Als je een partner ontmoet en nog volop geniet van alles wat verliefdheid heet, vervagen de grenzen van je ik. Het motto is alles samen delen, of het nu materieel of emotioneel is. Pas na verloop van tijd komt het ik weer met beide benen op de grond in het soms pijnlijke besef dat er meer verschillen zijn met de partner dan je aanvankelijk dacht. Het is alsof je je moet ontdoen van de omstrengeling, die in eerste instantie zo sterk werd gekoesterd. Zich losmaken van je partner wordt moeilijk, omdat in de beginperiode van de verhouding de vaste patronen al zijn gelegd.
Soms is reeds in de eerste weken van je relatie al sprake van een verdeling van macht: de een is verbaal sterker, de ander is onderdaniger, de een is aardiger, de ander is koeler, de een is actiever, de ander is luier enz. In het begin van de relatie resulteert dit in een goed patroon van omgang met elkaar. Na enige tijd verandert ‘we vullen elkaar zo goed aan’ in ‘we voelen elkaar niet aan’. En wat ooit als aantrekkelijk werd ervaren, wordt langzaamaan een bron van irritatie. Uit angst voor verlies van de partner wordt het machtsspel eventjes opzij gezet in de hoop dat alles weer goed zal komen. Dat is ook de reden dat partners pas na jaren in echte crises situaties komen waarin alles op scherp staat. De angst om elkaar te verliezen heeft plaats gemaakt voor de angst om zichzelf te verliezen. De behoefte om respect voor je eigen gelijk wordt dringender dan ooit. Mensen die voor de tweede of derde keer een relatie aangaan en dit proces dus hebben doorgemaakt, proberen reeds in het begin van de nieuwe verhouding hun rechten en plichten veilig te stellen.
Machtsstrijd in een relatie komt vaak voort uit:
- Egocentrisch denken (zichzelf belangrijk vinden)
- Angst om door de ander overheerst te worden
- Verlangens naar hoe de ander zou moeten zijn
- Sterk verlangen naar eigenwaarde : hierbij gaat het om de strijd om gelijk te krijgen (‘zie je wel’ , is dan de overwinningskreet)
- Identiteitskwestie; hierbij levert de partner strijd uit angst teveel te moeten toegeven en zich teveel te moeten aanpassen aan de partner (terreinverlies)
Onze normale relaties zijn bijna altijd bezitsrelaties. Ons egocentrisme (ik gerichtheid) speelt daarbij de belangrijkste rol: de ander is van mij, moet aan mijn verlangens en partnerbeeld voldoen, zich gedragen zoals ik het wil en (toch) van mij houden. Een sterk bezitterig gedrag komt uit verlatingsangst door een vroegere verstoorde ouder-kind relatie en/of uit bewuste of onbewuste angst de ander ooit te verliezen. De ander willen bezitten heeft vaak een verstikkend effect op hem/haar; het creëert een gevoel van onvrijheid bij die ander. Maar het geeft de ander ook een gevoel van veiligheid, een gevoel om niet verlaten te worden. Helaas wordt dit gevoel in de hitte van de machtsstrijd opzij geschoven.
Word bewust van de liefde die je ervaart voor je partner en raak niet bezeten door machtsstrijd. De bewustwording en verdieping van de liefde voor je partner zorgt voor openheid, intimiteit, mildheid en een ontspannensfeer in je relatie. Daarvoor is het nodig dat je leert herkennen en loslaten van al je innerlijke vijandigheid uit het diepe besef dat de ander in essentie net zo is als jij. Dat bereik je door je egocentrisme los te laten, want ego leidt tot afstandelijkheid en afgezonderdheid.
Realiseer je dat een ieder het mis kan hebben: wie nooit fouten maakt, bedriegt zichzelf. Geef de ander ook gelijk als dat zo is; er valt niets te verliezen of te winnen ( door hardnekkig vol te houden aan je eisen en je te verzetten en strijd te leveren tegen aanpassing zal het verlies veel groter zijn : je verliest waarschijnlijk je partner).
De ander op fouten/gebreken wijzen is een van de gevoeligste dingen in een partnerrelatie: de ander kan zich vernederd en minderwaardig voelen en de waarheid niet willen horen, ook al zie je nog zo helder wat er bij de ander niet klopt. Meestal wijst de ander je onmiddellijk op wat er bij jou niet klopt. Deze reactie komt uit de gedachte en het gevoel dat gelijk geven betekent dat de ander boven je staat.
Het is belangrijk te beseffen dat je in een relatie je partner niet met gelijke munt terugbetaalt. Je kunt in je relatie wel macht aanwenden om je eigen effectiviteit te vergroten. Dit hoeft niet ten koste van je partner te gaan. Wel moet je ervoor waken in een positie te geraken waarin je je overgeleverd voelt aan de willekeur van je partner.
Jack Mohanlal
