De Suriname Economic Oversight Board (SEOB) stelt op basis van cijfers en data dat de overheidsfinanciën op kasbasis in het eerste kwartaal van dit jaar is verbeterd, doch dat deze nog erg fragiel en onvoldoende duurzaam is. Het positieve overheidssaldo kan weer omslaan indien niet gewerkt wordt aan het structureel verhogen van de inkomsten.
De SEOB noemt in dit verband onder meer effectievere btw-inning, indirecte belastingen (invoerrechten) en meer structureel het fiscaal systeem inzetten als “revenu generator” voor het land.
De Wet btw dient zo spoedig mogelijk door de Nationale Assemblee te worden gewijzigd om de inningsbasis naar 60 procent te verhogen. De SEOB vindt dat kansspelen en casino’s niet kunnen worden uitgezonderd van het betalen van btw. Deze sector kan volgens SEOB niet worden geschaard bij hetzelfde niveau als de eerste levensbehoeften. Door btw te innen op energie- en waterkosten, zal de koopkracht verder afnemen. Het adviseert na te gaan hoe de btw-inning beter kan worden geimplementeerd. Dit zijn enkele aanbevelingen de die SEOB doet in haar eerste maandelijkse bulletin.
Onafhankelijk monitoring en advies
De SEOB is een initiatief van het Surinaams Bedrijfsleven (VSB) en de Surinaamse Bankiersvereniging (SBV) en dient als onafhankelijke monitorings- en adviesorgaan naar de regering toe bij de uitvoering van het IMF-programma en het economisch herstelplan op basis van duidelijke prestatie indicatoren.
Op 1 juni heeft het daartoe een Memorandum of Understanding (MoU) ondertekend met de regering. Een belangrijke doelstelling van de SEOB is het beoordelen, ondersteunen en versterken van het regeringsbeleid en de activiteiten die worden uitgevoerd om de programma’s conform de deadlines te implementeren. De SEOB beijvert zich voor een transparante communicatie naar de gemeenschap toe over de stand van zaken van het IMF-programma en het economisch herstelplan. Ze zegt maandelijks een bulletin te zullen uitgeven over de voortgang van het IMF-programma en het economisch herstelplan.
In de eerste bulletin deze maand toont de SEOB zich content dat het IMF-programma wederom voortgang vindt. Dit programma noemt ze zeer uitdagend. Het zal echter enorme fiscale en monetaire discipline en focus eisen van de overheid om het programma uit te voeren.
Waarschuwing
Met betrekking tot het positief overheidssaldo zegt de SEOB, dat deze kan omslaan in een negatief saldo, indien de subsidies niet worden afgebouwd en de personele kosten niet onder controle worden gehouden. Hoewel het IMF-programma expliciet aangeeft dat er geen verhogingen van salarissen toegekend en/of nieuwe ambtenaren zullen worden aangetrokken, blijkt in de praktijk dat wel te gebeuren. Gewaarschuwd wordt dat deze handelingen zullen resulteren in het niet behalen van de primaire-rekening doelstelling, verdere prijsstijgingen en het in gevaar brengen van het sociaal programma. Deze “geven geen blijk van commitment voor de goede uitvoering van het IMF-programma”, aldus de SEOB.
Aandacht wordt gevraagd voor het activeren en promoten van productie- en garantiefondsen die de lokale productie en het MKB (midden- en kleinbedrijf) moeten laten groeien.
Indien de maandinflatie voor resterende maanden het tempo van mei aanhoudt (2,4%), wordt de inflatie voor 2023 geschat op ruim 42%. Indien prijsstijgingen zich voortzetten met het tempo sinds januari 2023 – gemiddeld 3,7% per maand – komt de inflatie voor 2023 uit op 54%. Indien de subsidies op water en elektra verder worden afgebouwd, bestaat het risico dat prijsstijgingen op korte termijn zullen aanhouden gedreven door kostenfactoren. Hierdoor ziet de verwachte inflatie van 36%, zoals genoemd in het IMF-rapport, er vooralsnog niet realistisch uit.
Schuldpositie
De schuldpositie van Suriname is niet verbeterd. Het is positief dat er met de Paris Club en India reeds een akkoord is ten aanzien van de herschikking. Haast dient gemaakt te worden met de herschikking van de “Oppenheimer’- en China-schulden.
Tenslotte zegt de SEOB dat er een start gemaakt zal moeten worden met de afbetaling ten einde Suriname uit default positie te halen. De SEOB beveelt ook aan de maatregelen betreffende de Centrale Bank van Suriname (SBvS) onder de loep te nemen, met name (1) de Bankwet in lijn te brengen met regelgeving Deviezencommissie, (2) herkapitalisatie van de CBvS en (3) het publiceren van jaarrekeningen van de CBvS.
De SEOB pleit ook voor een transparantere en effectievere uitvoering van het sociaal programma. Bij voorkeur dienen incentives te worden verstrekt via het fiscaal systeem ter bevordering van een effectievere werking van het fiscaal systeem en voor de transparantie, aldus de SEOB.
Belangrijkste ontwikkelingen
Als belangrijkste ontwikkelingen in de afgelopen maanden noemt de SEOB de blijvende stijging van de prijzen in 2023. De jaar-op-jaar inflatie lag vanaf januari 2023 boven 55%, terwijl de wisselkoersen bleven stijgen. In het IMF-programma is de inflatie voor 2023 geschat op 36%.
De overheidsfinanciën zijn aanzienlijk verbeterd in het eerste kwartaal van 2023. Volgens het IMF-programma is het doel van de primaire rekening vastgesteld op 1,7% van het BBP voor 2023.
De internationale reserves bedragen per eind april USD 1,14 miljard. De bruikbare reserves zijn geschat op USD 865 miljoen.
In juni 2023 rondde het IMF de tweede review van de Extended Fund faciliteit (EFF) voor Suriname af. Gedurende deze faciliteit, die in december 2021 werd goedgekeurd, monitort het IMF een aantal targets die met de Surinaamse overheid zijn afgesproken. Van de gestelde IMFmaatregelen was iets meer dan de helft afgerond tegen juni 2023 (Tabel).
SS
