De massale stakingen die gaande zijn bij de ziekenhuizen, zijn het bewijs dat het behoorlijk schort aan de arbeidsverhoudingen in deze sector. Dat is een gemis dat we ons niet kunnen permitteren. Er bestaat in Suriname een Nationale Ziekenhuisraad (NZR). Vanuit de optiek van de arbeidsverhoudingen is de raad een orgaan dat uit een partij bestaat namelijk de werkgevers in deze sector. Waarschijnlijk was het niet de bedoeling om de raad als een orgaan voor de arbeidsverhoudingen in te richten, dus om arbeidsconflicten in de sector te voorkomen en om de arbeidsvrede in de sector te bewaren. De raad is kennelijk voornamelijk bedoeld om als gesprekspartner te dienen van de regering en dan niet in de hoedanigheid van werkgever maar als ziekenhuizen die een bepaalde dienst aan de samenleving verlenen. Die dienst is dan weer gerelateerd aan een bepaalde staatszorg ingevolge de Surinaamse grondwet, vooral wat betreft de particuliere ziekenhuizen.
De Nationale Ziekenhuisraad is een organisatie van de directies van de verschillende ziekenhuizen, die de minister van Volksgezondheid adviseerde over het beleid ten aanzien van ziekenhuizen. Over deze raad wordt regelmatig het een en ander in de pers vernomen. Opvallend is dat op de regeringswebsite staat vermeld dat naar analogie van de Ziekenhuisraad in maart 1971 de Verplegingsraad werd opgericht. Deze raad adviseerde de VGZ-minister in alles met betrekking tot verplegingsaangelegenheden. De Verplegingsraad bestond / bestaat uit Verpleegkundig Directeuren van de verschillende gezondheidszorginstellingen. Van deze raad, die waarschijnlijk in een winterslaap is of niet meer actief, wordt niets vernomen.
De ziekenhuissector kan getypeerd worden als een van de meest onstabiele van de afgelopen periode. Er is een behoorlijk financieringsprobleem opgetreden. De zorg in Suriname is niet duurzaam georganiseerd waardoor er een continuiteitsprobleem is ontstaan.
Ziekenhuizen kunnen cruciale diensten niet verlenen zoals het uitvoeren van operaties, vanwege het ontbreken van personeel en medische verbruiksmiddelen. Patiënten kunnen niet worden opgenomen voor behandeling en zorg omdat er niet genoeg verplegend personeel zou zijn tegenover het aantal bezette bedden. Ook zou er regelmatig een tijdelijk gebrek zijn aan medicijnen.
Een groot probleem is dat van de brain drain, het vertrek van verplegend personeel naar de rijkere westerse landen. Alle Caribische landen zouden met dit probleem zitten, ook de meer welvarende Caribische landen. Deze landen kunnen namelijk niet concurreren tegen de lonen die betaald worden in de westerse landen. Het frappante is dan wel dat het personeel door de armere landen met belastingmiddelen van de burgers worden opgeleid, maar dat dit ten dienste is van de rijke westerse landen. Zodoende zijn de armere ontwikkelingslanden de rijke ontwikkelde landen aan het subsidiëren.
We zien ook dat er geen beweging is vanuit deze landen om de ontwikkelingslanden enigszins tegemoet te komen. Er is dus een stuk oneerlijke concurrentie aan de gang en het kan niet anders dan dat er ergens wel een internationale regeling moet zijn waar er een ethische plicht rust op de ontwikkelde landen om de ontwikkelingslanden te behoeden van het leeglopen van hun zorgpersoneel. Het moet wel onderkend worden dat in Suriname er een stevige structuur is wat betreft de vorming van verplegend en zorgkader. Dat systeem dat op een behoorlijk niveau is, komt door aanhoudende inspanningen van betrokken ziekenhuizen en bepaalde persoonlijkheden die de zaak vanuit de sector pushen. Er is kader in Suriname om het zorgkader te kweken. Maar de economie houdt geen gelijke tred met de vormingscapaciteit waardoor er een lek is. Er is een aanhoudend tekort van verplegend en zorgpersoneel in de ontwikkelde landen. Er is een aanwas vanuit de ontwikkelingslanden, maar dit heft het tekort niet op. Er zijn schattingen dat in de komende jaren het tekort in de rijke landen zal blijven bestaan. Tegen de oneerlijke concurrentie zijn er geen internationale compensatiemaatregelen.
In Suriname moet het sociaal zekerheidsstelsel aan een evaluatie worden onderworpen en zeker het zorgstelsel. We hebben in 2014 de verplichte basiszorg gehad wat een baanbrekende ontwikkeling was. De Surinaamse mens heeft recht op zorg, het moet duurzaam, bereikbaar en betaalbaar zijn. Het systeem moet aan een evaluatie worden onderworpen. Er is bijvoorbeeld een internationale norm voor regeringen om in het kader van goed bestuur een bepaald percentage van het budget te besteden aan zorg. Suriname zou ver onder de norm liggen. Suriname hoeft voor een functionerend systeem, naar verluidt niet ver te kijken naar voorbeelden.
Wij denken dat het Guyanees en het Trinidadiaans systeem van zorg en sociale zekerheid een goede basis vormen voor een uitvoerbaar model. Wij denken dat in Suriname er een gemis is aan een overlegplatform waarin de ziekenhuizen, de medische verenigingen, de werkers, de patientenverenigingen en de verzekeraars in zitten. Dit platform moet bij wet of staatsbesluit worden opgezet en moet als doel hebben om preventief de storingen en de problemen in het systeem om te lossen en dus om stakingen als de huidige te voorkomen. Zo een platform is er niet of is niet functioneel.
