Suriname komt in analyses van Amerikaanse instituten niet voor in de grootste ontvanger van investeringen in de Caribische regio. Vanuit China is in verband met het staatsbezoek van het staatshoofd aan het Aziatisch land gerapporteerd, dat Suriname een belangrijke strategische partner van China is in het Caribisch gebied. Nu weten we dat Suriname sinds de jaren ’90 een zekere vrijheid van handelen in het land heeft toegelaten aan het land dat een grote economische macht is. Maar hoe belangrijk is Suriname in de geopolitieke betrekkingen van het machtige communistische land? Noch Suriname noch China zijn betrouwbare actoren om hierover een uitspraak te doen. Bovendien zijn het belangrijke en strategisch relatieve begrippen die gemakkelijk kunnen worden gebezigd door iedereen. Maar liever kunnen meer objectieve bronnen daarvoor worden geraadpleegd.
Suriname is op dit moment in de Amerikaanse hemisfeer een arm land dat het dichtst ligt bij Haiti. De algemene typering is het gemiddelde beeld van Suriname. Suriname heeft een zwakke economie met een heel smalle economische basis en een structureel wanbeleid waarbij het kader uit het land steeds wegtrekt. Het schaars aanwezige kader is niet berekend op ontwikkelingstaken, is zwaar gedemotiveerd door de armoede die ze ervaren en voor deel niet inzetbaar door politieke patronage. Bovendien heeft Suriname niet de ondersteuning van voormalige landgenoten die zich hebben gevestigd in betere oorden, zoals Nederland, de USA en het Caribisch gebied. Het land heeft decennialang te kampen met een laag geschoolde beroepsbevolking, een informele sector die zorgt voor fiscale onderprestatie en een gezondheidszorgsysteem dat niet tot de meest ontwikkelde in de regio behoort, vooral als we letten op de financiering daarvan. Bovendien heeft Suriname decennialang te maken met een serieus corruptieprobleem dat in verband staat ook met bepaalde politieke betrekkingen die het land heeft. En ten slotte, Suriname is ook nog een kleine consumentenmarkt.
De politieke slagvaardigheid om zaken in het belang van Suriname klaargespeeld te krijgen is laag, wat wel voor bepaalde investeerders een pluspunt is.
Wat ook een pluspunt is voor buitenstaanders is een relatief grote aanwezigheid van aanwezige hulpbronnen zonder dat er een streng beleid is naar hun inzet ten voordele van de natie die eigenaar van deze resources is. Daardoor ontbreekt ook de controle.
Suriname heeft verder niet het sterkste beleid in de regio wat betreft TIP, dat is dus voor bepaalde externe investeerders ook een pluspunt. Verder wijzen regionale peilingen uit dat de Surinaamse douane en politie tot de absolute top van de meest corrupte korpsen behoren in de Caribbean. Ook dat is een pluspunt.
Maar nu: hoe belangrijk is Suriname voor China? Volgens het Committee of Foreign Affairs van de Amerikaanse regering van november 2022 heeft China meer dan USD 10 miljard geïnvesteerd in voornamelijk 6 landen van de Caribbean tussen 2005 en 2022 op het gebied van toerisme, transport, de extractieve metalen, landbouw en de energiesectors. En…. Suriname behoort niet tot die landen. Die landen zijn Jamaica (USD 3.16 miljard), Guyana (USD 3.01 miljard), Trinidad and Tobago (USD 2.28 miljard), Antigua and Barbuda (USD 1 miljard), Cuba (USD 740 miljoen) en Bahamas (USD 350 miljoen). Als het gaat om investeringen in de energiesector, dan worden landen genoemd als Guyana, Trinidad, Cuba en Jamaica.
Kijken we naar de infrastructuur dan worden in het overzicht van de Amerikaanse regering de volgende landen genoemd: Bahamas, Jamaica, Guyana, maar ook Suriname, maar het investeringsbedrag staat in het geval van Suriname niet genoemd.
China heeft in Suriname haar cultureel erfgoed wel kunnen ‘opdringen’ met het Confucius Instituut. Dat is ook gebeurd in Cuba, Jamaica, Guyana, Trinidad, Antigua, Barbados en Grenada. Alleen zit het verschil hem hierin dat in het geval van de andere landen, er daartegenover er behoorlijke investeringen staan. In het belang van de veiligheid is er ondersteuning gegeven aan vooral Guyana en Trinidad. In een artikel van Forbes van 2022 wordt Jamaica neergezet als het centrum van de Chinese investeringen in het Caribisch gebied met financiering van een aantal projecten die USD 2.1 miljard waard zouden zijn. In dit artikel wordt Suriname neergezet als het tweede land met USD 774 miljoen. Waaraan dit bedrag is besteed wordt door Forbes niet genoemd. De kans is groot dat het belang van de Chinese lening van rond de 500 – 600 miljoen USD daarin is opgenomen. Misschien zit daarin ook de overname van Rosebel door een Chinees bedrijf. De vraag rijst of dat als een investering kan worden gezien.
In een artikel van het Chinese Xinhua van juli 2022 worden investeringen genoemd in Jamaica, Costa Rica, Trinidad en Guyana. Het gaat dan om heel concrete projecten in de productiesector.
Er is zeer zeker een Chinese aanwezigheid in Suriname, maar investeringen komen de strategische duurzame groeisectoren die gedragen worden door Surinamers zoals de landbouw, de veeteelt en het toerisme niet ten goede. Suriname heeft haar productiebasis niet kunnen verbreden in de samenwerking met China. Er is nu een sterkere aanwezigheid in de gold mining, maar de effecten van deze betrokkenheid op Surinamers zal zich laten gevoelen op een iets langere termijn.
