“Een vreedzame demonstratie worden letterlijk gehighjacked, dat is gekaapt, door de NDP en het door haar gemobiliseerde gespuis om rellen te schoppen, te roven, branden te stichten en te plunderen. Het was te verwachten. Een oproep voor protest, zonder dat duidelijk is wie de leiding heeft en zonder orde handhavers die duidelijk herkenbaar te onderscheiden zijn, maakt de deuren wagenwijd open voor ordeverstoorders.”
Dat schreef ik op die dag op een politieke app. Gelegenheid maakt de dief. De mensen die opgeroepen hebben tot protest hadden dit moeten voorzien.
De les die geleerd moet worden is dat de grootste groep van protestanten zich moeten bundelen zoals het gebeurt is met het gestructureerd samenwerkingsverband in 1999. Nu is het een chaos. En kunnen kwaadwilligen misbruik maken van elke manifestatie van protest. Organisatie schept eenheid en macht en stootkracht.
Dat een kat in het nauw rare sprongen maakt moet men hebben geweten en er is een grote kat die nu aardig in het nauw zit.
Oorzaak aanleiding en gevolg
We oogsten wat de machthebbers sinds 1975 gezaaid hebben. En de oogst nu is bitter en zuur. Aan de vooravond van november 1975 was er een grimmige situatie in het land. Ik ben in juni 1975 teruggekeerd naar Nederland na een stage gelopen te hebben bij de SML in Wageningen. Ik heb de sfeer geproefd. De politici die verantwoordelijk waren voor de onafhankelijkheid dankzij onverantwoordelijk gedrag van de kolonisator, waren ook verantwoordelijk voor de militaire coup van februari 1980. Vanaf 1987 heeft men wederom de gelegenheid gehad om haar kunsten te vertonen. De politieke partijen verenigd in het nieuw Front, de NDP en aan haar gelieerde partijen hebben er sindsdien een rotzooitje van gemaakt. Men heeft bewust om puur etnische redenen de sectoraal evenwichtige ontwikkeling zoals verwoord en uitgevoerd in het tienjarenplan, beide vijfjarenplannen, opzij geschoven en zich geconcentreerd slechts op de mijnbouwsector. De begroting was de buit en werd uitsluitend gebruikt voor patronage en corruptie.
Venetiaan en Bouterse hebben niets opgebouwd, de verdiencapaciteit is niet toegenomen, sectorale diversificatie is uitgebleven, het ambtenarenapparaat is wanstaltig gegroeid thans zijn er meer dan 62.000 ambtenaren waarvan minimaal 40.000 teveel, de exportconcentratie bedraagt 90%, de informele sector maakt voor meer dan 80% deel uit van de economie, het grootste gedeelte (circa 75%) van het arbeidspotentieel is laaggeschoold, de lopende rekening is zwaar negatief, de druk op de wisselkoers gaat hoog blijven, de koopkracht zal dus blijven dalen. Grote delen van Paramaribo zijn compleet aan het verpauperen, Moengo en Wageningen zijn spookdorpen geworden. Alhoewel sinds 1975 meer dan 66 miljard Amerikaanse dollars door de economie verdiend is geworden, heeft men een beleid gevoerd van potverteren en verwaarlozing van de belangen van de gemeenschap.
Elk jaar verlaten tussen de vijf en 7000 leerlingen de school. Hoeveel productieve werkgelegenheid is er voor hen geschapen. Nul dus ze belanden in de ghetto en in de informele sector. In Amerika wordt elke week gepubliceerd hoeveel banen er in die week geschapen zijn. De performance van de Amerikaanse regering wordt gemeten aan het aantal banen dat in die afgelopen week geschapen is geworden. De Surinaamse politici in het bijzonder die in de regering begrijpen niet dat mensen een adequaat inkomen nodig hebben om te leven. En in een beschaafde maatschappij komen ze aan dat inkomen door te werken. Volgens artikel 4 en 27 heeft de staat de verantwoordelijkheid voor de schepping van adequate werkgelegenheid. Miljarden Amerikaanse dollars is er door de handen van deze politici gegaan echter is er op geen enkele wijze uitvoering gegeven aan deze artikelen. De creatie van billenpoetsers binnen de overheid kan met goed fatsoen niet doorgaan voor schepping van duurzame productieve arbeid. De grootste verantwoordelijkheid welke op de schouders van de staat rust is die van de ontwikkeling van het land omdat zonder ontwikkeling wij zullen gaan richting Haïti en Timboektoe. Er is echter geen enkele ontwikkelingsplan gepresenteerd met concrete investeringen gelijk het tienjarenplan en de beide vijfjarenplannen. Het is duidelijk men heeft sinds 1975 alleen proza geproduceerd, daarom is de oogst nu zuur en bitter. De oorzaak van 17 februari 2023 ligt daarom in het gevoerde ontwikkelingsbeleid sinds 1975.
