Een overweldigende meerderheid van de Venezolanen wil dat het olierijke gebied Essequibo in buurland Guyana Venezolaans wordt. Bij een referendum zondag stemde 95,93 procent van de kiezers voor, laat de Nationale Kiesraad van Venezuela weten. Meer dan 10 miljoen Venezolanen brachten hun stem uit, ruim een derde van de totale bevolking.
Beide landen twisten al lang over het gebied en de zaak ligt ook bij het Internationaal Gerechtshof in Den Haag. Guyana had het Hof gevraagd om het referendum te verbieden. Dat gebeurde niet. Wel drong het Hof er bij Venezuela op aan om geen maatregelen te nemen die de spanning konden verhogen.
Maar een van de vijf vragen in het referendum was juist of de autoriteit van het Internationaal Gerechtshof in Den Haag moet worden erkend en het antwoord daarop is dus volmondig ‘nee’.
De autoritaire Venezolaanse president Nicolás Maduro heeft zijn oog laten vallen op Essequibo vanwege de grote hoeveelheid olie die er sinds 2015 in het gebied is gevonden. Inmiddels gaat het om bijna 50 oliebronnen, ter grootte van meer dan 11 miljard vaten.
Onder meer daarom riep hij de Venezolanen op zich uit te spreken over de vraag of Essequibo bij Venezuela hoort. Hij voerde felle campagne om de bevolking ervan te overtuigen dat het gebied, waar meer dan 125.000 van de 800.000 inwoners van Guyana wonen, tot Venezuela behoort.
Er speelt al eeuwenlang een grensconflict over het gebied. In 1899 bepaalde een internationale arbitragecommissie dat Essequibo tot Guyana behoort. Venezuela verzette en verzet zich nog altijd tegen deze uitspraak, het land vindt dat de rechters procedurefouten hebben gemaakt. Venezuela houdt vol dat de rivier de Essequibo zijn oostelijke grens vormt, al sinds 1777, toen Venezuela nog een Spaanse kolonie was.
Het conflict bleef al die tijd sluimeren en werd nooit opgelost. De recente olievondsten maken de kwestie weer actueel, zeker voor Maduro, die een verkiezingsjaar wacht en de kwestie Essequibo ook ziet als een kans om zijn populariteit te vergroten. Behalve aan olie, is het gebied ook rijk aan goud.
Guyana maakt zich zorgen om een mogelijke annexatie door Venezuela. Het grote buurland Brazilië stuurde al extra militairen naar de grens met Venezuela en de Braziliaanse president Lula da Silva volgt de zaak op de voet. Hij heeft gezegd dat de kwestie niet moet escaleren en vindt dat alle partijen hun ‘gezond verstand’ moeten gebruiken. De Verenigde Staten stuurde mariniers en militaire adviseurs naar Guyana.
