In 1988 werd de eerste Wereld Aids Dag voor het eerst gehouden op 1 december. Dit was een initiatief van medewerkers van de World Health Organization (WHO). Wereld Aids Dag vindt nog altijd ieder jaar plaats op 1 december. Wereldwijd wordt dan stilgestaan bij de strijd tegen aids. Daarbij wordt er dan opgeroepen tot meer solidariteit met mensen met hiv en aids.
Ook in Suriname zijn er op en rond Wereld Aids Dag enkele initiatieven, evenementen en acties. Eind jaren ’80 werd het ontstaan en verspreiden van aids in de wereld echt bekend in Suriname. Leerlingen van de MULO-school werden ermee geconfronteerd en ze moesten toen werkstukken over dit onderwerp maken. Soms werd door de leerkracht gevraagd om een symbool te bedenken voor de aandoening. Leerlingen kozen voor een doodskop als teken voor aids en hiv. Hiv en de dood stonden in het begin als synoniem aan elkaar. Ook bestonden er veel misverstanden over contact met besmette personen.
Tot de eerste bekende slachtoffers van de ziekte behoorden onder andere de zanger van Queen (Freddy Mercury) en tennisser Arthur Ashe. Later werd het gezicht van hiv veranderd door de basketballen Earvin ‘Magic’ Johnson die in de jaren ’90 bekend maakte hiv te hebben opgelopen en nog steeds in leven is. Dat sloot aan bij de boodschap dat het mogelijk was om behandeld te worden voor hiv, toen de therapie bekend werd.
Het thema van Wereldaidsdag 2023 dit jaar is “Laat gemeenschappen leiden.” Op de website van de WHO staat dat het thema van dit jaar een oproep tot actie is om gemeenschappen te ondersteunen en in staat te stellen leiderschapsrollen op zich te nemen. Dit is dan in plaats van alleen maar de prestaties van individuele gemeenschappen te vieren. De herdenking van dit jaar is een eerbetoon aan de mensen en organisaties die zich in de frontlinie van de ziekte hebben bevonden. Dit heeft betrekking op het bestrijden van stigmatisering en discriminatie tot het pleiten voor toegang tot betaalbare interventies en door de gemeenschap geleide diensten.
Suriname heeft nog te maken met stigma en discriminatie. Zo zijn er bepaalde werkgevers en zelfs bepaalde onderdelen van de overheid die een negatieve hiv-test vragen als een voorwaarde om toegelaten te worden tot die beroepen.
Innovaties zoals een pil die één keer per dag moet worden ingenomen voor de behandeling van hiv en toegankelijke testen van de virale lading zijn slechts enkele van de resultaten van het jarenlange pleidooi van de mensen die vooraan liepen in de strijd tegen hiv. De getroffen gemeenschappen die hebben gevochten voor hulpmiddelen om hiv te voorkomen, testen en behandelen, hebben 30 miljoen mensen toegang gegeven tot antiretrovirale therapie en hebben geholpen een onkenbaar aantal infecties te voorkomen, aldus de VN.
De WHO zegt dat decennia van investeringen en lessen uit de HIV-epidemie ook hebben geleid tot bredere vooruitgang op het gebied van de gezondheidszorg, zowel op mondiaal als op nationaal niveau. Ondanks aanzienlijke vooruitgang blijft hiv een urgent probleem voor de volksgezondheid, aldus de WHO.
Wereldwijd hebben 9,2 miljoen mensen geen toegang tot behandeling, terwijl dagelijks 1.700 mensen sterven aan hiv-gerelateerde oorzaken. Nog eens 3.500 zijn besmet, van wie velen hun status niet kennen of geen toegang hebben tot behandeling.
Bovendien beïnvloeden financiering, criminalisering en beperkingen die de rol van “gemeenschapskampioenen” beïnvloeden de vooruitgang die zij hebben geboekt en vertragen zij de inspanningen om een einde te maken aan aids. Veel gemeenschappen – waaronder mannen die seks hebben met mannen, transgenders, sekswerkers, mensen die drugs gebruiken en adolescenten – hebben nog steeds geen toegang tot cruciale preventie-, behandelings- en zorgdiensten.
De WHO benadrukte de dringende noodzaak van voortgezette financiering van hiv-programma’s, zodat gemeenschapsleiders de getroffen personen kunnen blijven bereiken. Dit is essentieel voor de diagnose en behandeling van kinderen die met het virus leven.
Deze inspanningen zijn ook van cruciaal belang voor het bereiken van de mondiale doelstellingen om ervoor te zorgen dat 95 procent van de mensen met hiv hun status kent, dat 95 procent van de gediagnosticeerde personen een antiretrovirale behandeling krijgt en dat 95 procent van degenen die een behandeling ondergaan de virale last heeft onderdrukt. Suriname moet deze doelen uitdrukkelijk overnemen.
In Suriname blijft het over het algemeen stil op deze dag en zien we ook weinig beweging vanuit het ministerie van Volksgezondheid. Eerder deze week bracht het VN-agentschap dat zich inzet voor het doel van nul hiv-infecties, een rapport uit waarin regeringen en donoren worden opgeroepen om de basisgemeenschappen die het voortouw nemen in de strijd om een einde te maken aan aids volledig te steunen. Hun campagnes openden de toegang tot hiv-medicijnen, waardoor de kosten van de behandeling daalden van 25.000 dollar per jaar per persoon in 1995 tot minder dan 70 dollar in veel landen, aldus het UNAIDS-rapport. In Suriname moet de regering duidelijk de praktijken zoals verplichte testen bij werkgevers en bij de verzekeringen afschaffen.
