De Surinaamse schrijfster en uitgeefster Ismene Krishnadath schrijft dat uitgevers in Suriname het altijd moeilijk hebben gevonden hun producten op de Nederlandse boekenmarkt te brengen. Een strenge centralisatie van de boekverkoop beschermt vooral de producten van Nederlandse uitgevers. Boekhandels in Nederland betrekken hun boeken via het Centraal Boekhuis, waar uitgevers tegen een bepaald tarief hun voorraden kunnen plaatsen. Krishnadath geeft aan, dat Surinaamse uitgevers, vaak self-publishers, uiteraard niet beschikken over de middelen om de tarieven van het Centraal Boekhuis te betalen. Ook stelt zij, dat de gemiddelde Surinaamse uitgever geen budget heeft voor de promotie van zijn boeken.
Volgens de schrijfster is er vanuit Nederland, met name in de groep van Surinaamse migranten, altijd belangstelling geweest voor Surinaamse boeken. De boeken bereikten de belangstellenden via familie en vrienden die heen en weer reisden. Ook waren sommige titels te koop in specialistische winkeltjes zoals de Kotomisishop in Rotterdam. Uitgevers in Suriname bieden hun boeken ook via het internet aan. Bij bestellingen worden de boeken gepost. Krishnadath merkt op, dat de financiële afhandeling hierbij vaak omslachtig is. Ook geeft zij aan, dat het tegenwoordig onmogelijk is voor niet-ingezetenen, om een bankrekening te openen in Europa, zonder traceerbare reguliere valuta-inkomsten uit dat gebied.
Krishnadath laat in haar schrijven weten, dat het nu, door een initiatief van Cees Klapwijk van de Stichting Boekenportaal Suriname, mogelijk is gemaakt om 25 in Suriname uitgegeven boeken, via de reguliere boekhandels in Nederland en België te bestellen. De boeken zijn ook als e-book verkrijgbaar. De Stichting Boekenportaal Suriname (SBS) wil, naar het voorbeeld van de digitale bibliotheek van de Nederlandse Letteren (DBNL – Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren), het geschreven erfgoed van Suriname online zichtbaar maken. Volgens Krishnadath gaat het dan vooral om teksten die gratis beschikbaar zijn gesteld door de rechtmatige eigenaren.
Er zijn echter nog heel wat publicaties die de Surinaamse uitgevers niet gratis beschikbaar willen stellen, omdat ze nog in de verkoop zijn. Om ook deze boeken zichtbaar te maken buiten Suriname werd besloten de boeken in Nederland en België op de markt te brengen. Door een samenwerking van de SBS met uitgeverij Publishing Services Suriname zijn 25 boeken van elf verschillende auteurs meegenomen in dit project. Het gaat om Rosanda Apai-Courtar, Eve Huang Foen Chung, Anne Huits, Mieke Jubithana, Ismene Krishnadath, Maria Landvoort, Audrey Liauw, Reza Madhar, Gerardus Maynard, Cobi Pengel en Clarissa Vaseur. Daarnaast is er een boek van de 11-jarige schrijfster Soei Len die debuteerde bij de Schrijversvakschool Paramaribo. De SBS heeft hiervoor een licentiecontract getekend, voor de duur van een jaar.
De schrijfster stelt, dat het Centraal Boekhuis een belangrijke rol speelt bij de verkrijgbaarheid van de boeken. “Alle boeken die fysiek verkrijgbaar zijn, moesten voldoen aan de grafische eisen om door de print-on demand machines van dit bedrijf geproduceerd te kunnen worden. Dit betekende voor bijna alle boeken dat de formaten moesten worden aangepast. De kosten hiervoor zijn betaald door de SBS. De boeken zijn dus digitaal in voorraad en worden bij een bestelling via het print-on-demand systeem geproduceerd. Het Centraal Boekhuis zorgt tevens voor de verpakking en verzending. De SBS bekijkt de mogelijkheid om nog meer Surinaamse boeken mee te nemen in dit systeem en heeft met verschillende uitgevers te lande contacten gelegd”, aldus Krishnadath.
“Een kans om mijn boeken op een miljoenenmarkt te brengen”
In een reactie tegenover Dagblad Suriname vertelt Krishnadath hoe de samenwerking met het Boekenportaal Suriname is begonnen. “Ongeveer twee jaar geleden vroeg Cees Klapwijk me of ik teksten wilde afstaan voor het Boekenportaal Suriname. Ik kende Cees Klapwijk via computerverzoeken in 2005 toen hij de DBNL opzette. Ik heb toen de eerste druk van mijn boek ‘Veren voor de piai’ ter beschikking gesteld voor de dbnl. Twee jaar geleden maakte ik persoonlijk kennis met hem.”
Aan de schrijfster is toen gevraagd wat deze samenwerking voor haar betekent. Hierop zegt zij: “Het betekent een kans voor mij als Surinaamse schrijfster en uitgeefster om mijn boeken op een miljoenenmarkt te brengen. De Surinaamse markt is heel klein en wordt de laatste tijd steeds kleiner vanwege de verarming zowel bij particuliere kopers als bij de overheid. De overheid heeft zeker al tien jaar niets meer aangekocht voor de schoolbibliotheken. Verder was het zo, dat ik samen met Rappa en Alphons Levens zeker twintig jaar scholenacties heb uitgevoerd om de boeken naar de kinderen te brengen. Tijdens de Covid-pandemie was dit niet mogelijk, omdat de scholen waren gesloten. Na Covid was het onbetaalbaar geworden (benzinekosten en flyer kosten).”
Wat betreft de samenwerking met de SBS geeft de schrijfster aan, dat zij tot dusver tevreden is. Zij is bij alles betrokken en heeft een licentie-overeenkomst getekend. Op de vraag wat haar verwachtingen zijn voor dit project, zegt Krishnadath, dat zij uitkijkt naar een goede promotie van het project in Nederland en België. “Als dat een beetje loopt denk ik dat vooral de Surinamers daar wel warm zullen zijn om boeken te kopen. Ik heb geen idee hoe het zal gaan met de e-boeken. Ik weet niet in hoeverre Surinamers e-boeken voor hun kinderen kopen. Ik heb alle auteurs die meedoen gevraagd of ze het ook willen delen met hun fans, vrienden en familie”, aldus de schrijfster.
(Foto-bijschrift: Cees Klapwijk van de Stichting Boekenportaal Suriname koopt via bol.com de Surinaams jeugdklassieker ‘Veren voor de piai’ voor de nieuwbakken minister van Onderwijs, Wetenschap en Cultuur, Henri Ori. Schrijfster Ismene Krishnadath kijkt aandachtig toe.)
SK
