Geachte lezer,
Er is een wedstrijd geweest voor beeldende Surinaamse kunstenaars in het land zelf en daarbuiten voor het ontwerpen van een slavernij monument, ter ere van 160 jaar afschaffing slavernij. Dit zal betaald worden door de Nederlandse ambassade. Het probleem is dat er procedurefouten zijn gemaakt bij de wedstrijd, waarbij conflict of interest vermoedelijk tot corruptie heeft geleid.
Dat heeft gemaakt dat een jury een ontwerp voor het slavernijmonument heeft gekozen van team George Struikelblok, Marianne Hiralall en anderen, dat gezien de reacties op internet niet goed overkomt, om het eufemistisch uit te drukken. Het ontwerp van Reinier Asmoredjo-John Djojo dat, toen alles anoniem was ingediend op de eerste plaats in de finale eindigde bij de eerste jury op 11 november 2022 en werd door de tweede (grotendeels dezelfde) jury op 3 januari 2023 plotseling weggestemd.
Het abstracte ontwerp van team Struikelblok-Hiralal kan esthetisch gezien nu al een mislukking genoemd worden en heeft geen visuele communicatie die slavernijgeschiedenis en bevrijding overbrengt in tegendeel. We halen twee reacties aan op het bericht over het ‘winnende’ ontwerp in de Ware Tijd op Facebook: Lijkt op een sprinkhaan op zijn kop zegt musicus (en ingenieur) Ronald Snijders, Surinaamse auteur en nazaat Ruth San A Jong: het ontwerp doet me niets en; er is niets menselijks te herkennen in de hoekige vormen. Iets is niet zuiver [bij deze competitie].Het is te verwachten dat de bewoners van het district Para, waar het monument geplaatst wordt, ook soortgelijke reacties zullen hebben.
Oplossing
De oplossing zou kunnen zijn om veel breder over de ontwerpen te laten stemmen. Dit heeft goed gewerkt toen op initiatief van het Landelijk Platform Slavernijverleden in Nederland (LPF, bestaande uit 18 Afro organisaties) en gefinancierd door de Nederlandse overheid, is op 1 juli 2002 een slavernijmonument gekozen werd om uit te voeren in Amsterdam. Kunstkenners kozen een abstract ontwerp dat de nazaten van de tot slaaf gemaakten niet aansprak. Toen het LPF en burgers bij de stemming voor het ontwerp werden betrokken, kozen zij voor het meer realistische ontwerp van Erwin de Vries. Daarna heeft deze beroemde nestor van de Surinaamse beeldende kunstenaars tot ieders tevredenheid tenslotte een prachtig beeld gerealiseerd in het Oosterpark te Amsterdam, dat op 1 juli 2002, bij 129 jaar afschaffing slavernij onthuld werd.
Terwijl dit geen exacte jurisprudentie is (een door de rechter geveld oordeel, dat als voorbeeld genomen wordt voor een volgend oordeel), is het wel een goede oplossing gebleken om een groter publiek te laten stemmen toen er controverse en impasse was om het in eerste instantie verkozen ontwerp in Nederland. Een logische en democratische oplossing die we bij deze ook aanbevelen aan de Nederlandse ambassade die het beeld zal betalen. In dit geval is er niet alleen duidelijk belangenverstrengeling en controverse bij de organisatie, coördinatie en jury er is zich nu al een schandaal aan het ontwikkelen dat zeer dringend een oplossing behoeft. Om u uit te leggen hoe oneerlijk de wedstrijd van 2022/ 2023 verliep, volgen hier de feiten daarover.
Conflict of interest
Het Nationaal Comité ter herdenking van slavernij en onderzoek naar de gevolgen van het slavernijverleden (NCS), onder voorzitterschap van Johan Roozer kwam op het idee ter ere van 160 jaar afschaffing slavernij een monument te laten maken. De organisatie daarvan werd overgedragen aan de Federation of Visual Artist Suriname met name aan FVAS voorzitter George Struikelblok in juni 2022. Bij de FVAS vergadering over het monument werd als jury om tot de finale te komen voorgesteld de kunstkenners: Ted Heymans, Michel Brahim, Patrick Tjon Jaw Chong en George Struikelblok. Omdat Struikelblok ook deelnemer aan de wedstrijd was hebben FVAS-leden geprotesteerd tegen hem als jurylid. In zijn plaats is toen kunstkenner Carla Tuinfort als jurylid benoemd.
De verdere organisatie is toen overgedragen aan Angela Salmo die als secretaresse en penningmeester van de FVAS ook de jury heeft benoemd. Trouwens haar kantoor is in het gebouw van G Art Block van George Struikelblok. De teams moesten hun maquettes anoniem indienen. De jury koos uit de acht deelnemende teams vijf finalisten met een puntensysteem. Team Asmoredjo-Djojo eindigde op de eerste plaats met 172 punten, de tweede plaats eindigde met 160 punten. Asmoredjo en Djojo hadden dus een ruime voorsprong qua aantal punten!
Daarna werd de kunstenaars voorgehouden dat een tweede jury – ook benoemd door Salmo- de uiteindelijke winnaar zou kiezen. Deze jury bestond uit: Freddy ‘Ted’ Heymans, Michel Brahim, Patrick Tjon Jaw Chong (deze heren zaten ook in de eerste jury), Alida Neslo (regisseur en NCS-lid) en Etielle Bong A Jan (architect). Deze tweede jury koos voor het inmiddels met hetzelfde reliëf op het voetstuk als Asmoredjo, bijgewerkte ontwerp van team Struikelblok—Hiralall cs. Op het protest van Asmoredjo voor deze onbegrijpelijke uitverkiezing werd gezegd, dat zijn eerste finaleplaats niet automatisch betekent dat zijn team winnaar was en dat de punten van de finale verder irrelevant zijn.
Vanwege de belangenverstrengeling van Salmo en Struikelblok (Salmo werkt ook op de administratie van de kunstopleiding van Struikelblok) heb ik het aan zekerheid grenzende, vermoeden dat er hier corruptie in het spel is en stel daarom als oplossing een publieke stemming voor.
Was getekend,
Paramaribo 10 januari 2023
John Djojo en Reinier Asmoredjo
