Afgelopen zondag 7 april werd Wereldgezondheidsdag gevierd, een dag waarop de wereldbevolking wordt aangemoedigd stil te staan bij de staat van de gezondheid wereldwijd, inclusief die van Surinamers. De gezondheidstoestand van Suriname vertoont een gemengd beeld. Hoewel het land vooruitgang heeft geboekt op bepaalde gezondheidsindicatoren, zijn er nog steeds uitdagingen.
Gezondheidsuitdagingen
In Suriname zijn de belangrijkste doodsoorzaken volgens gegevens van de Pan American Health Organization (PAHO) en het ministerie van Volksgezondheid hart- en vaatziekten, kanker (voornamelijk longkanker, borstkanker en darmkanker), diabetes (met name complicaties zoals nierfalen, hartaandoeningen en beroertes als gevolg van diabetes), aandoeningen van de luchtwegen (waaronder chronische obstructieve longziekte en astma), en HIV/AIDS. Hoewel de incidentie van HIV/AIDS in Suriname relatief laag is vergeleken met sommige andere landen in de regio, blijft het een belangrijke doodsoorzaak.
Artsen en medische specialisten
Tussen 2018 en 2020 steeg het jaarlijkse aantal algemene artsen landelijk met ongeveer 21 procent. Van deze artsen was slechts ongeveer 18 procent verbonden aan de Regionaal Gezondheidsdienst (RGD). Dit percentage daalde in 2022 tot 11 procent. De RGD biedt haar diensten voornamelijk aan in de districten van de kustvlakte, waaronder Paramaribo, Wanica, Nickerie, Coronie, Saramacca, Commewijne en Para. In dezelfde periode steeg het aantal RGD-artsen met slechts ongeveer 2 procent, in tegenstelling tot de sterke toename van het aantal algemene artsen met circa 66 procent. In het verzorgingsgebied van de Medische Zending, dat de districten Marowijne, Brokopondo en Sipaliwini omvat, was er slechts één arts per 10.000 inwoners gedurende de periode 2018-2022. Tussen 2018 en 2022 daalde het aantal medisch specialisten jaarlijks met ongeveer 17 procent. Deze cijfers, gehaald uit het financieel jaarplan 2024, geven inzicht in de veranderingen en uitdagingen binnen de gezondheidszorg in Suriname, met name met betrekking tot de verdeling en beschikbaarheid van artsen en specialisten in verschillende regio’s van het land.
Impact van de Covid-19 pandemie
De Covid-pandemie heeft een aanzienlijke invloed gehad op de gezondheid en toegang tot gezondheidszorg in Suriname. Volgens de website ‘worldometers’ heeft Suriname sinds 2020 in totaal 82.588 Covid-19-gevallen gemeld, met 1.408 sterfgevallen als gevolg van het virus. De meeste Covid-19-positieve gevallen deden zich voor in 2021 en 2022, met respectievelijk 46.236 en 29.135 bevestigde gevallen volgens het Financieel jaarplan 2024.
Levensverwachting
Wereldwijd is de levensverwachting bij geboorte (in jaren) verbeterd met 6 jaar, van 66 jaar in 2000 tot 73 jaar in 2019. Volgens gegevens van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft Suriname een levensverwachting van ongeveer 71 jaar. Hoewel sinds 2000 een daling heeft plaatsgevonden in het aantal moeders sterven, blijven de cijfers van sterfte onder zuigelingen en kinderen jonger dan vijf jaar nog steeds relatief hoog.Tussen 2000 en 2017 is de zuigelingensterfte in Suriname gedaald van 20,2 naar 14 sterfgevallen per 1000 levendgeborenen, wat een afname van 30,7 procent betekent.
Niet-overdraagbare aandoeningen
Hypertensie, diabetes mellitus, kanker en mentale stoornissen behoren tot de niet-overdraagbare aandoeningen (NCD’s). Tussen 2018 en 2022 steeg het aantal patiënten met hypertensie jaarlijks gemiddeld met 6,8 procent, patiënten met diabetes mellitus met gemiddeld 3,7 procent, en de groep met zowel hypertensie als diabetes met gemiddeld 3 procent. De totale groep van mensen met deze aandoeningen nam jaarlijks gemiddeld met ongeveer 5 procent toe en vormde tussen 3 procent (in 2018) en 3,6 procent (in 2020) van de bevolking.
In vergelijking met overdraagbare aandoeningen zijn de relatief hoge ziekte- en sterftecijfers als gevolg van niet-overdraagbare aandoeningen deels te wijten aan het culturele, milieu- en levenspatroon van de bevolking. In 2018 vormde deze groep niet-overdraagbare aandoeningen ongeveer 47 procent van de totale sterfgevallen, wat in 2019 daalde tot 41 procent. Het totale sterftecijfer steeg in 2020 met 15 procent ten opzichte van 2019. Door deze stijging overleden meer mensen aan diabetes, ongeveer 45 procent, gevolgd door een toename van het aantal suïcide met 26 procent en kanker met 24 procent. Hoewel het totale sterftecijfer in 2021 daalde, overleden in dat jaar toch ongeveer 8,7 procent meer mensen aan diabetes.
Overdraagbare aandoeningen
Het aandeel van niet-overdraagbare aandoeningen in het totale aantal sterfgevallen daalde van ongeveer 47 procent in 2018 naar ongeveer 31 procent in 2022. Uit rapporten blijkt dat het aantal sterfgevallen door tuberculose jaarlijks afneemt, terwijl het aantal sterfgevallen door HIV/AIDS toeneemt. Het gecombineerde aantal sterfgevallen als gevolg van tuberculose en HIV/AIDS bedroeg tussen 2018 en 2021 ongeveer 1,5 procent tot 1,8 procent van alle sterfgevallen, en steeg in 2022 tot 3,6 procent, volgens analyses in het financieel jaarplan voor dit jaar.
SD
