Een van de belangrijkste doelen van politiek voeren was en is om stemmen te winnen. Men moet burgers informeren over hun visies en doelen zodat zij een weloverwogen politieke voorkeur kunnen ontwikkelen. Er vindt echter langzaam een verandering plaats in de wijze waarop men het volk wil beïnvloeden. Veel leiders verliezen door hun gedrag het respect van het volk. Hun communicatie onder elkaar bestaat uit provocatie, polarisatie en persoonlijke aanvallen. Men denkt daarmee de ander pijn te doen of een gevoelige slag toe te brengen, maar in werkelijkheid verliezen ze het respect van het volk. Er moet kwaliteitsomgang met elkaar zijn, de voorbeeldfiguren moeten fatsoen uitstralen.
Nog een opvallende verandering is dat steeds meer politieke leiders het volk voor zich proberen te winnen door met cadeaus en geld te strooien. Het gevolg hiervan is dat het volk niet meer de moeite neemt om kritisch te zijn. Hun gedachten worden: ”Die man lijkt op mij dus zal hij zich wel om mijn welzijn bekommeren of die man strooit met geld, dus stem ik op hem.” Men kijkt dus naar de persoon en niet meer naar het beleid dat gevoerd wordt. Een volk wordt op zo’n manier dom en afhankelijk gehouden.
Wat heb je als politicus liever, dat een volk voor jou kiest omdat ze geloven in jouw beleid en visie, en vertrouwen hebben in jouw aanpak of dat een volk zich achter jou schaart omdat je gul uitdeelt en geeft. Heb je liever dat een volk de goede resultaten van je werk ziet en je daarom haar vertrouwen schenkt of dat een volk zich totaal niet afvraagt of je wel of geen resultaten bereikt maar zich alleen interesseert voor hetgeen je geeft en uitdeelt?
Elke politieke leider wil zoveel mogelijk stemmen binnenhalen, maar vele leiders gaan tegenwoordig steeds meer op de populistische toer.
Een stroming die uit deze verandering van politiek voeren is ontstaan is het populisme. Men probeert het volk in te pakken met geld en cadeaus. Geven, is een mooi gebaar maar dat kan op twee manieren. Je kunt geven met het doel te demonstreren, ‘kijk eens wat een gulle gever ik ben dus stem de volgende keer op mij.’ Zo’n geefgebaar komt dan niet vanuit het hart. Iemand die geeft met zijn hart, zal dat niet publiekelijk doen, maar in stilte schenken aan een goed doel.
Als het vertrouwen in de politiek op een laag pitje staat, kan het volk zich onzeker en machteloos voelen. Dan grijpt de populist zijn kans en maakt het volk wijs dat ze er zijn voor het volk en spreken namens het volk. Een dolende massa is een instabiele massa, en een makkelijke prooi voor populisme. Populisme kan bijvoorbeeld wortelschieten bij een economische crisis omdat het volk zich onbeschermd voelt bij de huidige politieke partij. De crisis hoeft echter niet economisch van aard te zijn. Het kan ook een sociale crisis zijn. Denk bijvoorbeeld aan de Europese vluchtelingencrisis die door veel populistische partijen is gebruikt in hun politieke boodschap. Mensen klampen zich vast aan de loze beloften van de populist. In werkelijkheid wordt het beloofde paradijs echter vaak een hel.
Dit verschijnsel van populisme, wordt wereldwijd toegepast en het heeft zich in Suriname geopenbaard als een raar mengsel van diefstal, straffeloosheid, (etnisch)nationalisme en halfbakken socialisme. De Surinaamse politiek is altijd populistisch geweest, meer gebaseerd op personen dan op ideeën. Maar vanaf 2010 kregen we een scenario in zijn ergste vorm te zien. Het ging niet meer alleen om vriendjespolitiek en gunsten verlenen. De leider stelde zich op als een dictator en sloeg alle instituten kapot. De staatsbedrijven werden bemenst door loyalisten om meer controle over ze te krijgen en om de volgende verkiezingen veilig te stellen.
De loyalisten werden frequent vervangen, zodat ze om de beurt hun ‘tekie njang’ konden pakken. De gevolgen waren rampzalig voor de Surinaamse economie. Er is ongecontroleerd geld uitgegeven en toen de schatkist leeg was ontstond er een leenwoede als nooit tevoren. Miljarden aan inkomsten en reserves zijn verdampt en de staatsschuld bereikte haar hoogste piek, zonder dat het volk er beter van is geworden. De veroorzakers van deze ellende zorgden goed voor zichzelf door zich grond en geld toe te eigenen. Ze hielden het volk in bedwang door angst te zaaien en voedselpakketten uit te delen. Ook kreeg de democratie een fascistisch randje.
Populisme is een reflectie op het volk. Als een volk het onmogelijke wilt, kunnen alleen leugenaars hen tevreden stellen. Het is alsof het Trojaanse paard wordt binnengehaald. Men belooft het volk veel moois, maar in werkelijkheid worden hun rechten en vrijheid ondermijnd.
Populisten richtten zich tot de massa ( arm, laagopgeleid en werkloos) die zich in de steek gelaten voelt, praten haar naar de mond en bedwelmen haar met loze beloften, maken misbruik van de angsten en onzekerheden en zaaien zo wantrouwen en verdeeldheid.
De populist heeft Suriname op vele manieren beschadigd. Bijvoorbeeld de DNA degradeerde van een kwaliteitsinstituut naar een instituut dat niet meer eerlijk, integer en geloofwaardig was maar zeer corrupt. Er werden vele besluiten genomen in eigen belang en om chaos en wanbeleid te bedekken. De rechtsstaat werd niet meer gerespecteerd. De moraal en het fatsoen verdwenen. Dus beste mensen, populisme is een symptoom van een diepere malaise in onze samenleving, het is geen geneesmiddel voor crisissituaties.
“Populist leaders prey on people’s fears and uncertainties to create mistrust and division.”
Josta Vaseur
