Een kind in ons midden
Het kerstkind
Met kerst vieren wij de menswording van God. God kwam op aarde als een kind. Elk kind dat geboren wordt, is een teken van hoop omdat God nieuw leven schenkt en daarmee aantoont dat Hij nog niet moe is van deze wereld vol duisternis. Juist midden in de duisternis werd dit kind geboren in het dierenverblijf omdat er voor Hem geen plaats was in de herberg. Ieder kind heeft verlossing nodig om geboren te worden. Jezus bracht ons verlossing door zijn geboorte. De herders krijgen van de engel te horen dat zij een kind zullen vinden en dat dit de Gezalfde en de Heer is die heden geboren is. God verschijnt als een kind dat we in onze armen kunnen sluiten. Het blijft voor ons een ongrijpbaar mysterie: God die hoog verheven is boven alles, die hemel en aarde geschapen heeft, die klein, broos en hulpbehoevend geworden is om ons te verlossen.
Het lijkt onmogelijk, maar toch is het waar: in Jezus werd God een kind en op deze manier wilde Hij de grootheid van zijn liefde openbaren. Iedereen die een pasgeboren kind in de armen heeft genomen weet hoe kwetsbaar dit leven is, maar beseft tegelijk dat dit klein en hulpbehoevend kind zal opgroeien met ongekende mogelijkheden. Als we dan met de Bijbel meezingen en zeggen: “Heden is ons een redder geboren”, dan weten we dat er hoop is voor de wereld en voor ons land.
Het kind in Suriname
Het Comité Christelijke Kerken (CCK) heeft dit jaar speciaal aandacht besteed aan huiselijk geweld. Er werden deskundigen in ons land geraadpleegd en er werd een lezing gehouden, die ons een ontnuchterend beeld gaven. Huiselijk geweld, en meer in het bijzonder het geweld tegen kinderen, heeft als het ware epidemische vormen aangenomen. Uit cijfers van de Unicef uit 2018 blijkt dat in ons land kinderen aan alle vormen van geweld worden blootgesteld. Voor psychisch geweld is dat 71,9%, voor lichamelijk geweld 72,4%, getuige zijn van geweld tussen volwassenen 27,5% en seksueel geweld tegen kinderen 11,1%. In de krant lazen wij begin dit jaar op de voorpagina de kop: “Er is gewoon langdurig een (hete) strijkijzer op de arm van een meisje gehouden.” Dit voorval is op ons aller hart ingebrand en heeft ons doen besluiten dat we als kerken structureel moeten werken aan gezonde gezinnen waar kinderen geliefd en beschermd worden. Dit zal constant werk zijn voor ons allemaal, een continu proces in ons pastoraal werk dat met voorrang aangepakt moet worden en waarbij onze voorgangers voorop dienen te lopen. De ernst van het geweld mag niet slechts met verontwaardiging veroordeeld worden. Iedere gemeente en parochie moet het in het beleid opnemen en zeer praktische stappen zetten om dit probleem aan te pakken.
Wat doet het geweld met onze kinderen?
Het geweld is zo erg en wijdverbreid dat kinderen ernstige trauma’s oplopen. Wanneer deze trauma’s niet worden onderkend en behandeld kan het leiden tot een levenslange marteling voor de slachtoffers. In de psychologie wordt de term trauma gebruikt wanneer iemand na een schokkende gebeurtenis blijft steken in gevoelens van angst, woede of eenzaamheid. De gebeurtenis is in dat geval zo ongewoon pijnlijk, schokkend of extreem dat het niet lukt om ermee om te gaan. Er zijn niet genoeg psychologen, psychiaters en maatschappelijk werkers in ons land om deze epidemie aan te pakken; daarom moeten wij ons diepgaand laten informeren om de verschillende vormen van geweld te leren herkennen en vaardigheden aanleren hoe wij tenminste een eerste hulp kunnen bieden in afwachting van professionele hulp. Onze zorgverzekering biedt weinig ruimte om dit probleem grondig aan te pakken. Dit baart ons zorgen omdat de geestelijke gezondheid even belangrijk is als de lichamelijke gezondheid.
Deskundigen hebben ons duidelijk gemaakt dat degenen die geweld gebruiken tegen kinderen meestal ook slachtoffer zijn geweest van hetzelfde geweld. We belanden zo in een vicieuze cirkel die doorbroken moet worden.
Wat verlangen de slachtoffers?
Slachtoffers verlangen op de eerste plaats dat het geweld stopt. Wij mogen niet langer zwijgen wanneer in de eigen familie, bij buren of op school, kinderen worden mishandeld. Daaronder mogen pesten en beledigen ook gerekend worden. Zwijgen maakt je medeplichtig aan een groot onrecht; toch zullen wij bij dit alles heel discreet hulp bieden met alle wijsheid die God ons geschonken heeft. De slachtoffers willen ook dat de dader wordt aangepakt. De dader is vaak ook slachtoffer geweest en heeft hulp nodig en niet alleen straf. Als christen zijn we soms te snel geneigd om de slachtoffers ertoe te bewegen de dader te vergeven. Vergeving betekent niet dat we zand erover gooien. Vergeving is nooit een goedkope kwijtschelding. De dader zal schuld moeten bekennen en vergiffenis moeten vragen. Hij moet ook bereid zijn boete te doen en in therapie te gaan. Wij begrijpen dat veel vrouwen afhankelijk zijn van een man voor inkomsten en daarom niet durven op te treden wanneer zij vormen van geweld en misbruik opmerken.
