In de 21e eeuw wachten er nog steeds enkele gebieden op dekolonisatie. Zoals hieronder wordt uitgelegd, bevinden de Malvinas Eilanden, Zuid-Georgië, de Zuidelijke Sandwicheilanden en de omliggende zeeën zich in deze situatie omdat ze in 1833 illegaal werden bezet door Groot-Brittannië.
Sinds ze in 1520 door Spaanse zeevaarders werden ontdekt, waren de Malvinas Eilanden een Spaans rechtsgebied in de eerste internationale documenten die de “Nieuwe Wereld” afbakenden. Tijdens de 16e en 17e eeuw behield Spanje de effectieve controle over Zuid-Amerika, inclusief de Malvinas Eilanden, via toenmalige verschillende internationale verdragen.
Halverwege de 18e eeuw werden de Malvinas Eilanden echter een doelwit. Belangstelling voor landen als Groot-Brittannië en Frankrijk die zich strategisch probeerden te vestigen vóór de Straat van Magellan. In 1764 stichtte Frankrijk de kolonie “Port Louis” op Isla Soledad, maar stond later de rechten op de eilanden af en droeg ze in 1767 over aan de Spaanse autoriteiten.
De Malvinas-eilanden, de Zuid-Georgische eilanden, de Zuidelijke Sandwicheilanden en de omliggende zeegebieden vormen het grondgebied van de Argentijnse staat. De naam stamt uit 1810 vanwege het principe van uti possidetis, omdat het land de onbetwiste wettelijke erfgenaam was van de continentale, eiland- en maritieme gebieden die tot Spanje behoorden. Sindsdien oefenen de Argentijnse regeringen ononderbroken soevereiniteit over de eilanden uit.
Op 3 januari 1833 werd dit echter doorbroken toen Groot-Brittannië de Argentijnse autoriteiten met geweld verdreef en initiatieven introduceerde om te voorkomen dat Argentijnen zich op het continent vestigden en om de vestiging van Britse onderdanen op de eilanden te bevorderen. Deze gewelddaad was een schending van de territoriale integriteit van Argentinië, in strijd met het toenmalige internationale recht, een situatie die geen enkele Argentijnse regering in haar 192-jarige geschiedenis heeft geaccepteerd.
Als onderdeel van het dekolonisatieproces nam de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties op 16 december 1965 Resolutie 2065 (XX) aan, waarin het bestaan van een daarmee samenhangend soevereiniteitsgeschil over de Malvinas Eilanden werd erkend. Deze karakterisering van het geschil als een bijzondere en uitzonderlijke koloniale situatie, bevestigd in daaropvolgende resoluties en resoluties van de Speciale Commissie voor Dekolonisatie, erkent het bijzondere karakter van de Malvinas kwestie, dat moet worden opgelost door middel van vreedzame onderhandelingen tussen de partijen, rekening houdend met de belangen van de eilandbewoners.
Dit bracht een bilateraal onderhandelingsproces op gang dat tot 1982 duurde. Gedurende deze tijd analyseerden beide landen verschillende hypothesen om het probleem op te lossen, waaruit bleek dat ze bereid waren een onderhandelde oplossing voor het soevereiniteitsgeschil te vinden.
Het tragische gewapende conflict van 1982 maakte geen einde aan het soevereiniteitsgeschil en loste het ook niet op. Tussen 1982 en 1988 nam de Algemene Vergadering zeven andere resoluties aan over de kwestie van de Malvinas Eilanden, waarin zij het bestaan van een soevereiniteitsgeschil tussen Argentinië en het Verenigd Koninkrijk bevestigde en beide partijen opriep de onderhandelingen voort te zetten.
Geen van deze resoluties, noch in de kwesties die later door de Speciale Commissie voor Dekolonisatie zijn aangenomen, maakt melding van het beginsel van zelfbeschikking. De huidige bewoners van de Malvinas Eilanden worden in VN-resoluties niet als volk erkend. Het is een Britse bevolking die vanuit Groot-Brittannië is getransplanteerd. In tegenstelling tot traditionele gevallen van kolonialisme is er in de Malvinas-kwestie geen bevolking onderworpen aan koloniaal bestuur. Daarom kan het recht van volkeren op zelfbeschikking niet op deze kwestie worden toegepast.
Het ‘referendum’ dat in 2013 door de onwettige regering van de eilanden werd bijeengeroepen en dat zonder tussenkomst van de Algemene Vergadering werd gehouden, was slechts een uitoefening van wilskracht, die de status quo niet verandert, aangezien een usurpatie zoals die in het geval bevestigt niet dat de eilandbewoners arbiters zullen worden in een territoriaal geschil waarbij hun eigen land partij is. Met andere woorden: er is sprake van een koloniale situatie, maar geen gekoloniseerde bevolking.
De Argentijnse inzet voor een bilateraal geschil met Groot-Brittannië heeft de constitutionele hiërarchie sinds 1994 op vreedzame wijze opgelost. Dit jaar heeft de Republiek Argentinië aan haar grondwet de eerste overgangsbepaling toegevoegd, volgens welke het herstel van de effectieve uitoefening van haar soevereiniteit in overeenstemming met internationale wet en respect voor de manier van leven van zijn volk, de politiek van het land en het permanente doel en onvervreemdbaar voor het Argentijnse volk.
Suriname heeft historisch gezien de legitieme rechten van de Republiek Argentinië gesteund in het soevereiniteitsgeschil over de Malvinas, Zuid-Georgië, de Zuidelijke Sandwicheilanden en de omliggende zeegebieden. Deze steun werd zowel bilateraal als in de multilaterale regio’s van de VN, OAS en CELAC tot uitdrukking gebracht.
Op 3 januari 2024 is het 192 jaar geleden dat Groot-Brittannië de Malvinas, Zuid-Georgië, de Zuidelijke Sandwicheilanden en de omliggende zeegebieden bezette. Er moet een rechtvaardige en duurzame oplossing voor dit koloniale probleem worden gevonden. De steun van landen in de regio en de internationale gemeenschap op alle niveaus zal dit soevereiniteitsgeschil vroeg of laat helpen oplossen.
Paramaribo, 16 April, 2024
Marcelo A. Salviolo
Chargé D’Affaires
Argentine Embassy
