Er zijn berichten van een grotere frequentie van gras- en bosbranden in verschillende delen van Suriname. We maken nu een periode mee van droogte waarbij de kans op een brand door het verdorde gras gemakkelijker is. Er zijn berichten dat in bepaalde gebieden, zoals in het westen van Suriname, een behoorlijke luchtvervuiling heeft plaatsgevonden waardoor mensen met een verzwakte gezondheid moeite hadden met ademhalen. Dan denken we bijvoorbeeld aan ouderen en mensen met aandoeningen aan de luchtwegen. Er zou zelfs sprake zijn van een noodzaak om massaal deze mensen die een gezondheidsrisico lopen, te evacueren en tijdelijk elders op te vangen. Er is gemeld dat tot in Guyana te merken is dat er bosbranden zijn in Nickerie.
Tegelijkertijd hebben we gezien dat de brandweer bezig is geweest met een staking waarbij men besloten heeft om niet uit te rukken bij grasbranden en bosbranden. Het fenomeen van de bosbranden haalt bijna dagelijks het nieuws. Het komt wereldwijd voor en kan voor behoorlijke rampen zorgen. Het kan eventueel ook te maken hebben met de klimaatverandering die wereldwijd zijn effecten toont. Het is een zeer gevaarlijke zaak als er geen maatregelen worden getroffen tegen bosbranden. Het gevolg kan zijn dat hele buurten worden weggevaagd en dat mensen hun have en goed verliezen. Met name in Europa en de USA hebben we vaker van deze verwoestende bosbranden gezien in het wereldnieuws.
De bosbranden in Suriname worden even genoemd, maar worden dan snel weer in een vergeethoek geplaatst door de media. En eigenlijk moet het NCCR ingrijpen om in deze de vorming van rampen te voorkomen. Het kan voorkomen dat bosbranden ervoor zorgen dat de noodtoestand moet worden afgekondigd. Dat betekent dan dat op grondrechten een beperking kan worden opgelegd en daaronder kan ook vallen het recht van werkende mensen om collectief als pressiemiddel het werk neer te leggen.
In Suriname komen er veel zogenaamde grasbranden voor. Deze worden aangestoken door mensen die hun percelen willen onderhouden. Deze branden kunnen uitbreiden en zich verspreiden naar andere perscelen. De oorzaken van de bosbranden zijn niet bekend, maar het is niet uitgesloten dat deze ook door mensen die zich in het bos begeven om een of andere reden, is aangesticht.
In Suriname kan men strafbaar worden gesteld als men deze gevaarlijke branden sticht. We hebben gemerkt dat het behoorlijk schort aan de meertalige informatievoorziening over het aanstichten van gevaarlijke branden. Het is echter wel nuttig dat de burgerij wordt geïnformeerd, omdat we zien dat de burgerij nog te vaak vooral vuil verbrandt.
Onze bosbranden verschillen waarschijnlijk nog van de branden die wereldwijd woeden. Onze aarde warmt op, en snel. We krijgen te maken met recordtemperaturen, droogte, overstromingen, smeltend zee-ijs en harde wind. Deze extreme weersomstandigheden komen steeds vaker voor. Over de hele wereld nemen branden toe, niet alleen in bossen, maar ook in andere natuurgebieden zoals savannes, toendra’s en steppes.
De afgelopen jaren waren er vele branden in Rusland, Azië, Europa en Zuid-Amerika. Suriname ligt ook in Zuid-Amerika. Deze branden worden veroorzaakt door grootschalige ontbossing. Van deze ontbossing is ook in Suriname sprake, maar de oorzaken verschillen. In Suriname vindt ontbossing plaats voor het doen van grootschalige landbouw. Elders in Zuid-Amerika worden stukken natuur vernietigd en in brand gestoken om de grond geschikt te maken voor landbouw en veeteelt. Door droogte, extreme temperaturen en harde wind leggen deze branden enorme stukken natuur in de as. De effecten van klimaatverandering maken de bosbranden heviger. De EU is topimporteur van soja, palmolie, cacao en vlees, en verantwoordelijk voor veel van de wereldwijde import van producten die verband houden met ontbossing. De hevige bosbranden hebben een verwoestend effect op de natuur, dieren en mensen.
Bij bosbranden komen grote hoeveelheden CO2 vrij. Dit draagt bij aan de verandering van het klimaat en de opwarming van de aarde.
Veel dieren komen in de problemen door de branden. Ze komen om of raken gewond, hun leefgebied wordt verwoest, en er is minder water en voedsel beschikbaar. Ook mensen worden getroffen door de branden. Ze moeten vluchten, raken hun huis kwijt en ondervinden gezondheidsproblemen door bijvoorbeeld de rook. Terwijl onze brandweer staakt, wordt bericht dat de Australische brandweer al enkele dagen probeert om een grote bosbrand in de staat Victoria onder controle te krijgen. Ongeveer 30.000 Australiërs hebben het advies gekregen hun huis te verlaten.
Volgens de Australische autoriteiten is het risico op uitbreiding van de bosbrand in delen van Victoria te groot. In deze gebieden werden temperaturen verwacht van boven de 40 graden, gecombineerd met stormachtige wind. Ook is er dan kans op zogenoemd ‘droog onweer’. Daarbij zijn er wel blikseminslagen, maar verdampt alle neerslag al voordat die de grond bereikt. In Australie had enkele dagen terug de brand al zes huizen en 20.000 hectare aan natuur verwoest. In 2020 had het zuidoosten van Australië te maken met uitgebreide bosbranden. Daarbij kwamen in het hele land 33 personen om het leven.
Of onze bosbranden een natuurbrand zijn, dus zelf zijn ontstaan, is niet duidelijk. Voor een natuurbrand ontstaat moet zoals bij elke brand zijn voldaan aan vier voorwaarden: een ontstekingsbron, voldoende hoge temperatuur, zuurstof en brandstof. De aanwezigheid van water remt de temperatuurstijging door verdamping van het aanwezige water en bemoeilijkt het verbrandingsproces. Een bosbrand kan ontstaan als er lokaal een hoge temperatuur ontstaat; voldoende om een brandhaard te krijgen. Dit kan ook wanneer er door lenswerking (in bijvoorbeeld een weggegooide glazen fles) een concentratie van zonlicht ontstaat en hete delen uit of van de uitlaat van bijvoorbeeld een motorkettingzaag, of een voertuig met een verbrandingsmotor op de grond vallen. Natuurbranden zijn niet tegen de natuur maar zorgen juist voor balans, maar man-made branden niet.
Of onze brandweer getraind is voor bestrijding van bosbranden is ook een open vraag.
