Naar wat bekend is geworden over het Caricom-besluit over herstelbetalingen, moeten we concluderen dat de Caribische zwarte mens veel verder in zijn denken is dan de Surinaamse counterpart. Toen enkele maanden terug autoriteiten in Suriname ook koloniaal contractarbeid (indentured labour) wilden betrekken in het gebeuren rond de excuses en de herstelbetalingen, hebben velen uit de ‘zwarte’ kringen in Suriname zwaar geprotesteerd. Er is zwaar afgegeven op de president en iedereen die in die richting dacht, want anderen moeten niet gaan meeliften met het zware werk dat door de nazaten van de tot slaaf gemaakten is verzet. Ook is men kennelijk ervan uitgegaan dat alle nazaten een aantal duizenden euro’s op de bankrekening gestort zouden krijgen en dat door anderen in het geheel te betrekken, de spoeling dun zou worden en het te storten bedrag per persoon minder.
Er zijn groepen geweest die hebben geëist dat de bedragen op de rekeningen van de nazaten worden gestort. De Federatie van Grassroots Afro Surinamers bijvoorbeeld wil een vergoeding van 400.000 euro per nazaat gestort krijgen op de rekeningen. Daarvan moet zo snel mogelijk een bedrag van euro 50.000 per persoon worden gestort als voorschot. Een andere groep, de politieke partij Ubintu United Front en D’HERO Movement zouden 40.000 euro als voorschot per nazaat eisen. Dat zou dan waarschijnlijk wat ons betreft ook gepaard moeten gaan met een zware werkloosheid althans zoveel vacatures dat de Staat ertoe over zou moeten gaan om werkers in het land te importeren. Dat zou ook gepaard gaan met een enorme identiteitscrisis: iedere Surinamer die maar een beetje meer pigment heeft zou hemel en aarde bewegen om ook zwart te zijn, iets dat men overigens niet altijd graag is, bijvoorbeeld op het Afrikaans continent maar ook niet elders.
Wij hebben hier aangegeven dat dit nooit zal gebeuren, maar dat de reparaties zodanig zullen plaatsvinden dat iedereen in de samenlevingen er profijt van zullen hebben, zelfs de nazaten van de slavenhouders als ze in die landen wonen.
Nu worden bij monde van de voorzitter van de Nationale Reparatie Commissie wij alleen erop geattendeerd dat de Caricom-staatshoofden het besluit hebben genomen om de scope uit te breiden naar inheemsen, contractarbeid en chattel slavery. Vooralsnog is er geen kritiek vanuit de Surinaamse gelederen die eenzijdig geïnformeerd zijn, niet lezen, hun geschiedenis niet eens kennen en daarom ook een enge en bekrompen opvatting hebben met betrekking tot het geheel van de herstelbetalingen.
Hoe bekrompen de gemiddelde exponent uit de groepen is, blijkt recent weer toen professor Chan Choennie een wetenschappelijk boekwerk schreef over het slavernijverleden. Er was kritiek op de wetenschapper met Surinaamse roots dat hij te ver was gegaan en dat hij het recht en de achtergrond miste om zo een boek te schrijven. Allerlei politieke en andere scenario’s werden achter het werk van de wetenschapper gezocht. Maar wij hebben deze geluiden niet gehoord toen Hollanders met blauwe ogen en blond haar ettelijke keren publiceerden over het slavernijverleden. Zo zien we weer hoe we onderling elkaar het daglicht niet in de ogen gunnen.
Dezelfde geluiden hoorden wij ook toen de arts Makdoembaks publicaties schreef over het slavernijverleden. Met het besluit van de Caricom-staatshoofden in tegenwoordigheid van de Caricom Reparatiecommissie, is dus gebleken dat we dom, bekrompen en irrationeel handelen en de nodige ontwikkeling nog niet hebben meegemaakt om het gebeuren van reparaties strategisch en rationeel te behandelen.
Gelukkig is de overweldigende meerderheid van de Caricom-staatshoofden duidelijk met een Afrikaanse roots, want anders zou het zeker in Suriname heten dat India achter het geheel zit met als verlengstukken de mensen uit hun diaspora. Wij zijn nu benieuwd naar de radicale stemmen die aan het geheel overigens niets bij te dragen hebben. In elk geval is nu gebleken dat de Surinaamse president in 2023 bij zijn Nieuwjaarsrede op de juiste koers zat. In Nederland is er al veel politiek draagvlak om bij herstelbetalingen ook andere groepen die uitgebuit zijn, erbij te betrekken. De Surinaamse narrative over herstelbetalingen is qua conceptie nog onontwikkeld en onvolwassen. Het enige wapenfeit van Surinaamse kant is het boekwerk van Armand Zunder over herstelbetalingen, een gedurfde berekening met een duidelijke link naar het heden.
Het Caribische tienpuntenprogramma over herstelbetalingen (CARICOM Ten Point Plan for Reparatory Justice) is een officieel stuk van de Caricom. Hiervan zal de scope nu worden uitgebreid en het was eerst alleen gericht op de uitbuiting van de naar onze contreien gebrachte Afrikanen. Binnen de Caricom bestaat er ook een CARICOM Reparatory Justice Programme (CRJP). In het document met 10 punten wordt aangegeven dat de Caricom Reparatiecommissie (CRC) het aanhoudende racistische slachtofferschap van de nakomelingen van slavernij en genocide beschouwt als de grondoorzaak van hun lijden vandaag de dag. De CRC erkent dat de aanhoudende schade en het lijden die deze slachtoffers vandaag de dag ondervinden, de belangrijkste oorzaak zijn van het mislukken van de ontwikkeling in het Caribisch gebied.
De Commissie roept de Europese regeringen op om deel te nemen aan het CRJP, met als doel deze slachtoffers voor te bereiden op volledige toelating en waardigheid tot de burgers van de wereldgemeenschap.
Het 10-puntenplan van de Caricom van reparations betreffen geen cash betalingen aan personen. Het heeft te maken met formele excuses, kosteloze repatriatie waar gewenst, een Ontwikkelingsprogramma voor Inheemsen (via onderwijsbeurzen) en culturele instituten. De echte punten over herstelbetalingen gaan over de slechte openbare gezondheidszorg (een crisis) in de Caribbean, het wegwerken van ontwikkelings- en educatie-achterstanden, en African Knowledge Program, psychologisch herstel, technology transfer en het kwijtschelden van de hoge staatsschulden van de Caribische landen.
