We zijn het vaak niet met hem eens, maar door het DNA-lid Edward Belfort is een heel opmerkelijke uitdaging op tafel gelegd voor Surinamers die door goed bestuur het land op het juiste spoor willen brengen. De politicus, die heel actief is op sociale en traditionele media, heeft aangegeven dat hij een nieuwe politieke organisatie aan het voorbereiden is en te zijner tijd aan het volk zal presenteren. Tot daaraan is er niet veel nieuws, maar nu komt het: de politicus geeft aan, dat in de nieuwe organisatie elke politicus gedetailleerd moet laten vastleggen wat zijn vermogen is en dat de ontwikkeling van dat vermogen ook steeds zal worden gepubliceerd. De politicus zegt dat hij bereid is zijn vermogen aan de grote klok te hangen. Wat de politicus heeft gedaan, is een mooie uitdaging op de weg gelegd van iedereen die capabel is, over een stuk bestuurlijke en wetenschappelijke kennis en ervaring bezit, steeds aan de kantlijn heeft gestaan en ontevreden is over het land Suriname dat tot nu steeds op oneerlijke wijze is geregeerd.
Een persoon die eigenlijk direct op deze uitdaging zou kunnen ingaan is de voedseltechnoloog Ricky Stutgard, en dan hopen we dat de persoonlijkheidsverschillen niet ter zake doende zijn. Aan de andere kant hebben we ook vernomen dat de juriste Van Dijk Silos met een groep jongeren vernieuwing wil brengen met vooral de nadruk op integriteit. Die kan zich dan ook bij dit koppel aanmelden in plaats van verdeeld initiatieven te ontplooien. Waar Van Dijk wel last zal hebben is haar carrière als minister en hoe zij zich daarin profileerde. De vraag is nu of Belfort genoeg jongeren en/of leeftijdsgenoten zal kunnen winnen voor zijn organisatie om daarmee een rol van betekenis te vervullen in de politiek. Het zou wel eens kunnen blijken een zeer moeilijk te nemen horde en drempel te zijn: dat verplicht aangeven van het vermogen.
We menen een keer een verhaal vanuit de Surinaamse universiteit te hebben gehoord, eind van het vorig millennium. Een wetenschapper/politicus daagde een grote groep studenten naar aanleiding van een activiteit over corruptie uit om een verklaring te ondertekenen dat wanneer ze afstuderen en ergens werkzaam of actief zullen zijn, dat ze dat op een eerlijke manier zouden doen. Wat de oorzaak was is onbekend, maar geen enkele universiteitsstudent zou de verklaring hebben aangedurfd. Minuten daarvoor hadden ze flink zitten klagen over de corruptie van ‘anderen’. Maar, toen het erop aankwam om zelf een daad te stellen, bleek dat een brug te ver. De politicus wetenschapper had met zijn mislukte poging tegelijk het resultaat een politiek-wetenschappelijk experiment in handen, uitgevoerd onder het hoger kader dat binnen 10 jaar de Surinaamse bedrijven en ministeries zou bevolken. Die generatie, als ze nog in Suriname zijn, is de Surinaamse academicus met een middelbare leeftijd. Die zitten gevangen in het politieke web van patronage in politieke partijen, een deel heeft zich ver van de politiek gehouden en is of op den duur gesetteld of aan het ‘strugglen’ en/of al gecorrumpeerd.
Wij moeten aangeven dat de drempel die de politicus Belfort zeg te zullen leggen bij de ingang van zijn partij, een soort vuurdoop, een enorme uitdaging en pull factor is voor integere Suriname uit verschillende disciplines die niet meer aan de kantlijn willen staan, en waarom zouden integere Suriname nu dat nog willen doen. Er is sprake van een gedeelde collectieve schuld als capabele Surinamers in staat zijn bij te dragen maar aan de kantlijn blijven staan.
Is de eis van Belfort realistisch? Helemaal zeggen wij, omdat zo een plicht al voorkomt in onze anticorruptiewetgeving. Maar evenals Van Dijk zal ook Belforts verleden hem vervolgen en hem dreigen ongeloofwaardig te maken. In de Anticorrutiewet van 2017 is er een anti corruptie commissie die de taak heeft het beheer te voeren van het register van ‘ontvangstbewijzen’ die publieke functionarissen krijgen wanneer ze een overzicht van hun vermogen, bezittingen en schulden aanmelden bij een notaris. Deze plicht van publieke functionarissen, waaraan niemand zich houdt en waar geen haan nog naar kraait, wil Belfort ook in zijn organisatie invoeren. Zodoende zullen die politici die uit zijn organisatie komen, al compliant zijn voordat ze benoemd moeten worden, want ze voldoen al aan deze plicht uit de wet.
In artikel 9 van de wet wordt een aantal publieke functionarissen verplicht een naar waarheid opgemaakte verklaring van hun persoonlijk inkomen en vermogen, met vermelding van de bronnen daarvan, bij de notaris in bewaring te geven volgens een standaardformulier. Ook moet worden vermeld in de verklaring de nominale waarde van deelnemingen en belangen in rechtspersonen en aan rechtspersonen geleverde zaken. De wet noemt 12 categorieën van publieke functionarissen op wie deze verplichting rust zoals leden van de regering, DNA, de Staatsraad, de SER, Rechterlijke Macht en de Rekenkamer. Het geldt ook voor directeuren, onderdirecteuren en diensthoofden van het Kabinet van de President en het Kabinet van de Vicepresident, overige directeuren, onderdirecteuren belast met de leiding van (onder)directoraten, alsmede diensthoofden, Inspecteurs der Directe Belastingen en Inspecteurs der Invoerrechten en Accijnzen, DC’s en zijn secretarissen, ambtenaren in diplomatieke dienst, bestuursleden van raden van toezicht en raden van commissarissen, leden van de gewapende machten en ambtenaren werkzaam bij de Dienst Grondinspectie en beëdigde Staatslandmeters.
Vanwege artikel 9 is de uitdaging en eis van Belfort realistisch. De test is nu of er genoeg oprechte Surinamers te vinden zijn die op de uitdaging kunnen afgaan en hoever de Surinamer zelf verantwoordelijkheid wil nemen om te doen wat voor hem nog niet is gedaan. En precies als de exercitie op de universiteit, zal de politicus aan het einde van zijn poging ook met de uitkomsten van een politiek experiment zitten. Hopelijk zijn het dan positieve uitkomsten die een basis leggen voor een nieuw begin.
