Het instorten van twee dammen in Libië, dat leidde tot hevige overstromingen waarbij ten minste 3.000 mensen het leven verloren en ruim 4.200 mensen nog steeds vermist zijn, was zowel voorspelbaar als te voorkomen.
Dit zullen niet de laatste grote daminstortingen zijn, tenzij we actie ondernemen om verouderde en versleten structuren, die al lang over hun houdbaarheidsdatum zijn, te verplaatsen en te repareren.
Net als veel andere dammen wereldwijd, werden de Wadi Derna-dammen in Libië gebouwd in de jaren zeventig, tijdens de periode van wereldwijde piek in damconstructie, waarin elk jaar duizenden grote dammen werden gebouwd. Nu naderen de meeste van deze dammen het einde van hun levensduur.
Afobakadam
In 1958 kreeg de Suriname Aluminum Company (Suralco), een dochteronderneming van het Amerikaanse bedrijf Alcoa, toestemming om de dam te bouwen voor een aluminiumsmelterij. De bouw begon in 1961 en werd voltooid in 1964. De dam werd in 1965 in gebruik genomen, hoewel het nog tot 1971 duurde voordat het Brokopondostuwmeer volledig was gevuld.
De officiële naam van het meer is het Professor van Blommesteinstuwmeer, maar in de volksmond wordt het het Brokopondostuwmeer genoemd.
Bij de overname van de Afobakadam heeft Suriname ook de verantwoordelijkheid op zich genomen voor het onderhoud ervan. Onlangs ontstond er paniek in en rondom het weggespoelde gedeelte van de onderhoudsweg aan de voet van de Afobakadam.
Volgens het verhaal hieronder kan onze Afobakadam ook worden beschouwd als een van de oudere dammen.
De instorting van de Libische dam heeft veel landen met dammen onder hun beheer een wake-up call gegeven.
Gebrekkig onderhoud
Hoewel er nog steeds details bekend worden, lijkt de instorting van de Libische dam te wijten aan gebrekkig onderhoud en monitoring, evenals aan een enorme regenval en storm die de reservoirs overspoelden. Vorig jaar werden er al waarschuwingen gegeven over de slechte staat van de dammen en de noodzaak van reparaties, maar er werd geen actie ondernomen.
Dergelijke rampen worden elders in de wereld ook verwacht. Met name India en China lopen groot risico, aangezien de grote dammen die in de jaren 50 van de vorige eeuw zijn gebouwd bijna verouderd zijn. De Mullaperiyar-dam in India is al meer dan 100 jaar oud en bevindt zich in een aardbevingsgevoelig gebied. Als deze dam instort, zal dit miljoenen mensen downstream schade toebrengen.
Ook in de Verenigde Staten is er een groot risico, aangezien de gemiddelde leeftijd van de dammen 65 jaar is en er naar schatting 2.200 dammen zijn met het hoogste instortingsrisico. Hoewel de recente infrastructuurwet geld toekent voor het onderhoud van sommige van deze dammen, zijn er nog steeds duizenden andere dammen waar de federale overheid niet verantwoordelijk voor is. Het kost naar schatting 76 miljard dollar om deze te repareren.
Klimaatverandering
De risico’s van verouderende dammen worden nog verergerd door klimaatverandering. Dammen zijn gebouwd om extreme omstandigheden te weerstaan, maar met steeds vaker voorkomende eens-in-de-eeuwse weersgebeurtenissen begint klimaatverandering zijn tol te eisen. Er is steeds meer aandacht voor het verwijderen van dammen en het herstellen van rivieren, met name in Europa. Het herstellen van uiterwaarden langs de Maas in Nederland zal naar verwachting eens in de 250 jaar leiden tot extreme overstromingen.
Waarschuwing
De tragische damramp in Libië dient als een waarschuwing voor andere verouderde dammen over de hele wereld. Het verwijderen van deze dammen is de beste manier om actie te ondernemen.”
