In DNA is een zeer historisch besluit genomen om het kiesstelsel in Suriname drastisch om te gooien. Opmerkelijk is dat er steeds formele fouten zijn gemaakt bij de vaststelling van de stemming. Het wetsontwerp om het kiesstelsel in Suriname drastisch te veranderen is een gezamenlijk voorstel van zowel de oppositie als de coalitie, althans grote delen daarvan. Eerder was het bericht gelanceerd dat het wetsontwerp was aangenomen met 46 stemmen. Nu blijkt dat er twee keer verkeerd is gestemd en dat de leden weer zijn opgeroepen om nu correct te komen stemmen.
Al met al zijn de vooruitzichten goed dat er een wijziging van de Grondwet en de kieswetgeving zal plaatsvinden waarbij verkiezingen in Suriname anders zullen zijn. De wijziging heeft te maken met een uitspraak van het Constitutioneel Hof, namelijk dat ons kiesstelsel discrimineert ten nadele van de bewoners van bepaalde districten. Nu komt er een landelijk evenredigheidsstelsel. Dat betekent dat DNA-leden niet meer per district zullen worden gekozen, maar over het gehele territorium van Suriname. Het betekent dus, dat de goedkope zetels niet meer zullen bestaan. Het was eerder in Suriname zo, dat in bepaalde districten met aanmerkelijk minder stemmen, een zetel in DNA konden worden gewonnen. Het gaat dan om de districten die dunbevolkt zijn. Kiezers zullen nu vanuit alle districten op de politicus die ze geschikt vinden, kunnen stemmen. Dat betekent dat het belang en de impact van politieke partijen anders zullen worden gemeten.
Nu is er bijvoorbeeld de NDP die aangeeft dat ze de enige partij is die in alle districten een vertegenwoordiger heeft, en dat andere politieke partijen dat niet hebben. Dat zou dan betekenen, dat de NDP de meest nationale partij is, ondanks dat ze minder zetels heeft dan bijvoorbeeld de VHP. Deze partij heeft de meeste zetels weten te vergaren, maar ze zou niet in alle districten DNA-leden hebben. Nu zal dit argument geen opgeld meer doen.
Het ingeschreven zijn in een bepaald district zal niet meer relevant zijn, wel het ingeschreven zijn in Suriname en de Surinaamse nationaliteit. Het zal betekenen dat bepaalde politici meer stemmen zullen kunnen halen dan voorheen, omdat ze vanuit alle districten stemmen zullen kunnen vergaren. We nemen aan dat in deze gevallen stemmen zullen afdalen naar andere leden op de lijst uit de partij als de topscorer de kiesdeler heeft gehaald.
Op den duur krijgen we dus DNA-leden die niet per se per district gebonden zijn maar aan het gehele grondgebied. Maar wij denken dat de omgeving wel bepalend zal zijn voor de politici. DNA-leden zullen nu gemakkelijk benaderd worden door iedereen uit Suriname, afhankelijk van hoe ze zich profileren. Maar we denken dat nog steeds bepaalde DNA-leden een bepaalde voorkeur zullen geven aan bepaalde districten. In hoeverre dat een ongewenste zaak is, zal op den duur wel uitgemaakt moeten worden.
Het resultaat van het wijzigen van het kiesstelsel is dat de sterkste politici in DNA belanden. Het kan echter wel zo zijn dat de kiezers nog voorkeur geven aan mensen die in hun omgeving wonen. En die hoeven dan niet de sterke en meest aangewezen personen te zijn in DNA. Het nieuwe systeem zal ervoor zorgen, dat politici landelijk campagne zullen moeten gaan voeren en niet alleen in hun district. Dat zal campagnes duurder maken. Het kan ook zo zijn dat het accent zal verschuiven van politicus naar politieke partij. Het accent zal dan dus verschuiven van de persoon van de politicus naar de filosofie en het beleid van een partij.
Het systeem kan ertoe leiden, dat het hele niveau van DNA op een hoger niveau terechtkomt. Dat zal dan goed zijn voor de kwaliteit van de wetgeving en het beleid dat door DNA wordt goedgekeurd. De wijziging kan ook met zich meebrengen dat het werk van de districtsraden en de rr’s op een hoger niveau komt te liggen. Het regionale werk zal nu meer van deze organen moeten komen, ook op het uitvoerend niveau van het districtsbestuur.
We zagen eerder dat er te veel eenvoudige dingen als het repareren van wegen en het ophalen van goten in DNA werd besproken, terwijl het zaken zijn die voor rekening zijn van regionale organen. Het nieuwe systeem zal goed moeten worden aangespoord zodat alle schakels in het gedecentraliseerd systeem nu eindelijk beginnen te werken. Er moet een goede begeleiding moeten komen van alle partijen die aan de verkiezingen meedoen. De kandidaten voor de verschillende organen moeten zich bewust zijn van de rol die voor hen is weggelegd en dat hun rol belangrijker wordt met DNA-leden die zich met de zware zaken zullen bezighouden.
Het risico van het nieuwe stelsel kan ook zijn dat de afstand tussen vooral de districtsbewoners en de politici groter wordt. Er kan een verdergaande vervreemding optreden tussen de burger en het DNA-lid. Die leemte zal opgevangen moeten worden door de regionale politici die dan als klankbord zullen dienen en als schakel naar de DNA-leden. Het zal betekenen dat een aanbeveling van het eerste public sector reform programma na bijna 20 jaar toch nog wordt uitgevoerd. In elk geval gaan wij een nieuw politiek tijdperk in en DNA-leden hebben nu de kans op meer dan ooit de fase van de groepsleider te ontgroeien en zich te ontpoppen tot nationale leiders.
