Afgelopen dinsdag heeft de Vereniging van Inheemse Dorpshoofden in Suriname (VIDS) laten weten, dat juridische stappen zullen worden genomen tegen de staat Suriname. Tijdens de persconferentie maakte Lloyd Read, voorzitter van de Organisatie Samenwerkende Inheemse Dorpen in Para en Wanica (OSIP), bijgestaan door verschillende andere dorpshoofden, onder meer duidelijk dat het gevoel heerst dat inheemsen niet worden gerekend tot de ‘bromkidyari’ van Suriname.
Gijzeling
Over de geweldsuitbarsting te Pikin Saron zei Read, dat de staat de rechten van de inheemsen niet erkent. Dit ondanks het Kaliña en Lokono-vonnis en dat is de frustratie van de gemeenschap. “De mensen kunnen niet jagen, of gebruik maken van hun kostgronden, omdat gronden zijn uitgegeven in concessies. Wat verwacht je van mensen die gegijzeld worden?”, vroeg Read.
Getergd
Hij wees er met nadruk op, dat de voorvallen van Pikin Saron niet op zichzelf staan en zei dat de gemeenschap al jaren wordt getergd. Dat er dan een reactie vanuit de gemeenschap komt moet volgens Read dan ook niet voor verbazing zorgen en hij hekelde daarbij ook het feit, dat de mensen die opkomen voor hun rechten worden bestempeld als criminelen. Tegen deze criminalisering heeft niet alleen Read de afgelopen dagen veel kritiek geuit. Verschillende personen hebben hun mening gegeven.
Ongehoorzaam worden
Die reactie vanuit de inheemse gemeenschap is iets waar de voormalige en ondertussen overleden voorzitter van de VIDS, Theo Jubitana, op 1 augustus 2019 al op wees in gesprek met Dagblad Suriname.
Jubitana verwees naar het drama waarbij twee jonge goudzoekers te Nieuw Koffiekamp waren omgekomen en noemde dat een ‘eye opener’ voor de inheemsen. “Te yu matie barba e brong yu musu nati fu yu” waren zijn woorden. Daaraan voegde hij toe, dat de situatie elk moment uit de hand kon lopen. “Want bij de inheemsen staat het water nu helemaal tot aan onze lippen”, liet de gewezen voorzitter weten. Hij zei verder dat “de inheemsen het concessiebeleid van de overheid helemaal zat zijn. We kunnen het niet langer volhouden, we zijn altijd tolerant, maar dat zal veranderen”, verzekerde hij. In die eerdere publicatie van Dagblad Suriname zei Jubitana, dat de inheemsen op een vergadering al aan de minister van Justitie en Politie hadden kenbaar gemaakt dat wat er met de bewoners van Nieuw Koffiekamp was gebeurd, ook hen kon overkomen. “Maar wij gaan dat niet pikken”, zei Jubitana. “We gaan ongehoorzaam worden”, was zijn boodschap, enkele jaren terug.
Identiek
De woorden van Read klonken vrijwel identiek afgelopen dinsdag, dat “burgerlijke ongehoorzaamheid bijna onvermijdelijk is”.
De organisatie probeert de mensen in toom te houden. Read zei dat bewoners in de stad half niet weten wat er in de inheemse gebieden gebeurt. Zo zei hij, dat wanneer er in de stad een dag geen school is er vier dagen geen school is in de dorpen. Hij bestempelde de afspraken met de overheid “als van generlei waarde”. Hij benadrukte, dat de grondenrechten in orde gemaakt moeten worden. “We kunnen niet als vogelvrijverklaarden daar aanzitten. We gaan niet stilzitten en toekijken hoe men ons wil uitroeien. Ze gaan de gronden niet krijgen, over onze dead body.”
Over de mensen die hun onvrede hebben geuit klonk Read lovend en zei dat zij strijders zijn en geen criminelen. Dat de grond waarop de inheemsen wonen van essentieel belang is blijkt uit zijn opmerking “een inheemse zonder grond is geen inheemse”.
Samenvattend kan worden gesteld, dat op de persbriefing van afgelopen dinsdag is benadrukt, dat de voorvallen van Pikin Saron niet op zichzelf staan. Dat de deadlines die golden voor de overheid zijn verstreken. Hoewel de gemeenschap nog in dialoog wil zijn, er ondertussen stappen gezet richting internationale organisaties en ambassades om druk uit te oefenen. De inheemsen spreken van een dieptepunt voor Suriname. De gemeenschap geeft verder aan, dat het stopzetten en intrekken van gronduitgifte en concessies sinds 2005 door vonnissen van het Inter-Amerikaans Mensenrechten Hof ter sprake is.
Verder geeft de VIDS aan, dat er diverse zaken spelen die kort gezegd invloed hebben op de vrijheid van de doelgroep. Zo zouden dorpsbewoners worden aangehouden en doorzocht, mochten mensen niet naar hun kostgronden, en werden mensen al voor de geweldsuitbarsting door uitgegeven concessies beperkt in hun toegang naar hun leefgebied. “We hebben geluiden gehoord, dat er drones worden ingezet boven de dorpen Pikin Saron en Bigi Poika”, stelt de VIDS onder andere tot slot.
RB
