De effecten van de oorlog in Oekraïne dreigen zo zoetjes aan de gewoonste zaak van de wereld te worden. Er wordt in het internationale nieuws regelmatig aandacht aan besteed, omdat de internationale media de zaak op de voet volgen. Ondertussen wordt elke dag op het nationale niveau aangegeven dat de oorlog in Europa effect heeft op de economie van de landen. Dat gebeurt ook in onze regio en in Suriname. De kosten van levensonderhoud zijn duurder geworden door de oorlog in Europa.
Menigeen had gedacht dat met de oorlog Oekraïne snel zou capituleren en dat de oorlog ook binnen enkele dagen of weken voorbij zou zijn. Niets is minder waar. Nu is enkele dagen terug bericht, dat de oorlog dichter bij Moskou komt. Er worden met drones aanvallen gepleegd op Oekraïne. Daarvoor was bericht, dat Rusland ook ziekenhuizen in Oekraïne aan het bombarderen was. Dat is een oorlogsmisdaad volgens internationale verdragen.
Vandaag kijken we even terug op wat er van deze oorlog is geworden. De oorlog biedt Suriname kansen op het gebied van olie en gas, maar ook in de agrarische sector, heeft de Surinaamse regering ooit gezegd in het kader van een bezoek en/of overleg met de Nederlandse premier Mark Rutte. Wat er precies van die potentiële kansen terecht is gekomen is weinig bekend. Hier beneden memoreren we enkele recente en in het verleden liggende feiten en omstandigheden rond deze oorlog die nu te lang duurt. Recent is bericht, dat alle NAVO-landen het erover eens zijn dat Oekraïne lid zal worden van de NAVO. Rusland heeft niet het recht om uitbreiding van de Navo tegen te houden. Donderdag een week terug stemde het Europees parlement voor een ontwerpwet om de Europese productie van munitie en raketten te verhogen.
Het doel van de wet ter ondersteuning van de productie van munitie is om de levering van munitie en raketten aan Oekraïne te versnellen en de lidstaten te helpen hun voorraden aan te vullen. Verder is recent bericht dat Nederland tientallen Zwitserse Leopard 1-tanks wil kopen om aan Oekraïne te leveren. Het Nederlandse kabinet is van plan om die te kopen van een Zwitsers bedrijf. De Zwitserse regering moet daar nog wel toestemming voor geven. Tot nu toe is het land terughoudend in het leveren van wapens aan Oekraïne. Zwitserland klampt zich vast aan zijn traditionele neutraliteit. Daarom probeert het land zo veel mogelijk buiten de oorlog tussen Rusland en Oekraïne te blijven. De export van wapens die bedoeld zijn voor Oekraïne wordt om die reden in principe tegengehouden.
Aan de andere kant zien we dat religieuze landen als Iran wapens leveren aan de Russische agressor waarmee dus weerloze burgers en kinderen worden gedood. De leiders van deze landen moeten ook voor oorlogsmisdaden worden vervolgd.
Het conflict rond Oekraïne begon nadat de pro-Russische Oekraïense president Viktor Janoekovitsj in februari 2014 werd afgezet na de maandenlange pro-westerse protesten en de daaropvolgende Revolutie van de Waardigheid. Dit leidde tot pro-Russische protesten in de oostelijke en zuidelijke delen van Oekraïne. Russische soldaten namen de controle over strategische posities en infrastructuur op het Oekraïense grondgebied van de Krim over, waarna Rusland overging tot de annexatie van de Krim. Deze schending van de soevereiniteit van Oekraïne was in strijd met meerdere verdragen, waaronder het Memorandum van Boedapest van 1994. Bij het definitieve bezegelen van zijn – in 1991 verkregen – onafhankelijkheid deed Oekraïne afstand van de kernwapens van de voormalige Sovjet-Unie op zijn grondgebied onder voorwaarde dat de toenmalige staatsgrenzen van het land door de kernmogendheden gerespecteerd en gegarandeerd zouden worden.
Op 20 februari 2014 begon Rusland met de annexatie van de Krim. Rusland rechtvaardigde de annexatie op historische gronden, maar schond hiermee een bepaling uit het non-proliferatieverdrag waarbij Oekraïne afstand had gedaan van de bij de onafhankelijkheid “geërfde” Sovjet kernwapens op voorwaarde van het respecteren van de ’territoriale integriteit’ en ‘politieke onafhankelijkheid’ van Oekraïne.
Op 24 februari 2022 kondigde Poetin een “speciale militaire operatie” aan om Oekraïne te “demilitariseren en denazificeren”. Vrijwel direct daarna ontploften kruisraketten in Kiev en andere Oekraïense steden en vielen Russische grondtroepen Oekraïne binnen vanuit Rusland, Wit-Rusland, de zelfverklaarde volksrepublieken Donetsk en Volksrepubliek Loegansk en de Republiek van de Krim. Russische militairen rukten op naar steden als Cherson, Marioepol, Soemy, Tsjernihiv, Charkov en de hoofdstad Kiev. Daarbij stuitten ze op hevig militair en lokaal verzet. De invasie werd internationaal breed veroordeeld. Verschillende landen verleenden humanitaire, militaire en financiële hulp aan Oekraïne. Van directe militaire inmenging was geen sprake, hoewel vanuit meerdere landen vrijwilligers afreisden om in het Oekraïense vreemdelingenlegioen te dienen.
Oekraïne spande op 26 februari 2022 bij het Internationaal Gerechtshof (ICJ) rechtszaken aan tegen Rusland in verband met oorlogshandelingen die worden aangemerkt als genocide: zowel Rusland als Oekraïne is als partij toegetreden tot het Genocideverdrag van 1948. Ook bij het Internationaal Strafhof (ICC) loopt een strafrechtelijk onderzoek naar oorlogsmisdrijven in Oekraïne. Bij het Statuut van Rome is Rusland geen partij. Het parlement van Litouwen bestempelde Rusland in mei 2022 als een terroristisch land en merkte Ruslands acties in Oekraïne aan als genocide. Op 28 juli nam de Amerikaanse Senaat unaniem een resolutie aan waarin het Witte Huis werd opgeroepen om Rusland als sponsor van terrorisme, “voor acties in Tsjetsjenië, Georgië, Syrië en Oekraïne” die “hebben geleid tot de dood van talloze onschuldige mannen, kinderen en vrouwen”, te erkennen. Ondanks verzoeken daartoe van de Oekraïense regering samen met de Amerikaanse Senaat, wees de Amerikaanse president Joe Biden het verzoek af, omdat een dergelijke maatregel de humanitaire inspanningen en mogelijke vredesonderhandelingen zou kunnen blokkeren.
Op 17 maart 2023 vaardigde het Internationaal Strafhof (ICC) een arrestatiebevel uit tegen de Russische president Poetin en de Russische commissaris voor kinderrechten Maria Lvova-Belova. Het ICC houdt hen als verdachten verantwoordelijk voor deportatie van kinderen uit bezette gebieden in Oekraïne naar Rusland.
Deze oorlog die blijft voortsudderen heeft effect op ons leven en zal later blijken een domme actie te zijn geweest. Intussen moeten Caricom en andere blokken druk zetten richting einde van deze onnodige oorlog.
