Hoewel het in de regio binnen de Caricom en Zuid-Amerika over het algemeen rustig is wat betreft gewapende conflicten tussen landen, en we deze voornamelijk elders op andere continenten zien, is het niet uitgesloten dat er een oorlog kan uitbreken tussen Venezuela en Guyana.
De reden hiervoor is dat beide landen beweren dat het Essequibo-gebied onder hun verantwoordelijkheid valt.
Dit gebied beslaat momenteel meer dan 60% van het Guyaanse grondgebied, waar Guyana beheersdaden over uitvoert.
Sinds er grote olievondsten zijn gedaan in Guyana en in de betwiste gebieden door beide partijen, is de aandacht hiervoor toegenomen. Venezuela claimt dat het gebied haar toebehoort en heeft een intern referendum uitgeschreven voor december.
Hierbij zal de bevolking worden gevraagd of ze verder willen gaan met de uitbreiding van hun grondgebied en het inschrijven van nieuwe staatsburgers uit dat gebied.
Het Essequibo-gebied en het omliggende maritieme gebied zijn rijk aan mineralen.
Het Internationale Gerechtshof, ook wel het Wereldgerechtshof genoemd, heeft openbare hoorzittingen gepland voor dinsdag 14 november in het Vredespaleis in Den Haag, de zetel van het Hof.
De overkoepelende zaak die ter discussie staat betreft de vraag naar de geldigheid van het arbitraal vonnis van 3 oktober 1899 (Guyana v. Venezuela). De hoorzittingen hebben echter specifiek betrekking op het verzoek om indicatie van voorlopige maatregelen dat Guyana op 30 oktober 2023 heeft ingediend. De urgentie van dit verzoek vloeit voort uit een recente actie van de Venezolaanse regering. Op 23 oktober kondigde de Nationale Kiesraad van Venezuela zijn voornemen aan om op 3 december een ‘Consultatief Referendum’ te houden. Dit referendum omvat vijf vragen die bedoeld zijn om publieke steun te verwerven voor Venezuela om zich terug te trekken uit de huidige procedure voor het Hof en in plaats daarvan unilaterale maatregelen om de controverse ‘op te lossen’ door ‘het gehele grondgebied dat in deze procedure aan de orde is, formeel te annexeren en in Venezuela te integreren’, een gebied dat ‘meer dan tweederde van Guyana’ uitmaakt.
De president van Venezuela, Nicolás Maduro, zei onlangs dat Venezuela de jurisdictie van het Internationale Gerechtshof (ICJ) niet aanvaardt, dat zijn jurisdictie sinds 2018 tweemaal heeft bevestigd tijdens de procedure in deze zaak.
Guyana heeft op 29 maart 2018 voor het eerst een aanvraag ingediend om een procedure in te leiden tegen Venezuela, waarbij het Hof verzocht om bevestiging van “de rechtsgeldigheid en het bindende effect van de uitspraak betreffende de grens tussen de kolonie van Brits Guyana en de Verenigde Staten van Venezuela, van 3 oktober 1899”.
De confrontatie
In militair opzicht is Guyana absoluut niet opgewassen tegen Venezuela bij een confrontatie. Echter, nu ze olie in het land hebben en de Amerikaanse oliebelangen via de oliemaatschappij Exxon groot zijn, zal de Verenigde Staten (VS) haar oliebelangen verdedigen. Ze hebben hier al melding van gemaakt en hebben gekozen voor Guyana, waar de VS voorheen nooit aandacht aan schonk vanwege het toen arme Guyana. Het land werd toen behandeld als een paria-staat.
Olie heeft echter geleid tot een verandering in perspectief, ook met betrekking tot Guyana.
Guyana heeft nu steun gezocht bij de Caricom voor een vreedzame oplossing, die ze hebben gekregen. Een escalatie in de regio zou ook de toekomstige belangen van Suriname in gevaar kunnen brengen.
Met de olievondsten van TotalEnergies en recentelijk Petronas kunnen zij hun operaties uitstellen, aangezien hun investeringen niet veilig zouden zijn.
Mocht dit gebeuren, zou dit een nog grotere ramp betekenen voor ons land, aangezien geen enkele andere sector zoveel financiële middelen kan genereren voor ons land dat al in een economische malaise verkeert als gevolg van hoge schulden en grote uitgaven.
Suriname heeft geen korte-termijn oplossing, en alle andere sectoren buiten de mijnbouw vergen veel geduld om tot ontwikkeling te komen.
