederland. Dat verklaart hun stemgedrag.
Nu wil Karim Khan, de aanklager van het Internationaal Strafhof (ICC), middels inwilliging van een verzoek dat hij heeft ingediend, een aanhoudingsbevel uitvaardigen tegen premier Benjamin Netanyahu, en Yoav Gallant, de minister van Defensie van Israël. Volgens Khan zou er voldoende bewijsmateriaal zijn dat zij oorlogsmisdaden gepleegd hebben tegen de Palestijnen. Hij wil ook 3 Hamas-leiders laten aanhouden. Op basis van bewijsmateriaal dat door zijn bureau is verzameld en onderzocht, zijn er redelijke gronden om aan te nemen dat Benjamin Netanyahu, de premier van Israël, en Yoav Gallant, de minister van Defensie van Israël, strafrechtelijke verantwoordelijkheid dragen voor oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid. Het gaat om handelingen vanaf ten minste 8 oktober 2023 gepleegd op het grondgebied van de staat Palestina.
In zijn verklaring verwijst Khan naar de bewuste uithongering en wrede behandeling van de Gazaanse bevolking. Hij stelt dat Israël bewust aanvalswapens richt op een burgerbevolking. De ten laste gelegde misdaden tegen de menselijkheid zijn gepleegd als onderdeel van een wijdverbreide en systematische aanval op de Palestijnse burgerbevolking. Deze misdaden gaan tot op de dag van vandaag door, meent de ICC-aanklager.
Khan wil dus ook 3 Hamas-leiders laten aanhouden. Het gaat om Yahya Sinwar, het hoofd van Hamas in de Gazastrook, Mohammed Al-Masri (ook bekend als Mohammed Deif) opperbevelhebber van de militaire vleugel van Hamas, bekend als de Al-Qassam Brigade, en Ismail Haniyeh, hoofd van het Politiek Bureau van Hamas. Volgens de ICC-aanklager hebben zij zich schuldig gemaakt aan moord en uitroeiing.
Ook het gevangen nemen van gijzelaars blijft voor Khan een heikel punt. Zo heeft het ICC voldoende bewijs verzameld dat Hamas verkrachting, andere daden van seksueel geweld en foltering gepleegd heeft, zegt Khan. Hij acht de Hamas-top daarvoor verantwoordelijk en wil dus dat ook tegen hen een aanhoudingsbevel wordt uitgevaardigd.
Voor de eerste keer wil de aanklager van het Internationaal Strafhof een arrestatiebevel uitvaardigen tegen de politieke leider van Israël. Meer dan een jaar geleden gaf hetzelfde Hof al een arrestatiebevel uit voor de Russische president Poetin wegens oorlogsmisdaden in Oekraïne.
De procedure staat los van het proces tegen Israël bij het Internationaal Gerechtshof (ICJ), waarbij de vraag centraal staat of Israël zich als staat schuldig maakt aan genocide. De rechters oordeelden in maart dat er een risico bestaat op genocide in het conflict.
Khan diende nu een formeel verzoek om een arrestatiebevel uit te vaardigen in bij een Pre-Trial Chamber (een kamer bestaande uit 3 rechters) van het ICC. Er kan volgens kenners een effectief aanhoudingsbevel worden uitgevaardigd. Voor een echte veroordeling moet er wel nog heel wat bewijslast geleverd worden, maar voor een internationaal aanhoudingsbevel volstaat het dat er redenen zijn om te geloven dat die misdaden gepleegd zijn.
De Pre-Trial Chamber zal het bewijsmateriaal en de argumenten van de aanklager evalueren. Als de Pre-Trial Chamber van mening is dat de drempel is bereikt en er geen effectieve alternatieven zijn, vaardigt zij een arrestatiebevel uit. Het ICC informeert de Staten die partij zijn bij het Statuut van Rome (het oprichtingsverdrag van het ICC) over het arrestatiebevel. Deze staten zijn verplicht om samen te werken met het ICC en de verdachte te arresteren als hij of zij hun grondgebied betreedt. Israël is niet gebonden aan het Statuut van Rome, omdat het land, net als onder andere de Verenigde Staten, dat niet ondertekend heeft.
