Enige dagen terug is in Suriname de Wereld Suïcide Preventiedag gevierd. Zelfmoord is een groot probleem voor de volksgezondheid met verstrekkende sociale, emotionele en economische gevolgen. In Suriname heeft Volksgezondheid suïcide niet als een probleem dat hem regardeert, geaccepteerd. Er wordt geschat dat er momenteel wereldwijd ruim 700.000 zelfmoorden per jaar plaatsvinden wereldwijd. Elke zelfmoord treft veel meer mensen diepgaand. ‘Creating Hope Through Action’ is het driejaarlijkse thema voor de Wereld Suïcide Prevention Day van 2021-2023. Dit thema dient als een krachtige oproep tot actie en herinnert ons eraan dat er een alternatief is voor zelfmoord en dat we door onze acties hoop kunnen aanmoedigen en preventie kunnen versterken. Door hoop te creëren door middel van actie, kunnen we aan mensen met zelfmoordgedachten het signaal geven dat er hoop is en dat we om hen geven en hen willen steunen.
Het suggereert ook dat onze acties, hoe groot of klein ook, hoop kunnen bieden aan degenen die het moeilijk hebben. Ten slotte herinnert het eraan dat zelfmoordpreventie een prioriteit voor de volksgezondheid is en dat dringend actie nodig is om ervoor te zorgen dat de sterftecijfers door zelfmoord worden teruggedrongen. De WHO zal met haar partners blijven samenwerken om landen te ondersteunen om concrete maatregelen in deze richting te nemen. Jaarlijks sterven ruim 700.000 mensen door zelfmoord. Voor elke zelfmoord zijn er waarschijnlijk meer dan twintig zelfmoordpogingen. Zelfmoord komt gedurende het hele leven voor. Het was in 2019 wereldwijd de vierde doodsoorzaak onder 15-29-jarigen. Zelfmoord komt in alle delen van de wereld voor. In feite vindt 77% van de zelfmoorden wereldwijd plaats in lage- en middeninkomenslanden. Hoewel het verband tussen zelfmoord en psychische stoornissen (in het bijzonder depressie en alcoholgebruiksstoornissen) en een eerdere zelfmoordpoging goed bewezen is, vooral in omgevingen met hoge inkomens, gebeuren veel zelfmoorden impulsief in momenten van crisis.
Andere risicofactoren zijn onder meer de ervaring van verlies, eenzaamheid, discriminatie, het verbreken van een relatie, financiële problemen, chronische pijn en ziekte, geweld, misbruik en conflicten of andere humanitaire noodsituaties. Zelfmoorden en zelfmoordpogingen hebben een rimpeleffect dat gevolgen heeft voor families, vrienden, collega’s, gemeenschappen en samenlevingen. In de cijfers die wereldwijd worden geproduceerd blijkt dat onder de Caribische landen, Guyana in de top 10 van de landen zit met de meeste zelfmoorden wereldwijd op plaats nummer 4. Het volgende Caribisch land is Suriname op plaats nummer 26. Maar de Paho gaf naar aanleiding van een consultancy in 2021 aan dat het zelfmoordcijfer in Suriname bedraagt 23,2 per 100.000, wat ruimschoots hoger is dan het regionaal gemiddelde. Volgens de Paho behoorde Surinme in 2021 tot de 10 landen met de hoogste zelfmoordcijfers ter wereld. Er zou een groeiende impact van de pandemie zijn op gevestigde risicofactoren voor zelfmoord, waaronder baan- of financieel verlies, isolatie en gebrek aan sociale steun, trauma of misbruik, en belemmeringen voor de toegang tot gezondheidszorg. De Paho vond dat suïcide een hoge prioriteit voor de volksgezondheid in het land behoort te zijn, vooral ook in Suriname die vóór de pandemie met zelfmoord te kampen had. De bedoeling van de consultancy was om een zelfmoordpreventieplan in elkaar te zetten die over enkele jaren zou gaan. Om effectief tegemoet te komen aan de behoeften van landen op het gebied van geestelijke gezondheidszorg en psychosociale ondersteuning en andere humanitaire crises zijn sterke, gecoördineerde nationale reacties nodig. Deze reacties moeten gebaseerd zijn op actueel beleid en plannen op het gebied van geestelijke gezondheidszorg en zelfmoordpreventie en vereisen nationaal leiderschap en multisectorale coördinatie voor de uitvoering, evenals surveillancesystemen om de responsinspanningen te monitoren en te evalueren.
Regionaal is dus het aantal zelfmoorden in Suriname (en Guyana) heel hoog. Dat betekent dat de ministeries van volksgezondheid een behoorlijke kluif hebben aan het oplossen van dit probleem. Het betekent ook dat de regeringen in hun budget plaats daarvoor moeten inruimen. We zien op de begroting van Jeugdzaken een karig bedrag voor een heleboel projecten waaronder ook suicide onder jongeren. De mentale gezondheid van de jeugd zou in 2023 bijzondere aandacht krijgen gezien de alarmerende cijfers van suicide onder jeugdigen. Alarmerend is wel dat op de begroting van het belangrijke ministerie van Volksgezondheid er niets staat over suicide en zelfs niets over mentale gezondheid. Dat betekent dat voor de regering het probleem van suicide niets ernstig genoeg is.
Suriname had een suicideplan van 2016-2020. Wat het effect ervan is geweest is niet direct bekend. In juni 2016 zei de minister van Volksgezondheid in zijn voorwoord in het plan dat de afgelopen vijftig jaren het aantal mensen dat is komen te overlijden als gevolg van suïcide gestegen van 20 naar gemiddeld 130 per jaar. Jaarlijks werden, alleen al op de spoedeisende hulp van het Academisch Ziekenhuis Paramaribo, ongeveer 700 mensen binnengebracht als gevolg van een suïcidepoging. Vanouds had het district Nickerie landelijk de hoogste suïcide jaarprevalentie, aldus het plan. De hoge jaarprevalentie aldaar werd in verband gebracht met de combinatie van o.a. de slechte economische situatie van het district, de armoede van het grootste deel van de bevolking, de hoge mate van alcoholmisbruik, huiselijk geweld, de rigiditeit van de Hindoestaanse cultuur ten aanzien van familietradities, de zeer gemakkelijke toegang tot pesticiden en het gebrek aan stimulerende toekomstperspectieven welke leiden tot demoralisatie. Het is van belang dat de regering aan een nieuw plan prioriteit stelt en ook bekendmaakt wat de effecten waren van het vorige plan dat in 2020 verliep.
