In Suriname hebben we op bezoek gehad de vicevoorzitter van de Europese Commissie, de Nederlander Frans Timmermans. Hij is een Nederlands politicus, diplomaat en sinds 1 december 2019 Eurocommissaris en tevens de eerste vicevoorzitter van de commissie-Von der Leyen. De commissie-Von der Leyen is de huidige Europese Commissie die op 1 december 2019 de commissie-Juncker opvolgde. Voorzitter is de Duitse Ursula von der Leyen van de Europese Volkspartij (EVP). De Europese Commissie is het uitvoerende orgaan van de Europese Unie. Ze is verantwoordelijk voor het indienen van wetsvoorstellen, het beheren van de EU-begroting, het handhaven van het EU-recht (in samenwerking met het Hof van Justitie), en het vertegenwoordigen van de EU op internationaal niveau.
Timmermans begon op 2 december 2019 Timmermans als klimaat-Eurocommissaris. Hij presenteerde in maart 2020 zijn ‘Green deal’. Dat is een lijst van plannen om de Europese Unie in 2050 klimaatneutraal te maken.
Nu meent Timmermans dat Suriname een leidende rol kan spelen bij het vraagstuk van klimaatverandering. De Europese Unie (EU) kan volgens hem bijdragen om Suriname zichtbaar te maken bij de internationale klimaatconferentie COP28 die gepland is in november 2023 in Dubai. De vraag rijst hier hoe Timmersmans Suriname zichtbaar wil maken en waarom? Hoe zullen Surinaamse doelen daarmee zijn gediend en hoe de Nederlandse of Europese?
Nu moeten we wel stellen dat posities waarin Suriname en de Europese Unie en Nederland zitten, wel hemelsbreed van elkaar verschillen. Suriname behoort tot de 3 carbon-negatieve landen, geen enkel Europees land is dat. Suriname is geen land dat op grote schaal broeikasgassen in de atmosfeer pompt vanwege een zware industrie, dat zijn de landen in de EU wel. Suriname is geen land dat zijn bossen heeft weggehaald in naam van ontwikkeling en bijvoorbeeld de agrarische productie voor de export, de landen van de EU wel. Suriname behoort tot de meest kwetsbare ontwikkelingslanden die geen geld hebben om de gebieden te beschermen met dure waterkerende dammen, de EU heeft deze middelen wel om hun dammen te verhogen. Van alle groepen landen wordt verwacht ze verdere vervuiling tegengaan, maar het geld moet komen van de rijke landen.
Heeft Timmermans uit de doeken gedaan hoeveel miljard Euro er zal komen richting de landen als Suriname voor het behoud van hun bos? En waaraan moeten de landen als Suriname voldoen om aan de middelen ter mitigatie van de klimaateffecten? De EU wil dat de bossen in Suriname blijven staan en dat er geen kwik en andere gif in de bodem komt, de Surinaamse politici hebben een andere opvatting. De landen in de EU gaan richting het progressief terugbrengen van het gebruik van olie voor het aanmaken van energie, Suriname heeft op de laatste klimaattop juist gevraagd om alsnog in de gelegenheid te worden gesteld om zijn olie offshore te exploiteren, ter verkopen en daarvan te profiteren. Hij zou wel een case hebben gemaakt als hij zou hebben gezegd, dat hij het geld zal nemen om duurzame groene sectoren te ontwikkelen die een aantal duizenden groene en blauwe banen zou scheppen. Die aantallen zouden dan exact moeten worden genoemd.
Kortom de belangen van de EU en van Suriname liggen uit elkaar.
Overigens moeten we zeggen dat Timmermans ook in Barbados aanwezig was bij de inmiddels een wereldster wordende premier Mia Mottley en in Guyana bij het Caricom-secretariaat.
De meeting met Barbados had meer inhoud en daar moet Timmermans hebben gezien dat die mensen serieuzer met het klimaat bezig zijn dan onze famirmans in het land. Timmermans sprak in Barbados niet alleen met de regeringsleider, maar ook met belanghebbenden. De inzet was om het traject naar de komende COP28 VN-conferentie over klimaatverandering te bespreken en te zoeken naar gemeenschappelijke gronden voor actie met betrekking tot urgente klimaatkwesties.
Timmermans nam deel aan een rondleiding over klimaatbestendigheid en kwetsbaarheid, georganiseerd door Mottley. De tour omvat een bezoek aan het HOPE-project (Home Ownership Provide Energy) dat betaalbare, energiezuinige, orkaanbestendige huizen biedt voor nieuwe huiseigenaren. Ook omvatte het een bezoek aan Walkers Reserve, een zandgroeve die een regeneratieproces ondergaat in een natuurreservaat. Het is in Walkers’ Reserve dat de EU onlangs Euroclima in het Caribisch gebied heeft gelanceerd. Euroclima is het klimaatgerelateerde vlaggenschipprogramma van de EU, dat nu actief is in de regio. Wat is de plaats van Suriname in dit programma? Is er hierover gesproken, waarom komt het dan in de berichtgeving niet voor?
Op Barbados heeft Timmermans ook gesprekken gehad met functionarissen van het Caribbean Disaster Emergency Management Agency (CDEMA), het Caribbean Institute for Meteorology and Hydrology (CIMH), de University of the West Indies (UWI), evenals met de lokale gemeenschap en vertegenwoordigers van de Barbados Coastal Zone Management Unit (CZMU) en de afdeling Emergency Management (DEM).
Waar zijn deze soortgelijke Surinaamse organisaties in het bezoek aan Suriname? We denken dan aan NCCR, NIMOS, NMA en AdeKUS. Er is in Suriname gesproken over zaken met de president waarop hij totaal geen grip heeft. Er konden dus geen politieke commitments en politieke wil worden aangetoond. We denken dan aan de bescherming van het Surinaamse regenwoud en de duurzame manier van economisch gebruik van het bos. We denken ook aan het bestrijden van kwikvergiftiging en het uitfaseren van de export van rondhout. Wat onze politici willen is het tegenovergestelde.
Onze president heeft gesproken over geld dat de regering wil hebben (carbon credits), maar wat zal de regering ermee doen? Opmerkelijk is dat over visumvrij reizen is gesproken, dat is een zaakwaar wij ook voorstander van zijn. Maar, Timmermans was niet daarvoor in de regio. Een ding moet Timmermans duidelijk zijn geworden: milieu en klimaat is het laatste dat in de hoofden van de Surinaamse politici zit. Dat is te ver in de toekomst denken ze. Onze politici denken niet verder dan morgen en dan de komende verkiezingen.
