Meer dan vier eeuwen delen Suriname en Amsterdam een beladen geschiedenis. Deze Surinaams-Amsterdamse geschiedenis is getekend door ongelijke machtsverhoudingen, kolonisatie, gedwongen migratie, slavernij en andere vormen van uitbuiting. Surinaamse en Amsterdams-Surinaamse families zijn door dit verleden gevormd, zo is te lezen op de website van de gemeente Amsterdam.
Sinds de zeventiende eeuw spelen familieverhalen van Suriname en Amsterdam zich af op, of tussen, twee continenten. Waar we nu dagelijks appen en videobellen, werd er ook vroeger intensief contact gehouden, eerst vooral per brief, later ook per cassettebandje of telefoon.
Maar wat betekent famiri? Veel meer dan de mensen met wie je een genenpakket deelt. Als de banden met je bloedverwanten en geboortegrond met geweld worden verbroken, zoek je nieuwe familie: samen sta je sterker. Op de schepen, op de plantages en in de dorpen gesticht door Marrons ontstaan diepe banden: sipi famiri. Als je al dan niet vrijwillig aan boord gaat van een zeilschip of oceaanstomer, zoek je aan boord en op je nieuwe woonplek naar een band met de mensen die je dagelijks ziet en spreekt: djajie.
Archieven worden meestal gevormd door economische of politieke machthebbers. Ze documenteren bestuur, rechtspraak en gegevens over de bevolking. Maar in al deze archieven zijn sporen te vinden van familieverhalen. Verhalen die zijn getekend door slavernij en kolonialisme, maar die ook vindingrijkheid, veerkracht en overlevingskracht laten zien.
Tentoonstelling
Van juli 2023 tot juli 2024 herdenken we een jaar lang de geschiedenis en de gevolgen van de slavernij. Met de tentoonstelling Famiri Familie willen Stadsarchief Amsterdam en Nationaal Archief Suriname bijdragen aan deze herdenking door nieuwe verhalen, andere perspectieven en alternatieve geschiedenissen te vertellen.
De verhalen zijn opgespoord door het Stadsarchief Amsterdam en het Nationaal Archief Suriname. De onderzoekers zochten hiervoor in de collecties van deze archieven, en in collecties van particulieren. Ook putten zij uit de orale traditie, waarin belangrijke gebeurtenissen van generatie op generatie worden doorverteld.
De tentoonstelling bestaat uit acht verhalen ondersteund door audiofragmenten. Ook is er een minidocumentaire te zien van Surinaamse en Nederlandse filmmakers over de Koloniale Wereldtentoonstelling in Amsterdam in 1883 en de familiegeschiedenissen die daarmee verbonden zijn. De tentoonstellingsteksten zijn te beluisteren in Sranantongo. Met deze tentoonstelling en een breed publieks- en educatieprogramma willen wij het publiek meer inzicht geven in de geschiedenis die Suriname en Amsterdam delen en onderzoek naar deze geschiedenis stimuleren.
Deze tentoonstelling is op verschillende plekken gratis te bezoeken:
Stadsarchief Amsterdam, Vijzelstraat 32, Amsterdam: 29 juni 2023 t/m 14 januari 2024
Cultureel Educatief Centrum, Bijlmerdreef 1289, Amsterdam: 6 juli t/m 17 september 2023
Nationaal Archief Suriname, Jaggernath Lachmonstraat 174: 30 juni 2023 t/m 31 oktober 2023
(Bron foto: Privécollectie familie Madimin, op website gemeente Amsterdam)
