Door DNA-leden van de VHP zijn twee wetsvoorstellen ingediend op weg naar een nieuw kiesstelsel. Voor een nieuw kiesstelsel is een zeer breed draagvlak nodig en daarom zou het handiger zijn geweest als de DNA-leden meer partijen in het parlement hadden gewonnen voor hun plannen. Dan zou het voorstel zijn ingediend door meerdere partijen. Het is algemeen bekend, dat er in de coalitie in DNA over het algemeen meer disharmonie dan harmonie is tussen de grootste coalitiepartijen. Dat heeft te maken met zaken die in de regering gebeuren tussen de ministers die vanuit twee punten worden aangestuurd.
Het is niet uitgesloten dat wijzigingen van de wetgeving de politieke gelederen in Suriname verdeeld gaan houden. De debatten van wetten die niet gedragen worden en interne verdeeldheid binnen de coalitie zullen demonstreren, zullen een weg openen voor de oppositie om te beuken op de breekpunten om een regeercrisis uit te lokken. Echter zijn de politieke schokdempers in Suriname niet als zodanig, dat een regeringscrisis kan leiden tot een val van de regering zoals dat recent weer in Nederland is gebeurd. In Suriname wordt overigens niet geregeerd om en voor het volk, maar voor de belangen van enkele politici. Deze kopen de loyaliteit van genoeg personen waardoor er relatief politieke rust is en men gedurende 5 jaar zich kan verrijken met de natuurlijke hulpbronnen die het land rijk is.
Een recent afgestaan interview van Edward Belfort is heel verhelderend met betrekking tot de manier waarop goud- en houtconcessies worden verdeeld in Suriname. De wijzigingen hebben te maken met het hybride karakter dat de verkiezingen in Suriname zullen hebben. Het betreft onder andere een wijziging van de Kiesregeling. Voor de verkiezing van de ressortraad en de districtsraad zal vereist worden dat die personen in het betreffende district hun hoofd- of werkelijk verblijf hebben. Voor de politici die zullen gaan voor de zetels in DNA is het van belang dat ze (primair) in het land Suriname hun werkelijk woon- en verblijfplaats hebben. Nu is het nog zo, dat de DNA-leden hun woon- en verblijfplaats in een district moeten aantonen. In plaats van per district is het voorstel van de DNA-leden, dat de leden van De Nationale Assemblee landelijk worden gekozen voor een periode van vijf jaren. In het voorstel wordt het landelijk stelsel behouden voor alle 51 zetels. Verder is het voorstel van de 2 DNA-leden om, wat betreft de verkiezing van de DNA-leden, het totaal grondgebied van Suriname te beschouwen als een groot kiesdistrict en dienen de districtsgrenzen te worden verwaarloosd.
Voor de verkiezing van de DNA-leden wordt 1 landelijk hoofdstembureau ingesteld. Bij de dr en de rr worden er wel als van oudsher de hoofdstembureaus per district ingesteld. De rol van de DC als voorzitter vn de hoofdstembureaus per district blijft ongewijzigd, alleen is het nog in het voorstel onduidelijk wie de voorzitter van het landelijk hoofdstembureau zal zijn. De Dc’s zijn politieke figuren in het systeem en de afgelopen verkiezingen hebben uitgewezen, dat ze een heel vervelende rol kunnen spelen in de nasleep van de afgesloten verkiezingen. Het lijkt er op dat het voorstel niet uitgaat van een hybride systeem wat betreft de verkiezing van de DNA-leden. Daar lijkt nu het voorstel te zijn, dat de DNA-leden voor wat betreft alle 51 zetels landelijk zullen zijn.
Het voorstel van de 2 DNA-leden is, dat de DNA-kandidaten worden gekozen krachtens het stelsel van de landelijke evenredige vertegenwoordiging bij grootste gemiddelden met voorkeursstemmen. Bij concipiëren van de wijzigingen in de Kiesregeling hebben de DNA-leden zich laten leiden door het recente vonnis van het Constitutioneel Hof en met name zijn specifieke overwegingen. De landelijke evenredigheid voldoet volgens de initiatiefnemers aan het vonnis zoals het is gewezen door het Constitutioneel Hof. De DN-leden gaan ervan uit dat gemarginaliseerde groepen in de samenleving landelijk verspreid zijn.
Naar onze mening zijn de wijzigingen in de Kiesregeling heel goed toegelicht. De leden hebben ook wijziging van de Grondwet voorgesteld. Er is nu in de Grondwet een voorziening om de zittingsperiode van de regering te verlengen in geval van oorlog of andere buitengewone omstandigheden die het houden van een verkiezing verhinderen. Het moet bij wet, in het voorstel wordt toegevoegd dat er 2/3e meerderheid daarvoor moet zijn.
Opmerkelijk en tamelijk vergaand is het voorstel om de DNA tussentijds per staatsbesluit te ontbinden. Staatsbesluiten zijn regeringsbesluiten die goedgekeurd zijn door de raad van ministers en door de Staatsraad. In het voorstel moet dan binnen 5 maanden na de ontbinding nieuwe verkiezingen zijn gehouden. De vraag is of 5 maanden genoeg is voor het houden van een verkiezing. Deze bevoegdheid van de regering als onderdeel van de Trias Politica, als 1 der 3 machten, om het parlement te ontbinden, zal een heel andere verhouding brengen tussen de drie machten. Van alle 3 machten is de rechterlijke macht het meest onafhankelijk en wordt de DNA geacht het ‘hoogste’ college van staat te zijn. Als de uitvoerende macht de DNA mag ontbinden, dan komt in deze verhouding een verandering.
De wijzigingen zijn interessant en kunnen leiden tot een oplossing van de leegte die na de uitspraak van het Hof is ontstaan.