Slachtoffers hebben echter een grote behoefte om gehoord en geloofd te worden, vooral door hun moeder, vader, broer of zus. Het kan ook zo zijn dat de familie uit schaamte niet durft om misbruik in eigen kring bespreekbaar te maken. Maar wat ook de reden mag zijn – zoals economische afhankelijkheid of schaamte – niets weegt zwaarder dan het leed van het slachtoffer. Het is hier dat de kerken met raad en vooral daad de familie moeten bijstaan. Als de daders hardnekkig blijven ontkennen of niet meer in beeld zijn, dan is nodig dat mensen met gezag en zeker onze geestelijke leiders het leed onderkennen en namens de gemeenschap verontschuldigingen aanbieden aan de slachtoffers.
Hoe kunnen wij hulp bieden?
Wij kunnen concreet hulp bieden door dit probleem te signaleren en onder de aandacht te brengen van personen en instanties die daar iets tegen kunnen doen. Wij zijn geen experts, maar kunnen een luisterend oor bieden samen met liefde en geborgenheid. Wij moeten echter preventief werken en we kunnen dat doen door in onze gezinnen de waardencommunicatie centraal te stellen. Ouders kunnen met kinderen samen vaststellen welke waarden zij hoog achten. Wanneer wij in het gezin gezamenlijke waarden aanvaarden is er minder behoefte aan allerlei normen, wetten en regels. Kinderen weten ook wat waardevol is. Zij weten dat onder andere respect, behulpzaamheid, eerlijkheid en goedheid nodig zijn om harmonieus in huis te leven. Al heel vroeg weten kinderen dat lichamelijke integriteit heilig is. Het is daarom dat geweld en vooral seksueel geweld de mens in de kwetsbare ziel treft. Seksueel geweld wordt gerekend tot een van de ergste vormen van geweld vooral als het gebeurt in eigen huis, waar er intimiteit en geborgenheid geboden moeten worden. De meest natuurlijke waarde van vertrouwen in de ouders wordt hiermee ondermijnd. Een samenleving is gebaseerd op vertrouwen. Als het gezin niet de fundamenten legt voor dat vertrouwen krijgen we een samenleving van rivaliteit, wantrouwen, ruzie en oorlog.
Gehoorzaamheid of dialoog?
Over het algemeen voeden wij onze kinderen teveel op met allerlei regels om hen tot gehoorzaamheid te dwingen. Wij zouden meer moeten toegroeien naar gezinnen waar waarden voorop staan en waarbij, in dialoog met de kinderen, overeengekomen wordt welke regels daarbij horen. Waarden en normen die in het gezin worden doorgegeven worden ook het diepst geïnternaliseerd en zo vormt het gezin de hoeksteen van de samenleving. Kinderen die liefde ervaren in het gezin zullen geweld in alle lelijke vormen afwijzen.
Ouders geven te snel toe aan hun opgroeiende kinderen wanneer die niet meer mee willen naar de kerk. Zij vinden de kerk saai en onwetenschappelijk. Zij liggen liever alleen met hun smart- en headphones in bed. Het zijn ouderen die kinderen met deze geavanceerde spullen overladen en hen er ongelimiteerd gebruik van laten maken waardoor zij door totaal onbekende grootmachten beïnvloed en zelfs geïndoctrineerd worden. Een gezonde vorming van het karakter van kinderen vraagt dat wij grenzen durven te stellen en die grenzen geleidelijk aan te verleggen. Conflicten die er dan ontstaan tussen ouders en kinderen zijn heilzaam en mogen we niet uit de weg gaan, anders voeden wij onze kinderen op tot individualistische materialisten die enkel op het gevoel levensbesluiten nemen.
Kerstfeest
Wij zijn als christelijke kerken ons ervan bewust dat wij een zwaar onderwerp onder uw aandacht hebben gebracht en misschien zouden sommigen een meer geromantiseerde weergave van de werkelijkheid willen hebben zodat de ‘kerstsfeer’ niet bedorven wordt door de herinnering aan het afschuwelijk geweld tegen onze kinderen hier en in de rest van de wereld. Het kind Jezus nodigt ons echter uit onder ogen te zien dat kinderen nog steeds in armoede worden geboren, dat zij heel vroeg het geweld van de wereld ervaren zoals Jozef en Maria met het kind moesten vluchten voor het geweld van Herodes. Zo zijn er vandaag veel kinderen onder de vluchtelingen die ergens bescherming zoeken maar nergens welkom zijn. Laat de kinderen welkom zijn in onze gezinnen en laat kerst vrede brengen in onze huizen. Elk kind is een zegen van God. Een teken dat de toekomst wijd openstaat voor de mensheid.
Wij wensen u gezegende kerstdagen en een gelukkig nieuwjaar.
Het Comité Christelijke Kerken
N.B.: De statistieken die in deze boodschap zijn vermeld, zijn gehaald uit het rapport van de Unicef van mei 2018, getiteld: ‘ONDERZOEK GEWELD TEGEN KINDEREN IN SURINAME’, uitgevoerd door het IGSR in opdracht van De Nationale Assemblee i.s.m. Unicef.