Dat de jeugd zich zo makkelijk laat gebruiken voor rellen brandstichting en plundering is volkomen logisch, men heeft geen perspectief op een beter leven. Er is hoegenaamd sinds 1975 geen sectoraal evenwichtig ontwikkelingsbeleid geweest. De focus is tot nu toe gericht geweest op de mijnbouw, bauxiet goud en olie. Elke koe van zondag weet dat de mijnbouw een enclave industrie is met weinig spin-off naar de rest van de economie, het heeft weinig impact op werkgelegenheid, dienstverlening, toelevering, overdracht van technologie en management skills, dus bijdrage aan sociaaleconomische ontwikkeling is nihil. Het kiesstelsel heeft sinds 1947 politici van creoolse afkomst geplaatst op de stoel van de president dan wel van de premier. Santokhi is na Shankar de enige hindoestaan op de hoogste politieke post. Dus de ideologie van het creools nationalisme heeft alle gelegenheid gehad om een anti productie anti-industrie anti ontwikkeling beleid uit te voeren. Het was een beleid gericht op het tegengaan van Hindoestaanse invloed in de economie, immers industriële ontwikkeling en economische ontwikkeling plaatsen ondernemers in de driverseat en de meeste ondernemers zijn geen aanhangers van het creools nationalisme.
Santokhi oogst wat hij en zijn partij en het nieuw Front en de NDP gepresteerd hebben sinds 1975. Ik heb in een viertal artikelen in Dagblad Suriname in 2021 getiteld “de heilloze weg naar het IMF” gewaarschuwd voor het gaan naar het IMF. Het IMF brengt immers in 99.99% van de gevallen geen oplossing. Omdat zij de oplossing alleen zoekt in de monetaire hoek terwijl het probleem in de reële economie zit.
Men heeft geluisterd naar de verkeerde adviseurs. En de situatie gaat niet verbeteren. Het verzet tegen de maatregelen van de regering gaat alleen maar toenemen. Als de president denkt dat hij met repressie afkomt van het verzet en de protesten dan heeft hij het goed mis.
De enige oplossing is saneren en investeren.
Investeren in de deviezen verdiencapaciteit van het land heeft de grootste urgentie. Uit niets blijkt dat de regering zich bewust is van de situatie. Men heeft fondsen voor financiering van allerlei projecten en sectoren, maar die gaan geen soelaas brengen nu niet nooit niet. Immers een investeringsbeleid dient gebaseerd te zijn op een gedetailleerde analyse van de aanbodzijde van de economie. Welke sectoren zijn prioriteit sectoren, welke sectoren zijn strategisch van aard, welke sectoren hebben een hoge dan wel lage capital output ratio, welke sectoren hebben een hoge dan wel lage capital employment ratio, welke sectoren dragen het meest bij aan rurale ontwikkeling, welke sectoren zijn kapitaal en energie intensief, et cetera; dit zijn de zaken die duidelijk en helder moeten zijn alvorens je een investeringsbeleid kunt uitstippelen. Anders blijft het parels voor de zwijnen werpen. Dus het moet limitatief duidelijk zijn welke projecten in welke sectoren ondersteuning genieten en welke niet.
John F Kennedy zei circa 60 jaar geleden dat je de nationale koek groter moet maken zodat iedereen erop vooruitgaat. Als de economie groeit en het nationaal inkomen stijgt dan profiteert iedereen ervan, “a rising tide lifts all boats”. Maar de politici van het creools nationalisme hebben evenveel verstand van de werking van de economie als kannibalen van de ruimtevaart.
De zure vruchten van hun beleid plukken we nu. De VHP heeft het beleid van de NPS hartgrondig ondersteund, zonder verstand van de consequenties op termijn omdat ook zij niet wisten en nog steeds niet weten hoe de economie werkt.
Santokhi is hopeloos incompetent, en de NPS en de NDP hebben ook laten zien dat zij minstens evenzo incompetent zijn. Ik heb al enkele jaren steevast betoogt de instelling van een technocraten kabinet om de sociaaleconomische problemen op te lossen. Hopelijk komt men nu tot het besef dat er geen ander alternatief is.
Richard B Kalloe
