Surinaamse vrouwen zijn de best geschoolde burgers van Suriname, toch worden ze in ontwikkelingsprogramma’s die in Suriname worden uitgevoerd, beschouwd als een kwetsbare groep. Dat betekent dat Surinaamse vrouwen niet dezelfde kansen hebben als mannen.
In principe behoren vrouwen een veel betere sociaal-maatschappelijke positie te hebben, maar die kans zal groter zijn als burgers beoordeeld worden op basis van hun kennis en kunde. De Surinaamse samenleving is door een lage scholing, voornamelijk onder het mannelijke deel van de bevolking, geen maatschappij die gestuurd wordt door kennis. Er is geen waardering voor kennis, wel voor mensen die mooi Nederlands praten of veel Engelse termen gebruiken. Dat alles verklaart de positie van de Surinaamse vrouw in 2023.
Bij 8 maart, Internationale Dag van de Vrouw, moeten we nog steeds stellen dat vrouwen niet de positie hebben die ze verdienen. Hun politieke participatie is beter geworden, maar ze zitten niet in leidende en bepalende posities. Bovendien blijkt dat er onder de vrouwelijke populatie veel intolerantie is, vooral jegens vrouwen die een eigen mind hebben die ze hebben opgemaakt. In de afgelopen twee decennia hebben we gezien dat de beoordeling van vrouwen onderhevig is aan heel zware en onrechtvaardige regels, dan hun mannelijke counterparts. Dat heeft te maken met gender concepties in Suriname, die nog steeds ouderwets zijn.
Daaruit vloeit een aantal dingen voort. Een van die zaken is de ruimte die vrouwelijke professionals hebben in de gezinssituatie en de gezinsverplichtingen naar minderjarige kinderen en ouderen die onderdeel zijn van het huishouden. Die ruimte en de rol die mannen in het huishouden nemen, of juist niet nemen, heeft invloed op de ambities van deze vouwen met een steengoede opleiding in het sociaal-maatschappelijk leven, op de werkplekken waar ze werken, in de buurt- en religieuze organisaties en in de politieke partijen. Opeens schijnt er een roep te zijn naar vrouwelijke politieke leiders, nu het schijnt dat de mannen het hebben verbrast. Maar, er is welgeteld maar 1 vrouw die enige politieke leiderschap heeft bewezen en zich als zodanig heeft geprofileerd.
Er zijn op het gebied van de versterking en participatie van de vrouw enkele markante ontwikkelingen die zich recent voorgedaan op het gebied van de wetgeving. Ondernemerschap en arbeid zijn belangrijke instrumenten om vrouwen zelfstandig en sterk te maken. Zo is wetgeving gemaakt om zwangere werkende vrouwen tegemoet te komen met betaald verlof. Om hun werkplekken veiliger te maken is wetgeving gemaakt die hen (en anderen) moet beschermen tegen geweld en seksuele intimidatie. Verder is er wetgeving goedgekeurd recent om discriminatie van onder andere de vrouw in het kader van arbeid te beschermen. In de praktijk is er meer dan wetgeving nodig.
Het draait uiteindelijk ook om cultuur.
Er is nog steeds een neiging in de maatschappij om vrouwen te ‘victimiseren’, ze tot vijanden te maken van de samenleving en van de staat. Jegens mannen is er veel meer tolerantie, mannen wordt hun corruptief gedrag vergeven. Bij deze internationale dag van de vrouw hopen we dat het het Nationaal Bureau Genderbeleid lukt om de cultuur in Suriname te laten omslaan. We weten wel, dat de penetratiekracht van dit bureau niet al te geweldig is. Het bureau is te bescheiden om in Suriname bakens te verzetten. De emancipatie van de Surinaamse vrouw is ingezet, maar het proces is nog niet vervolmaakt.
Voor de verdere emancipatie van de Surinaamse vrouw is het van belang dat de Staat inkomt in het ondersteunen van de werkende vrouwen die ondernemen of participeren op de arbeidsmarkt. Zo is een groot probleem de goedkope opvang van kinderen nadat de werkende vrouwen hun zwangerschapsverlof erop hebben zitten. Een groot probleem waarmee de moeders zitten is dure babyvoeding. Dat zijn gebieden waar de staat wel moet inkomen. De cultuurverandering moet ertoe leiden dat er geen cultuur van geweld is naar vrouwen toe.
Het besef moet groeien dat ook vrouwen het recht hebben om van partner te veranderen en evenveel recht hebben om multipele seksuele relaties aan te gaan. Het zijn persoonlijke keuzes die geen geweld rechtvaardigen, ook niet wanneer het indruist tegen gemaakte afspraken en beloften.
Ter afsluiting willen we nagaan wat de situatie is van de gender gap in Suriname, volgens internationale schattingen en beoordelingen. Het World Economic Forum brengt jaarlijks het Global Gender Gap Report uit. Het geeft een beeld waar Suriname in vergelijking met andere landen, ook de regionale in de Caricom, staat. Suriname staat op een lijst van 146 landen op een relatief stabiele 44e plaats in het rapport van 2022. Alleen Barbados, Jamaica en Guyana staan boven Suriname uit de regio. Ter illustratie: Nederland staat op de 28e plaats. Suriname behoort tot de kleinere groep landen die in het rapport vorderingen heeft gemaakt.
Opvallend is dat Afrikaanse landen als Rwanda en Namibië in de top van de landen zit met de kleinste gender gap. Suriname scoort plaats 46 bij ‘Economische participatie en kansen’, 69 op het gebied van onderwijs, 61 bij ‘Gezondheid en overleving’ en 53 bij ‘Politieke empowerment’. In de 22 landen van Latijns-Amerika en de Caribbean is plaats 11.
