NDP-fractieleider Parmessar eist dat parlement en regering zich eerst moeten buigen over Verdrag van 1915
NDP-fractieleider Rabin Parmessar eist dat het parlement en de regering zich eerst goed moeten buiten over het Verdrag van 1915 dat is getekend tussen de toenmalige kolonisator van Suriname en Frankrijk, alvorens over te gaan tot behandeling van het grensprotocol die de grens regelt tussen Suriname en Frans-Guyana.
Het Verdrag van 1915 was getekend door toenmalige kolonisator Nederland. Nu is Suriname een soeverein land met andere inzichten. “Hetgeen toen is opgelegd en of overeengekomen door de kolonisator, hoeft niet vanzelfsprekend in Surinaams belang te zijn, temeer wij nu een eeuw verder zijn”, aldus de NDP-fractieleider donderdag in het parlement tijdens de eerste ronde van de behandeling van het grensprotocol tussen Suriname en Frankrijk over de grensbepaling met Frans-Guyana.
Gehaal en getrek
Bij aanvang van de behandeling van het grensprotocol is er behoorlijk gehaal en getrek geweest tussen de fracties van de coalitie en die van de oppositie. De oppositie vindt dat er eerst consultaties gehouden moeten worden gehouden met lokale autoriteiten aan beide zijden van de Marowijnerivier om hun inzichten te vernemen over het grensprotocol.
Het grensprotocol is in 2020 tot stand gekomen. In aanloop naar de totstandkoming toen werden consultaties met lokale gemeenschappen gevoerd, doch thans is het drie jaar verder. De oppositie is van oordeel dat het van belang is de actuele inzichten van de lokale autoriteiten te vernemen. Na heftige discussies waarbij “zware” woorden zijn gevallen, besloot het parlement de behandeling voort te zetten. Nadat leden van de Commissie van Rapporteurs het woord voerden, werd besloten de behandeling te verdagen naar een nog nader te bepalen tijdstip. Dat zal wellicht pas gebeuren nadat de verschillende fracties in het parlement en de regering op een lijn zijn gekomen met betrekking tot de wijze waarop de grenskwestie met Frans-Guyana benaderd dient te worden. Frankrijk heeft ondertussen het grensprotocol reeds goedgekeurd. De oppositie vroeg zich af wat de reden is van de haast van regering om het protocol door het parlement goedgekeurd te krijgen.
Achtergronden
In zijn betoog verschafte Parmessar enige achtergrondinformatie over de grenskwestie met Frankrijk. De Marowijnerivier is een rivier in het oosten van Suriname, die Suriname scheidt met Frans-Guyana. De rivier is 630 kilometer lang en loopt langs verschillende dorpen in Frans-Guyana en Suriname.
De rivier neemt diverse rivieren uit het Toemoek-Hoemakgebergte op en loopt vanaf de samenvloeiing met de Tampok verder onder de naam Lawa. Pas op het moment dat de Surinaamserivier de Tapanahonirivier , met behulp van de Manbarival, samenvloeit met de hoofdstroom wordt de rivier de Marowijne genoemd.
In de Marowijnerivier zijn talrijke stroomversnellingen en watervallen. De Marowijnerivier heeft een brede rivierbedding met daarin verschillende riviereilanden. De rivier, ook wel de grensrivier tussen Suriname en Frans-Guyana genoemd, is de levensader van dorpsgemeenschappen aan zowel de Surinaamse als de Frans-Guyanese oever. De Marowijnerivier is een grensrivier, dat wil zeggen is een internationale rivier waarop beide staten evenveel recht hebben.
Frans-Nederlandse Commissie
Een Frans-Nederlandse commissie nam in 1861 de beide rivieren op en kwam tot het besluit dat de Lawa de hoofdrivier was. Daarbij bleef het, totdat in 1885 in het gebied tussen de beide genoemde rivieren goud ontdekt werd. Er ontstond toen een grensgeschil. Om aan het geschil een einde te maken sloten de beide mogendheden op 29 november 1888 een overeenkomst, waarbij bepaald werd dat het geschil aan de uitspraak van een scheidsrechter zou worden onderworpen. De scheidsrechter besliste dat de Lawa als de grensrivier moest worden beschouwd, dus in het voordeel van Suriname.
Het protocol dat nu in het parlement in behandeling is genomen verklaart de Lawarivier als grensgebied, met andere woorden dat Frans Guyana evenveel recht heeft op deze rivier, terwijl reeds in 1888 was bepaald dat deze rivier Suriname toebehoort.
Nu eenmaal was vastgesteld dat de Lawa de hoofdrivier is, begon de discussie over de vraag of de Litani dan wel de Marowijnekreek de voortzetting van de Lawa is. Dit grensgeschil is tot op heden nog niet opgelost.
Verdrag van 1915
Op 30 september 1915 werd een nader verdrag over de grens met Frankrijk ondertekend. Op 15 maart 2021 is dit verdrag aangevuld met een protocol, dat de grens tot aan het eiland Antecume Pata vaststelt. Over het geschil over de vraag of de Litani dan wel de Marowijnekreek de voortzetting van de Lawa is, moeten nog nadere onderhandelingen volgen.
Volgens NDP-fractieleider Parmessar gaat men in het protocol dat nu in behandeling bij het parlement ligt bewust of onbewust voorbij aan een hernieuwd verdrag dat in de pijplijn was in 1939. In dat jaar waren beide partijen tot hernieuwde inzichten gekomen en waren bereidwillig een nieuw verdrag, dat een verbeterde versie moest zijn op het verdrag van 1915, te tekenen. Helaas is door het uitbreken van de 2e Wereldoorlog, de ondertekeningen uitgebleven.
SS
