Bij vakcentrale C47 is de Assemblee van de Arbeid gehouden waar een presentatie werd gehouden over de kostprijscalculatie van stroom in Suriname. Het bedrijf EBS is weer in het nieuws de laatste tijd, omdat het mogelijk is dat de prijzen van stroom weer zullen worden aangepast. De regering zou hebben aangekondigd, dat er een stroomsubsidie voor bepaalde groepen in de maak is.
Door degenen die berekeningen hebben gemaakt en de informatie voorhanden hebben, is aangegeven dat de prijs juist omlaag kan en moet. Als de verhogingen niet goed worden voorbereid, dan zal het weer leiden tot protesten uit de samenleving die al zwaar gebukt gaat onder de lasten om een huishouden te draaien. Er zijn protesten omtrent de stroomprijs geweest, maar de druk om intern iets te veranderen bij de EBS heeft niet veel resultaat gehad. De personen in de laatste commissie die de stroomtarieven hebben berekend, hebben gezien dat het anders kan. Ze hebben verspilling en corruptie gezien, wat een bevestiging was van eerdere conclusies getrokken door anderen.
Een zeer frappante zaak is dat de commissie onder leiding van een voormalige vp, de informatie van de Raad van Toezicht dan wel de leiding van de EBS niet heeft gehad om haar werk te doen. In de afgelopen tijd zijn er een paar studies geweest van de operaties bij de EBS en zijn er ook aanbevelingen gedaan. Een van die rapporten was van Jacobs van 2017. Suriname is bezig een IMF-programma uit te voeren en daarbij is het meer dan duidelijk dat de EBS-subsidies moeten worden afgebouwd. Dat betekent dat de prijs van de EBS verder omhoog zal gaan. Er wordt gezegd dat de verhoging gefaseerd moet plaatsvinden. Naast de afbouw van de subsidie komt de subjectsubsidie van de stroom. Die zou in de orde van SRD 400 liggen voor bepaalde personen. Dat betekent dat huishoudens die de stroom niet kunnen betalen door de staat in aanmerking komen voor hulp. Eerder was een conclusie van het IMF dat het de regering niet was gelukt om genoeg subjectsubsidie (conditional cash transfer) te geven.
We hebben het eerder gesteld en zullen het bij deze weer herhalen: de roep om een doorlichting van de EBS is enorm. Er is sprake zijn van teveel verspilling en corruptie. Daarom heeft de commissie die de berekeningen moet doen gevraagd dat de kostprijscalculatie van de EBS gedeeld wordt met de samenleving. Het is een geheime berekening, de kostenopbouw van de EBS is geheim, omdat daar zichtbaar zal zijn dat personen worden bevoordeeld. De consument moet voor de miljoenenbevoordeling betalen.
Wat is de rol van de broer van de vp in het geheel? Er is een zware cao die te veel in het voordeel van de werkers weegt. Maar die cao zou volgens ingewijden verwaarloosbaar zijn vergeleken met de bevoordeling van friends and family binnen de EBS. Het gaat dus helemaal niet om de voorzieningen voor de werknemers in het bedrijf. Zolang de EBS een staatsbedrijf is en overheidssubsidie ontvangt mag de belastingbetaler vragen dat alle onkosten van de EBS, ook de lonen, openbaar worden gemaakt. Nu weten we dat de staatsbedrijven niet bereidwillig zijn om openheid van zaken te geven. Er zouden echter ook modellen zijn om aanpassingen in het bedrijf door te voeren waardoor de prijs van energie daalt. Dat heeft de voorzitter van de commissie voor berekening van de stroomprijs ook gezegd.
De regering heeft de grip niet op het staatsbedrijf door de heersende verhoudingen binnen de coalitie. Zo zou drukken op de EBS het effect kunnen hebben dat de coalitie uit elkaar splijt. Er wordt in de wandelgangen al gesproken over moties van wantrouwen die in de maak waren.
Het is bekend dat de EBS al jaren geen winstgevend bedrijf is. Het bedrijf zou ook miljarden schulden hebben bij de overheid en deze ook niet betalen. Het verlieslatend karakter van de EBS is historisch, ook de verspilling. Ook het gedeelte van het verkopen van kookgas zou niet winstgevend zijn. Er zijn al geruime tijd aanbevelingen gedaan om de kosten van het bedrijf omlaag te brengen met een impact ook op de prijzen. Zo is er gepleit voor het heronderhandelen van de energieprijzen in verband met de energie die voor de EBS wordt gekocht om stroom op te wekken of te distribueren. Deze power purchasing agreements (PPA’s) zijn niet voordelig voor de EBS en de Staat zou ervoor opdraaien. Deze deals zijn gesloten met Staatsolie die dus voordeel heeft van de deals. De deals zouden in USD zijn en daardoor zou de EBS ook afhankelijk zijn van valutaschommelingen die er bij tijd en wijle plaatsvinden. Er zouden door de EBS investeringen hebben plaatsgevonden in het upgraden van haar capaciteit maar deze capaciteit wordt niet gebruikt omdat de regering vast zou zitten aan de PPA’s.
Het bedrijf moet ook waterkracht gebruiken om meer kostenefficiënt te worden
Een ander heikel punt zou ook de financiële transparantie zijn. Er is in DNA gevraagd naar de jaarverslagen van de EBS die niet up to date zouden zijn. De financiële cijfers die er nu over het bedrijf bestaan, zouden niet definitief en geloofwaardig zijn. Er wordt daarom ook gepleit voor het doorvoeren van een financiële transformatie in het bedrijf. De vraag die rijst is of de EBS en andere staatsbedrijven worden gedraaid volgens de juiste normen die gelden voor het zakendoen. Zijn er genoeg checks
and balances in de top van het management van het bedrijf? Zijn er maatregelen om conflict of interest te vermijden bijvoorbeeld? We denken dan aan de vermenging die soms kan ontstaan tussen functies in het management en functies in de raad van commissarissen.
Er zijn verschillende studies gedaan maar deze hebben niet geleid tot maatregelen binnen de EBS zelf. In principe hoeven er geen studies meer te worden gedaan, maar moet er nu begonnen worden met het doorvoeren van de maatregelen om het bedrijf meer efficiënt te maken.
De EBS heeft niet het imago van een klantvriendelijk bedrijf te zijn, integendeel. Er zijn strafzaken geweest inzake malversaties waarin leidinggevenden van het bedrijf betrokken zouden zijn. Voordat de prijzen de lucht ingaan moet het bedrijf wel zijn doorgelicht en moeten maatregelen in uitvoering zijn. Anders is een stroomverhoging niet rechtvaardig en benadeling van het volk ten voordele van een kleine groep.
