Met haar bliksembezoek aan Suriname moest vicepremier Sigrid Kaag de mistige lucht klaren rond de excuses-saga voor het slavernijverleden. Bij haar vertrek zei ze zaterdag tegen aanwezige media, dat niet iedereen overtuigd is.
Kaag: “Ik vind het enorm eervol als eerste vicepremier van dit kabinet, maar idealiter zou mijn bezoek niet nodig zijn geweest. Maar ik heb hartelijkheid en wederkerigheid ervaren in de gesprekken.”
In Nederland leek de missie van het kabinet gedoemd te mislukken, nadat uitlekte dat op 19 december excuses gemaakt zouden worden. Te gehaast, te veel bepaald vanuit Den Haag en zonder inspraak van Suriname, klonk het. Bovendien legden Surinaams-Nederlandse organisaties extra eisen op.
Maar Kaag oogstte in Paramaribo minder weerstand, zegt de D66-bewindsvrouwe. “Er was kritiek en ik heb dan ook duiding proberen te geven over wat er niet goed is gegaan, maar hoe we wel hopelijk de toekomst kunnen inrichten. Er zijn ook groepen die minder geïnteresseerd zijn in de datum, maar meer vragen: Nederland wat gaan jullie nu doen? Het is niet aan mij om er een oordeel over te hebben. Mensen uiten zorgen, frustratie, emotie, maar wat ik ook hoorde: dank voor de informatie, voor de openheid. Dit is helder. We willen nu de energie geven aan de vervolgstappen en dat is een proces van vele jaren. Wat er ook gebeurt op de 19e, het is een begin.”
Toch is niet iedereen overtuigd, erkent de minister. Surinaamse groeperingen van nazaten van tot slaaf gemaakten, vinden dat het plan voor 19 december had moeten worden geschrapt. En dat toch gekeken was naar 1 juli, de herdenkingsdatum van de afschaffing van de slavernij. Kaag: “Ik kan niet uitsluiten dat mensen zich geschoffeerd voelen, niet gehoord. En ik kan mij goed voorstellen dat de 19e een datum is die niet voor iedereen acceptabel is. Er zijn een aantal fases geweest. Het rapport van de dialooggroep is aangeboden aan het vorige, toen demissionaire kabinet. Daarna zijn in de formatie afspraken gemaakt. En er is de toezegging gedaan dat de reactie van het kabinet zou komen voor het einde van het jaar. Ook omdat het zo belangrijk is en er al zo lang op is gewacht. Die datum is 19 december geworden. Ik heb ook niet geprobeerd het mooier te maken dan het is.”
“Ik ga heel veel van mijn indrukken terugkoppelen en er zijn heel veel elementen die belangrijk zijn voor het vervolg in de komende jaren. Dit is een startschot naar het herdenkingsjaar, maar de verwerking, de heling, het respect en hoe je bewustwording van het verleden kunt creëren, dat wordt niet uitgevoerd van de ene op de andere dag.”
Ook heeft ze niet iedereen kunnen overtuigen dat Franc Weerwind (Rechtsbescherming) de juiste man is om maandag de excuses die Rutte maakt toe te lichten. Weerwind is immers ‘een man van kleur, een nazaat’ zeggen bepaalde groeperingen.
Kaag: “Hij is hier niet maandag om excuses uit te spreken: categorisch niet. Maar hij zal aanwezig zijn bij het toehoren van de speech van de minister-president, mochten er commentaren zijn, kritiek, dan kan hij dat ook meenemen.” De bewindsman is in Suriname voor gesprekken met de minister van Justitie en Politie Kenneth Amoksi, een vervolg van een eerder onderhoud dat beide ministers in Nederland hadden.
Kaag zie haar reis als zinvol. “Ik ben blij dat ik heel rustig, in de tijd die ons gegeven is, heb kunnen toelichten waar het proces vandaan komt. Het leunt op drie pijlers: erkennen, excuus en herstel. En dan we de samenwerking zoeken. Dat vanaf de 19e december, het betekenisvolle moment, eigenlijk de start wordt gemaakt met het vervolg waarin we serieuze vervolgstappen vorm gaan geven. Een nieuwe pagina in een geschiedenis die we samen moeten gaan schrijven.”
