VHP-fractieleider in de Nationale Assemblee Asiskumar Gajadien is zaterdagochtend tijdens een uitgebreid interview in het programma Rashid Pierkhan’s Kal Aaj Aur Kal ingegaan op de recente wijzigingen van de Kiesregeling in het parlement. Het districtenstelsel is geschrapt en heeft plaatsgemaakt voor een stelsel van landelijke evenredigheid.
Volgens Gajadien heeft zijn partij, de VHP, overleg gevoerd met diverse politieke groepen om de wet tot stand te laten komen. Volgens hem is de VHP voorstander geweest van het landelijke evenredigheidsstelsel op basis van het principe ‘one man one vote.’ Presentator Faried Pierkhan haakte daarbij in, dat het voorstel om hiertoe over te gaan in 1991 door de VHP werd afgewezen. Wijlen VHP-leider Jaggernath Lachmon was faliekant tegen. Gajadien reageerde hierop, dat volgens hem destijds het politiek draagvlak ontbrak.
46 stemmen voor
Voor de wijziging van de Grondwet is een 2/3e meerderheid vereist. Die was er ook en de wet werd met 46 stemmen aangenomen. Gajadien geeft aan dat er twee afwezigen waren en een ziektegeval. Daarnaast heeft de BEP zich onthouden van stemmen. De partij heeft wel mee getekend bij het initiatief. Gajadien zei dit minder te vinden. Met de wijzigingen wordt Suriname een groot kiesdistrict. Het kiezersvolk kan vanuit elk district stemmen op een kandidaat naar keuze, ongeacht de woonplaats van de kandidaat. Het ressortraad stelsel blijft onveranderd. Alleen zal er bij stemming slechts op de lijst van de ressortraad gestemd worden.
Kandidatenlijst en voorkeur
Gajadien stelt dat Suriname een democratie is gebaseerd op een partijenstelsel. Dit maakt dat ook met de wijzigingen de lijstvolgorde voor de kandidaten belangrijk zal blijven. Partijen moeten zich houden aan de regels die voorgeschreven staan in de Grondwet, stelt de parlementariër. Binnen de partijen moeten er volgens hem verkiezingen gehouden worden om te komen tot kandidaten. Bij de landelijke verkiezingen zal na de stemming vastgesteld worden wat de kiesdeler is om te bepalen hoeveel zetels een partij heeft gehaald. Hieruit zal een partij quotiënt vastgesteld worden om te bepalen welke kandidaten gekozen zijn met voorkeur.
De rest van de kandidaten zal op basis van lijstvolgorde gekozen worden. Indien een partij 10 Assembleezetels gehaald heeft, dan zal het aantal stemmen dus gedeeld worden door 10. In een voorbeeld illustreerde Gajadien dat door aan te geven, dat bij 40.000 stemmen:10 zetels het quotiënt brengt op 4.000. Eenieder die meer dan het quotiënt van bijvoorbeeld 4.000 wordt gekozen met voorkeur, ongeacht plek. De rest komt binnen op basis van lijstvolgorde.
Waarborgsom en financiering partijen
Op de vraag over de waarborgsom gaf Gajadien aan dat bedoeld is om ervoor te zorgen dat serieuze partijen meedoen aan de verkiezingen. De waarborgsom is geïntroduceerd in 2020. De waarborgsom is 1% van het aantal kiesgerechtigden. In 2020 waren er ruim 385.000 stemgerechtigden. 1% daarvan was dus 3.850 stemmers. Met de gewijzigde kiesregeling werd het nieuwe bedrag per kiezer verhoogd van SRD 25 naar SRD 250. Naar schatting zal het bedrag rond SRD 750.000 liggen voor 2025. Deze regel komt in plaats van voldoende ledenbestand voor deelname aan de verkiezingen. Dat heeft nooit gewerkt.
Gajadien gaf ten slotte desgevraagd aan dat partijfinanciering ook bij wet geregeld moet worden. Op het gebied van wet- en regelgeving rond de verkiezingen is er nog veel werk te verrichten. Er zijn nog veel haken en ogen die geregeld moeten worden. Hiervoor is er een oproep gedaan in het parlement om door te gaan, aldus Gajadien, die te gast was bij Faried Pierkhan die Kal Aaj Aur Kal presenteert.
