Verplegenden waren in Suriname de laatste tijden regelmatig op straat. We hebben recent meegemaakt de uit de hand gelopen acties bij het Kabinet van de President, waar men de jas van een regeringsvertegenwoordiger aan flarden heeft gescheurd. Daarbij zijn heel onverantwoorde uitspraken gedaan waarbij de vertegenwoordigers van de protesterende menigte hebben laten blijken, dat hun strijd ook een strijd is van en tegen bevolkingsgroepen. Dat was een hele gewaarwording voor menig Surinamer, de frustratie was zo diep gezakt.
Op 12 mei wordt wereldwijd de Dag van de Verpleging herdacht. Verplegenden in Suriname maken een heel moeilijke tijd mee. Dat heeft te maken met de niet duurzame sociale zekerheid in Suriname. Ons land heeft naar het model van westerse landen een gezondheidszorgsysteem dat draait op verzekeringen waar werkenden en werkgevers een premie betalen. Waar burgers niet werken of niet genoeg verdienen, komt de Staat in met de premies voor de basiszorg. Sinds 2014 dient iedereen minimaal te beschikken over een basiszorgverzekering. Het probleem van Suriname is dat de lonen laag zijn, waardoor het innen van premies gevaar loopt. Wat aan premies wordt geïnd staat niet in verhouding tot wat aan zorg dient te worden verleend. Er ontstaat een financieringstekort wat leidt tot gebrekkige voorzieningen en verplegenden die niet adequaat kunnen worden uitbetaald. De kern van het probleem ligt in de productiviteit in Suriname en het buiten schot zijn van een grote informele sector.
Iedereen in de informele sector is formeel werkloos, omdat er geen inkomstenbelasting en loonbelasting in deze sectoren worden betaald. Dit wreekt zich dan dubbel. In de eerste plaats loopt de fiscus een behoorlijk aantal miljoenen of miljarden mis aan belastingen, die besteed zouden kunnen worden aan de gezondheidszorg en dus een behoorlijke bejegening en beloning van de verplegenden. Ten tweede moet de Staat, omdat haar data niet kloppen, een deel van de bevolking die wel werkzaam is, onterecht financieren wat betreft de basiszorg. Dat betekent dat de overheid bestedingen heeft waar tegenover formeel geen economische activiteit staat. De zorg die zo onterecht wordt gefinancierd is dan van lage waarde, omdat de onterechte financiering leidt tot tekorten en die leiden dan weer tot inadequate zorg en lage waardering van verplegenden.
Bovendien zijn er sectoren waar de lonen die men verdient zich niet verhouden tot de output in economische zin. Een groot voorbeeld daarvan is de overheid. Binnen de overheidssector geeft de belastingbetaler grote bedragen uit aan lonen, maar het aantal diensten per persoon per uur moet abominabel laag zijn. Dat betekent, dat de Staat hier de voorzieningen in de vorm van loon aan het financieren is. Tegenover deze financiering bij de ambtenaren, een verkapte vorm van een werkloosheidsuitkering, staat er niet voor de 100% een arbeidsprestatie, een behoorlijk loon dat niet verdiend is. Ook dit zal leiden tot tekorten en zal het impact hebben op de gezondheidssector en de werkers daarin. Opmerkelijk is dat deze verkapte werkloosheidsuitkering zonder plichten is, dus men is niet verplicht om in de private sector waar de echte banen worden geschapen naar een baan te zoeken. Ook is men niet verplicht om zich verder bij te scholen zodat men in de private sector een productieve baan kan krijgen.
Intussen is de frustratie in Suriname voor de verplegenden tot een hoogtepunt gekomen. Er zijn goede opleidingsinstituten in Suriname, maar de arbeidsmarkt biedt weinig satisfactie. Er is een exodus aan de gang naar landen in de regio. Intussen krijgen we mooie en minder mooie getuigenissen van degenen die de oversteek maken. Zo zouden lonen nominaal vergeleken met Suriname hoger liggen, maar zouden de kosten voor levensonderhoud ook hoog zijn. Verplegenden zouden ook in het buitenland, waar de ziekenhuizen wel minder tekorten kennen en waar salarissen wel op tijd worden uitbetaald, moeite hebben om uit te komen. Er is wel genoeg geld om te eten en te drinken en huur te betalen, maar niet genoeg om goed te sparen.
Maar, er zijn internationale afspraken dat rijke ontwikkelde landen bij het rekruteren rekening moeten houden met de impact die het onttrekken van deze krachten uit de ontwikkelingslanden, zal hebben op de zorg van deze landen. Landen houden zich niet aan deze afspraken. Zolang de problemen van bestedingen zonder output, de lage productiviteit en de informele sector niet worden aangepakt, zal het onmogelijk zijn om de verplegenden goed te belonen. En zo zijn alle problemen in Suriname naar hetzelfde te herleiden.
We pleiten voor een betere beloning van de verplegenden en dat kan wel, omdat er ‘untapped resources’ zijn die we consumptief kunnen gebruiken totdat die ook op een dag opraken. Dan denken we aan bijvoorbeeld een stuk perceel voor alle verplegenden. Maar, de verplegenden maken als eerste in de samenleving aanspraak op een goede beloning in termen van loon.
Rond de Internationale Nurses Day wensen wij onze verplegenden het allerbeste en dat ze met ‘peace of mind’ en plezier hun werk mogen uitvoeren. Daar hebben wij het meeste baat bij.
