Van 9 tot en met 17 maart jongstleden was het de week van de Hoogbegaafdheid. Hoogbegaafdheid is een fenomeen wat vaak nog onbekend is en mede daardoor ook moeilijk herkend wordt. Er is niet een soort type of persoon en het kan zich zeer verschillend uiten, wat het ook ingewikkeld maakt om hoogbegaafdheid goed te herkennen/signaleren.
Een gemiddeld intelligentieniveau ligt tussen de 85 en 115. Iemand is officieel hoogbegaafd als het IQ 130 of hoger is. Hoogbegaafdheid verwijst naar een buitengewoon hoog niveau van intellectuele capaciteiten die verder gaan dan wat typisch wordt waargenomen in de algemene bevolking. Het is belangrijk op te merken dat hoogbegaafdheid niet alleen draait om een hoge intelligentiescore, maar ook om de manier waarop deze intellectuele potentie zich manifesteert in verschillende aspecten van het leven van een individu. Denk hierbij aan creativiteit, intensiteit en passie, snel leren en sociaal-emotionele complexiteit.
Er zijn verschillende theorieën en modellen over hoogbegaafdheid. De essentie is vooral dat hoogbegaafdheid vaak (achteraf gezien) op jonge leeftijd al te signaleren is. Bij jonge kinderen spreken we van een ontwikkelingsvoorsprong en vanaf een leeftijd van ongeveer 6 jaar kan er gesproken worden over (kenmerken van) hoogbegaafdheid. Er zijn veel aannames en vooroordelen over hoogbegaafdheid waarbij er al snel de misvatting ontstaat dat een hoogbegaafde heel slim is en daardoor dingen ook heel goed kan doen, vooral goed presteren op school of werk. Het is van belang dat kennis en daarmee bewustwording van en over hoogbegaafdheid meer aandacht krijgt om eventuele misdiagnoses te voorkomen.
Omdat veel kenmerken van hoogbegaafdheid overeenkomen met bepaalde DSM-V diagnoses ligt een misdiagnose al snel op de loer. Zo wordt o.a. druk en beweeglijk gedrag (vooral bij jongens) vaak al snel gelabeld als adhd, terwijl er hoogbegaafdheidskenmerken onderliggend de oorzaak van deze beweeglijkheid kunnen zijn. Ook wordt denken vanuit verbanden, of dingen vaak niet kunnen overzien omdat ze als losse elementen gepresenteerd/ geïnterpreteerd worden, geen verbinding maken met leeftijdgenoten ingeschat als kenmerken van autisme.
Er bestaat overlap tussen deze drie (hoogbegaafdheid, adhd en autisme) en het is daarbij essentieel om iemand met ervaring en expertise in begaafdheidsonderzoek diagnostiek te laten doen. Bij kinderen is het vooral ook belangrijk ouders te betrekken omdat er soms twee totaal verschillende werelden bestaan. Zo hebben ouders en school soms een heel ander beeld van hetzelfde kind; des te meer de noodzaak van het vormen van een driehoek tussen ouder, kind en leerkracht. Ook kan het zijn dat iemand op volwassen leeftijd erachter komt te beschikken over hoogbegaafdheidskenmerken. Het is daarbij belangrijk om de kenmerken ook hier goed te onderzoeken in werksfeer; vaak uit het zich door zich onbegrepen en alleen/anders voelen, ontstane miscommunicatie, verder denken dan je collega’s en/of manager en snel uitgekeken raken op werkzaamheden. Wat bij aanhouden kan leiden tot zich te veel moeten aanpassen, gevoelens van onzekerheid en uiteindelijk tot een mogelijke bore-out of burn-out.
Tot slot is het ongeacht leeftijd ontzettend belangrijk om contact te hebben met peers om het gevoel van er niet alleen voor staan en zich begrepen voelen te kunnen vergroten en daardoor beter te functioneren.
Op 12 maart heeft Ilain Kortram, psycholoog bij GodgivenTalent en tevens HB-ervaringsdeskundige, een webinar over hoogbegaafdheid geboden aan de orthopedagogen en psychologen van SVPO in aanwezigheid van voormalig professor Graafsma. Mevrouw Kortram woont in Nederland en heeft haar roots in Suriname liggen. Ze vindt het heel erg belangrijk dat er ook in Suriname meer bewustzijn komt over de mogelijke rol die hoogbegaafdheid speelt binnen de Surinaamse samenleving. Met dit webinar is op kleinschalige wijze bewustwording rondom hoogbegaafdheid gestart.
