In het conflict tussen Guyana en Venezuela gaat dikwijls onopgemerkt voorbij, dat Venezuela in zijn nieuwe uitgave en opmeting van het Essequibo-gebied aanspraak maakt niet alleen op het land, maar ook op de 200-mijlszone van de maritieme wateren.
Het conflict kwam na een ontmoeting tussen president Ali van Guyana en president Maduro van Venezuela tot een stilstand, maar is niet opgelost. Guyana heeft gekozen voor het pad van het Internationaal Gerechtshof, terwijl Venezuela duidelijk heeft gemaakt dat het een uitspraak daarvan niet zal erkennen. Daarentegen heeft Venezuela via een referendum de facto het gebied, inclusief de maritieme zones, tot haar eigendom verklaard.
Venezuela heeft tevens een nieuwe militaire zone gecreëerd, genaamd “Zona de Defensa Integral (ZODI) Guayana Esequiba.”
Het hoofdkwartier van de ZODI is gevestigd in Tumeremo, in de staat Bolívar. Deze nieuwe militaire zone volgde op een stemming in Venezuela, waarbij de meerderheid voorstander was om de regio Essequibo als een nieuwe staat te laten opnemen binnen Venezuela. Generaal-majoor Alexis Rodríguez Cabello staat tijdelijk aan het hoofd van de ZODI. Deze stap onderstreept Venezuela’s serieuze aanspraak op het Essequibo-gebied.
President Maduro heeft plannen om de natuurlijke hulpbronnen van het gebied te benutten. Hij wil vergunningen uitgeven voor olie-, gas- en mijnbouwactiviteiten in de Essequibo via nieuwe divisies zoals PDVSA Essequibo en CVG Essequibo. Hij heeft ook scholen en universiteiten in Venezuela opgedragen kaarten te gebruiken waarop het Essequibo als deel van Venezuela staat afgebeeld.
Maduro heeft tevens volkstellingen en sociale programma’s gepland voor de inwoners van de Essequibo-regio. Deze stappen zijn onderdeel van Venezuela’s inspanningen om het Essequibo in zijn grondgebied te integreren. Het is een belangrijke beweging die aantoont dat Venezuela krachtige acties onderneemt in het langdurige conflict met Guyana.
Het instellen van de ZODI Guayana Esequiba en de inspanningen om van het Essequibo een Venezolaanse staat te maken, zijn significante ontwikkelingen in dit voortslepende geschil. Het toont aan dat Venezuela zowel militaire als civiele middelen inzet om zijn claim op het gebied te verstevigen.
De nieuwe maritieme wegen van Venezuela.
Venezuela maakt ook aanspraak op de maritieme zone van 200 mijl, waar grote olievoorraden gevonden zijn. De nieuwe kaart met maritieme routes wordt reeds door internationale media gebruikt. Opmerkelijk binnen deze kaart is dat ook de maritieme wateren van Suriname zijn opgenomen, die door Venezuela worden geclaimd. Wat niet opvalt is dat de aandacht vooral uitgaat naar het geschil tussen Guyana en Venezuela, terwijl men weinig oog heeft voor de nieuwe Venezolaanse kaart waarop zij maritieme routes die tot Suriname behoren, voor zichzelf hebben opgeëist.
Hoewel wordt gesteld dat maritieme regelgeving wordt beheerst door het Verdrag van de Verenigde Naties inzake het recht van de zee (UNCLOS), blijkt dat landen zich niet altijd hieraan houden en wateren bezetten op dezelfde wijze als zij dit met landgebieden doen.
UNCLOS
Het Verdrag van de Verenigde Naties inzake het recht van de zee (UNCLOS) is de pijler van maritieme internationale regelgeving en bepaalt rechten en verplichtingen van landen met betrekking tot de oceanen. Echter, er zijn conflicten waar landen zich niet aan UNCLOS houden of territoriale aanspraken maken die niet erkend worden, wat vaak leidt tot onopgeloste maritieme geschillen. Voorbeelden hiervan zijn de geschillen in de Zuid- en Oost-Chinese Zee, de Zwarte Zee na Ruslands annexatie van de Krim, en het Arctisch gebied waar meerdere landen aanspraken maken op zeeresources. Dergelijke geschillen kunnen ontstaan uit verschillende interpretaties van UNCLOS of rivaliserende historische claims. De oplossingsmechanismen van UNCLOS, zoals arbitrage en rechtspraak, functioneren alleen als de betrokken partijen deze erkennen, en zonder deze erkenning blijven geschillen een bron van internationale spanning.
Maritieme geschillen met bezetting
Maritieme geschillen met bezetting zijn conflicten op zee waarbij landen of groepen territoriale wateren of schepen overnemen, vaak rond soevereiniteitskwesties, visrechten en toegang tot waterwegen. Internationaal recht, zoals omschreven in UNCLOS, biedt structuren voor diplomatieke oplossingen, maar bezetting kan leiden tot sancties en militaire spanning, vooral bij geschillen die belangrijke vaarroutes beïnvloeden. Gebieden zoals de Zuid-Chinese Zee zijn vaak het toneel van dergelijke conflicten, resulterend in internationale onenigheid en confrontaties.
Suriname-Guyana maritiem geschil.
Suriname heeft een geschil over maritieme grenzen met Guyana verloren. Dit geschil werd beslecht door een arbitragecommissie op basis van het Verdrag van de Verenigde Naties inzake het recht van de zee (UNCLOS).
Het conflict betrof de zeegrens in het gebied van de Corantijnrivier, in de Atlantische Oceaan, en de maritieme jurisdictie en rechten in het betwiste gebied. De uitspraak van het arbitragetribunaal viel op 17 september 2007.
Het tribunaal stelde een zeegrens vast die in grote lijnen overeenkwam met de claim van Guyana, die verder uit de kust lag dan Suriname had gewenst. Deze beslissing werd internationaal erkend en door Suriname geaccepteerd, waardoor de vastgestelde grens de officiële scheidslijn is geworden tussen Suriname en Guyana.
Suriname-Venezuela maritiem “conflict”
Nu de nieuwe Venezolaanse kaarten een ander beeld schetsen wat betreft Surinaamse maritieme wegen, is het van belang dat de Surinaamse regering opheldering vraagt. Indien dit uitblijft, zou Venezuela deze eveneens kunnen opeisen en bezetten, door inzet van haar marine. Hier zal niet de logica van wijsheid heersen, maar de macht van de sterkere, zoals dat in andere delen van de wereld is gebleken waar maritieme routes worden opgeëist.
Als Suriname dit niet serieus aanpakt, kan de eis van Venezuela een feit worden, vooral omdat Suriname stil blijft. Dit hebben we al jaren waargenomen bij de bezetting van het Tigri-gebied door Guyana, omdat wij steeds zwijgen. Hoe langer de Guyanezen de gewapende bezetting voortzetten, des te minder geneigd zullen zij zijn om afstand te doen van het gebied.
