De Suriname Economic en Oversight Board (SEOB) is een private bundeling van economen die de vorderingen van de IMF-deal op deskundige wijze en onpartijdig bijhoudt. Daaromtrent publiceren ze maandelijks een bulletin met heel handige informatie over de economie. Over dit bulletin is het interessant om te vermelden, dat de economen niet ongevoelig zijn voor de sociale situatie in het land, vooral voor de groepen die te maken hebben met een zware erosie van de koopkracht. Zo is het nuttig om te weten dat de SEOB de afbouw van subsidies op nutstarieven cruciaal vindt aan de ene kant. Maar, aan de andere kant is men van oordeel dat de overheid simultaan de subsidies aan personen tijdig moet laten plaatsvinden. Dit, om te hogere kosten van levensonderhoud op te vangen bij deze personen.
De SEOB vraagt extra aandacht voor subsidies aan de kwetsbare groepen. Alhoewel in het laatste bulletin van de SEOB er geen sociale data voorkomen, weten wij dat bij de laatste metingen van het IMF men ontevreden is geweest voor de ondersteuning van de kwetsbare groepen. Met name SoZaVo zou zwaar hebben ondergepresteerd en dat is al een hele tijd bekend voordat het IMF zijn conclusies had getrokken.
Opvallend is dat de SEOB de regering heeft aanbevolen om de sociale uitkeringen via het bankensysteem te laten lopen. Dat zou in het belang zijn van de efficiëntie en het tijdig den van de uitkeringen. Heel belangrijk is ook het effect van de verhoging van nutstarieven voor de lokale productiebedrijven. We hebben in ons economisch systeem de formele en de informele bedrijven. Het effect van de nutstarieven is in gelijke mate in alle bedrijven, ook de informele. De overheid kan met de maatregelen op het gebied van energie, bedrijven in de formele sfeer brengen. Alle incentives die de overheid geeft aan bedrijven kan dat effect hebben. Daarvoor moet er dan wel sprake zijn van een behoorlijke verhoging van deze tarieven.
Heel interessant in het bulletin is het standpunt met betrekking tot de Deviezencommissie. De gewijzigde Bankwet van 2023 is volgens de economen een goede zaak. De SEOB waarschuwt ervoor dat er hiaten zijn in de wet en het systeem. Deze hiaten kunnen ervoor zorgen dat de onafhankelijkheid van de CBvS kan worden aangetast. De SEOB beveelt de instelling aan van een corporate governance code voor de CBvS. Daarin moet een opvolgingsplanning van de top zijn genomen. Met de top van de moederbank wordt bedoeld de RvC en de directie. Ook moeten er in de code regels zijn die de transparante besluitvorming goed organiseren.
Heel interessant is het stuk in het IMF-programma met betrekking tot de Deviezencommissie die vooralsnog niet valt onder de vleugels van de CBvS. De SEOB beveelt aan om de Deviezencommissie onder te brengen bij de CBvS. De SEOB heeft gekeken naar de goed werkende systemen van andere landen (best practices) en in die landen zouden de taken van de deviezencommissie binnen de scope van de Centrale Bank vallen.
Wij vinden het terecht dat de SEOB benadrukt dat een gedegen en up-to-date financiële jaarrapportage naar het publiek en de overige stakeholders belangrijk is. Voor de Centrale Bank is iets anders ondenkbaar. De publicatie van de meest recente jaarrekening is inderdaad van eminent belang. Dit om de vaststelling van de herkapitalisatie te doen zoals opgenomen in het IMF-programma.
Er wordt weleens in de bankenwereld gesproken over de preventieve herkapitalisatie. Dan is er sprake van een noodzakelijke kapitaalinjectie door de staat met als doel de versterking van het eigen vermogen van een solvabele bank. Dat is soms noodzakelijk om een ernstige verstoring van de economie van een lidstaat op te heffen. Het uiteindelijke doel is om de financiële stabiliteit te waarborgen.
Iets dat zeer zwak en onbegrijpelijk is, is de constatering van de SEOB dat er onvoldoende regelgeving en toezicht is op het betaalsysteem in Suriname. Op dit stuk mist beleid en weten we dat Suriname voor een groot deel nog werkt met chartaal geld, terwijl de meeste houders van rekeningen bij de banken in Suriname een betaalkaart hebben. Deze betaalkaarten kunnen niet altijd gebruikt worden bij het doen van betalingen, omdat digitale betaalsystemen ontbreken. De ondernemers moeten nog stappen maken in Suriname aan de ene kant en aan de andere kant moet het digitaal betalen worden aangespoord. Surinamers die in het buitenland zijn beschikken niet over de mogelijkheden om met een kaart zoals Paypal etcetera te betalen.
Interessant is dat de SEOB vindt dat de afbouw van de subsidies op met name brandstof iets te maken heeft met het overheidsbudget en de dalende trend van de inflatie en de wisselkoers. De uitdaging is om de wisselkoers stabiel te houden en prijsstabiliteit te realiseren.
Ter afsluiting is nieuw het voorstel van de SEOB om binnen het ministerie van Financiën en Planning, een goed opvolgings- en educatieplan te implementeren. De aanbeveling is om voor sleutelfuncties binnen de structuren wetgeving te maken. Dit moet als doel hebben het voorkomen van verzwakking van het ministerie. Die zekerheid wil de SEOB ook voor het Bureau voor de Staatsschuld. Kortom, allemaal genoeg gratis oplossingsmodellen waarmee de regering aan de slag moet.
